Werkelijk waar

In de Boekenweek brand ik een kaarsje voor Ryszard Kapuscinski. De Poolse journalist en schrijver overleed drie jaar geleden, 74 jaar oud. Hij was een voorbeeld: zo mooi en zo echt kan journalistiek zijn. Was? Is? Ik weet het even niet. Vorige week verscheen in Polen een biografie, waaruit zou blijken dat Kapuscinski meer was dan een verslaggever; hij verzon ook dingen.

Kapuscinski deed verslag van omwentelingen in Afrika, Latijns-Amerika en Rusland. Hij had twee notitieboekjes. In het ene schreef hij de kale feiten op, de basis voor zijn nieuwsberichten voor zijn werkgever, het Poolse persbureau. In het tweede schreef hij zijn indrukken en gedachten, de basis voor prachtige boeken als De Keizer, Ebbenhout en De voetbaloorlog.

Zijn biograaf, Artur Domoslawski, ontdekte dat Kapuscinski zich het nodige heeft verbeeld. Hij deed verslag van ontmoetingen met mensen die hij niet heeft kunnen ontmoeten. Hij was ooggetuige van zaken die zich buiten zijn gezichtsveld moeten...