Om de macht
‘Niet door elkaar heen praten, jongens.’ ‘Maar pappa, dat doen Jan Peter en Wouter ook.’
Het is duidelijk, de lijsttrekkersdebatten hebben ook in huize Poorthuis hun sporen nagelaten. Dat wordt weer even stevig aanpoten om het waarden- en normenstelsel van de kleintjes op orde te brengen. Niet schreeuwen, niet tegen elkaars schenen schoppen en liegen.
Wat rest ons nog meer van deze campagne? Een mooi T-shirt van Jan Peter en een nieuwe definitie van ‘een goed gesprek’ volgens Henk Kamp: fel licht in je ogen, een brandspuit op je lichaam en een dreunende housebeat op je oren.
Ik moet bekennen, ik heb jarenlang een zwak voor Henk Kamp gehad. Die rechte rug, dat nooit verhulde accent en die on-Nederlandse en apolitieke rechtlijnigheid. Hij was al drie verkiezingen geleden mijn ‘geheimtip’ voor het VVD-lijsttrekkerschap. Rita Verdonk zat nog jointjes te roken in Nijmegen toen Henk Kamp al aan zijn gestage opmars in de liberale rangen werkte. En ondanks mijn afkeer van een groot aantal zaken waar hij politiek voor staat, verheugde ik me op de dag dat hij het Torentje zou overnemen. Zoals je met afgrijzen, maar ook met bewondering kunt kijken naar de python die een kalf verslindt.
Maar nu vind ik het mooi geweest. Za­terdagavond zag ik hoe hij zich in Nova probeerde te verdedigen tegen de aantijgingen dat zijn ‘jongens en meisjes’ zich in Irak hadden misdragen. Zijn het folteringen geweest? Oké, we wachten het af. Is het niet strafrechtelijk vervolgbaar wat onze jongens met die Irakezen hebben uitgespookt? Kan. Maar om hun bewezen en reeds door Defensie toegegeven gedragingen tot driemaal toe ‘gesprekken’ te noemen, is een morele misdaad. Ik zag Rumsfeld, ik zag Bush en een hele rij van Latijnse dictators, die in hun eigen leugens zijn gaan geloven. Een deconfiture. Het was het laatste verrassende hoofdstuk in een verkiezingscampagne die al genoeg drama van zichzelf had.
Doe de ogen dicht en concentreer u met mij op de spelers van de afgelopen weken. Wat zijn de beelden die van de campagnes zijn overgebleven? Eerst maar eens de figuranten. Femke Halsema. Die stralende lach. De absolute losgezongen blijheid. Telkens als ik haar op televisie zag, was er die in-gelukkige blik. Wat was er aan de hand? Het konden onmogelijk de peilingen zijn. Een wijze collega bracht op dat ze haar verlies al eerder verwerkt had. Dat ze besefte dat je met haar idealen het platte electoraat nooit kunt behagen en er zich daarom ook geen zorgen over maakte. Mooie Halsema-quote aan het einde van de campagne: ‘Ik kan mezelf ook niet meer zien, hoor.’ Wat verfrissend.
Marco Pastors, die ik persoonlijk tien zetels had toegedicht toen hij zijn landelijke ambities bekendmaakte. Geen schim van de man die hij wilde zijn. Dolende epigoon van een al vier jaar dode leider. Een volkomen miscaste lijsttrekker. Veel te netjes voor de mensen die hij wil aanspreken. Zelfs zijn poging om de islamisering van Nederland te vergelijken met de opkomst van de nazi’s deed deerniswekkend aan.
André Rouvoet, sterke beginner. De jongen die in een wielerwedstrijd vanaf de start vooraan te vinden is. Af en toe fietst hij zelfs uitdagend even voor de troepen uit. Kraaiend: ‘Ik ga winnen, ik ga winnen.’ Maar drie kilometer voor de eindstreep blijken zijn beentjes te licht. Net op tijd beseften de kiezers dat een stem op die vrolijke jongen ook een stem tegen het homohuwelijk en de legalisering van abortus en euthanasie is. We zijn gelukkig nog niet helemaal gek geworden in Nederland.
Mark Rutte: absoluut incapabel. Toonde vanaf het begin dat hij geen leiderschapskwaliteiten in huis heeft. Wil te lief gevonden worden. Wat moet je meer zeggen?
Rita Verdonk, pleegde een magistrale coup door plotseling het vice-premierschap te claimen. Een functie die voorheen in politiek Nederland nog deerniswekkender dan het staatssecretariaat werd geacht. Ik werd gek toen ik het hoorde, omdat ik het graag zelf bedacht had. Maar verder natuurlijk een schande voor het gezonde verstand. Platte praat, niveau midden- en kleinbedrijf, de kroeg van tante Leen.
an Marijnissen. ‘The man in black’ die een grote mond durft op te zetten tegen het establishment. Vraag wordt, als het ervan komt, of hij zichzelf kan wegcijferen om een serieus formatiespel te spelen. Maar hij had beslist wat Wouter Bos miste. Helderheid over zijn keuzen, een uitgekiende strategie.
Beeld van Wouter: de man in het rode windjack. Surfte even op hoge golven. Toen het fout ging, bleek zijn campagnestaf te licht. Vertrouwde te veel op jong-Amsterdams lef.
Jan Peter Balkenende zie ik achter de katheder, met de waarschuwing dat een links kabinet alle verworvenheden van zijn drie kabinetten gaat verkwanselen. Typisch voorbeeld van wat hij tijdens heel de campagne was: buikspreekpop van de meester-spindoctors Jack de Vries en Hans Hillen.
En tussen de man in het windjack en de buikspreekpop gaat het dus nu, na de verkiezingen, weer. (Vandaar de nul-nul van hierboven.) Nieuw begin van het spel, zij het op een ander toneel. Ik word er nu al moe van. Van mij mogen ze proberen er geheel binnenskamers uit te komen. Ik hoef het allemaal niet meer te zien: de onzinpersconferenties, het gekonkel en geschmier, de leugentjes en verdraaiingen. Laten we ze met zijn allen in een conferentieoord zetten, voor krap drie weken voedsel meegeven en dan kijken wat eruit komt. Meld de uitkomst maar op het achtuurjournaal. Klaar zijn we.
0-0