Wereld
Dat een niet-staatje er? op 9/11 in slaagde tien jaar lang het veiligheidsbeleid van de allermachtigste wel-staat te gijzelen, lijkt? me een ongehoorde prestatie. Nu heeft de regering-Bush er zelf ook alles aan gedaan om de vijand duivelsgrote proporties toe te dichten. Misschien is dat de Amerikanen wel eigen, dat overreageren. Vanaf de jaren vijftig werd de Sovjetdreiging overdreven. Ja, de Russen bouwden nieuwe bommenwerpers en zelfs raketten die Amerikaanse steden konden verpulveren. Maar de Amerikanen onderschatten zichzelf, al of niet met opzet. Na de bomber gap riepen ze de missile gap uit en de first strike gap, steeds werd een nieuwe zwengel aan de wapenwedloop gegeven.
Het antwoord van Amerika op 9/11 vertoont ook trekken van overreactie. Total information awareness was het doel, besluitvormingsobesitas het gevolg, en het is maar de vraag of het land er veel veiliger op is geworden. In het net uitgekomen boek Top Secret America geven Dana Priest en Bill Arkin sprekende voorbeelden van een gruwelijk uitgedijd contraterrorismecomplex.Sinds 2001 zijn er in de VS liefst 1271 nieuwe overheidsorganisaties opgericht die zich bezighouden met antiterreuroperaties en het vergaren van contraterreurinlichtingen. Daarnaast zijn nog eens een kleine 2.000 private organisaties die hetzelfde doen. Ze zijn verspreid over 10.000 locaties in het land. De grootste, nog steeds niet afgeronde, operatie was de oprichting van het Department of Homeland Security, waar 22 bestaande diensten met 200.000 contraterreurambtenaren onder één dak werden gebracht en waarvan sommige diensten door kinderziekten nog altijd minder goed werken dan vóór de samenvoeging in 2002.
Sinds 9/11 zijn er alleen al in Washington 33 grote inlichtingencomplexen bijgekomen die samen drie keer zo groot zijn als het grootste ministerie, het Pentagon. Daar werken 854.000 mensen met een top secret clearance. De uitvoering van top secret veiligheidsprogramma&#8217;s is aan meer dan 250.000 aannemers uitbesteed. Het totale antiterreurspionagewerk braakt per jaar 50.000 inlichtingenrapporten uit. Het in 2004 door Bush opgerichte National Counter Terrorism Center produceert per dag 6.000 memo&#8217;s op basis van elint (wereldwijd onderschept radio-, telefoon- en computerverkeer door satellieten) en humint (idem van informanten).
Het inlichtingenbudget is met 75 miljard dollar per jaar nu 2,5 keer zo groot als in 2001. Waar is dat allemaal heengegaan? Het Counter Terrorism Center van de dienst der diensten, de CIA, explodeerde van 300 naar 2.000 functionarissen. Van inlichtingenverzamelaar is hij bijna een geheim krijgsmachtonderdeel geworden: alleen al met eigen drones heeft de CIA sinds 9/11 zo&#8217;n 2.000 terreurverdachten geëlimineerd. Een drone-aanval duurt 20 seconden, maar daar gaat soms maandenlang meticuleus inlichtingenwerk aan vooraf. De Defense Intelligence Agency (een van Amerika&#8217;s 16 inlichtingendiensten) telt nu 17.000 werknemers (was 6500) en het aantal afluister-taskforces van de National Security Agency is nu ruim honderd (was 35). De NSA plukt dagelijks 1,7 miljard e-mails, telefoontjes, sms&#8217;jes et cetera uit de lucht en zet die weer uit in ruim 70 verschillende databases voor verder onderzoek. Van Umar Faroek Abdulmutallab, die met Kerstmis 2009 via Amsterdam naar Detroit vloog met explosieven in zijn onderbroek, waren alle snippers info bekend, maar verloren gegaan in de megabureaucratie.
In een wanhopige poging greep op deze terreurspaghetti te houden, werd drie jaar na 9/11 al het Office of the Director of National Intelligence opgericht, maar dat loste het probleem niet op. De zestien diensten bleven langs elkaar heen werken. Bij zijn afscheidstoespraak maakte directeur McConnell in 2009 de berustende grap: &#8216;We designed the system to make the attacks of 9/11 succesfull.&#8217; Omdat niemand iets aan de miljoenen snippertjes informatie had, besloot ODNI het interessantste van het interessantste van de 22 interessantste organisaties weer in een dagelijkse Intelligence Daily te bundelen, maar die wordt alweer bijna zuchtend ontvangen als de uit elkaar glijdende katernen van een Hollandse zaterdagkrant.
En heeft het geholpen? Misschien toch een beetje, al werken de diensten zelfs op dit punt langs en door elkaar heen: Amerika lijkt redelijk terrorproof. De Global Terrorism Database (University of Maryland) telde 181 terreurincidenten in de VS sinds 2001. Het ministerie van Homeland Security, pas registrerend sinds 2004, komt tot 34 aanslagen &#8211; niets vergeleken bij de 80.000 wereldwijd. Daar vielen 16 slachtoffers bij, wat in het niet zinkt vergeleken bij 3.184 terreurdoden vóór 2004, en bij de duizenden Amerikanen die jaarlijks sterven doordat ze uit bed vallen.