nieuwe columnist

Leuk nieuws! Nicolaas Veul gaat ook als columnist aan de slag bij Vrij Nederland. Benieuwd? Meld je dan aan voor een van onze nieuwsbrieven, zo weet je zeker dat je niets mist.

<span data-mce-type="bookmark" style="display: inline-block; width: 0px; overflow: hidden; line-height: 0;" class="mce_SELRES_start"></span>
Dit verhaal is ook te beluisteren.

Het kozijn staat vol met orchideeën, een dromenvanger hangt voor het raam alsof-ie de boze buurt buiten moet houden. De woning en de meubels zijn oud, maar de vele kleden, tekeningen en foto’s aan de wand maken het gezellig. Een glas wodka staat op tafel. Lippenstift op het glas verraadt de gulzigheid waarmee gedronken is. Het is 10 uur in de ochtend. ‘Wel nog vroeg voor een wodka,’ zeg ik met een lach tegen Elma, terwijl ik mijn jas uitdoe. Ik heb geleerd dat het bij thuisbezoekjes goed is om te benoemen wat je opvalt, maar er niet over te oordelen.

‘Kan mij het nou schelen, schat,’ zegt Elma met een royale lach. ‘Ik had het koud en was een beetje zenuwachtig.’ Dan maakt ze een draai: ‘Ik ben ik. Ik ben Elma.’ Ze stelt het als een soort grens. ‘Ik verander voor niks en niemand.’ Dan weer vrolijk: ‘Neem wat?’ Ze wijst naar verschillende bakjes, met bonbons, borrelnootjes en kauwgom die ze (vermoed ik) heeft neergezet voor dit bezoekje. De bakjes stromen bijna over. De asbak ernaast heeft ook geen plek meer.

Elma is een oude bekende van maatschappelijk werk. Ze is een tijdlang van de radar geweest, en dat leidde tot zorgen tijdens het teamoverleg van Wijkz, de Haagse welzijnsorganisatie waar ik sinds kort werk als stagiair maatschappelijk werk. Ik werd vooruitgestuurd om de situatie te polsen. Ik werk drie maanden bij Wijkz om meer te leren over het leven in Laak, een wijk die de lijstjes aanvoert als het gaat over armoede, huisvestingsproblemen en eenzaamheid. Hoe is het leven in een wijk waar de hardste klappen vallen en hoe sterk is ons sociaal vangnet nog?

‘Wie is Elma?’ vraag ik, nieuwsgierig naar wat ze er eigenlijk mee wilt zeggen.
‘Ik.’ Ze klopt fier op haar borst. Ze trekt de sierlijke doek die over haar hoofd gedrapeerd is recht. Sieraden, die zorgvuldig kleuren bij haar outfit, rinkelen. Haar blik verraadt een rauwheid die niet in woorden te vangen valt. ‘Zelfs crimineeltjes in de wijk, ze kennen mij allemaal. Ze brengen mijn boodschappen zelfs naar boven. Ik gaf ze vroeger allemaal snoepjes. Ze kennen Elma allemaal.’ Ze vertelt met de charme van een oude actrice. Adèle Bloemendaal maar dan in een sociale huurwoning in Laak.
‘Ik ben hier omdat we lang niets gehoord hebben. Hoe is het met u nu? Er waren wat zorgen vanuit het kantoor.’

In mijn voorbereiding heb ik haar rapport gelezen; er zijn traumatische gebeurtenissen voorgevallen in het leven van Elma die een flinke impact op haar geestelijke welzijn hebben gehad. Er zijn ook serieuze gezondheidsklachten, en er waren in het verleden ook problemen met de financiën.
Ik vecht om de ongemakkelijke stilte die mijn vraag creëert niet op te vullen.
‘Ja… Klote… Ik heb meerdere tia’s gehad, en die klotetrap kom ik niet meer goed op, weet je… En ik heb bijna geen centen meer.’
Haar stem is zacht, klein. ‘Het is heel veel, weet je wel, zwaar in mijn kop…’

Weer stil. ‘Ik heb veel meegemaakt. Dat ga ik niet allemaal vertellen, maar het is veel. Ik slaap ook op de bank, hè, ik heb een keer een inbreker gehad die via mijn slaapkamer binnenkwam, dus daar kom ik ook niet meer.’ Een peuk vliegt haar mond in nog voordat een traan haar oog verlaat. De wodka wordt bijgevuld. Haar blik is niet te vangen. ‘Ik wil ook heel graag verhuizen. Die klotetrap kom ik bijna niet meer op. Ik weet niet meer hoe ik het moet doen allemaal.’

Stress en branie wisselen elkaar de hele tijd af op deze bovenwoning, waardoor ik moeilijk kan inschatten waar het probleem zit, hoe ik kan helpen.

‘Dat klinkt zwaar,’ zeg ik. Ik probeer terug te denken aan het lijstje van instanties waar ik Elma naar zou kunnen doorverwijzen.

‘Er is hulp voor als u stress ervaart, we zouden wat psychische ondersteuning kunnen aanvragen voor u, bij Achter de voordeur? Dan komt iemand langs om eens met u te praten,’ zeg ik een beetje als een onhandige ambtenaar, met mijn benen over elkaar, en een notitieblokje op schoot.
‘Dat ken ik niet.’
‘Dat is van de GGZ, de geestelijke gezon…..’

Elma onderbreekt me: ‘Nee, nee nee. Ooooh neee. Niks ervan. Dat hoef ik niet. Neeee, er is niks mis met mijn koppie, hè. Ik dank je vrien-de-lijk.’ Handen wuiven mijn aanbod driftig weg.
‘Ik ben niet gek, hè. Nee, nee, nee…’
‘Ik bedoel niet dat u gek bent,’ probeer ik nog. ‘Maar dat u een plek heeft om deze dingen te bespreken…’

De meters die ik had gewonnen, werden door mijn laatste vraag tenietgedaan.

Als ik de mogelijkheid tot het verkrijgen van een voedselpakket noem, wordt de afstand tussen ons nog wat groter. Ik word overvallen door ongemak. Ik voel dat mijn bezoek, als maatschappelijk werker, weerstand oproept. Alsof ze door mijn vraag een uitglijder heeft gemaakt op de sociale ladder. Ik ben een wandelend symbool voor decorumverlies.

Het stomme is: ergens dacht ik misschien toch dat mensen hulp met open armen zouden ontvangen. Dat ik als sociaal werker hulp zou moeten afremmen, dat ik poortwachter zou moeten spelen, niet dat ik zou stuiten op schroom.

Als ik het gesprek afrond, moet ik denken wat mijn begeleidster tegen me zei toen ik, twee maanden geleden, begon aan de stage: ‘Je hebt mensen die naar de psycholoog gaan als ze problemen hebben én je hebt mensen die naar de maatschappelijk werker gaan.’ Het is een andere wereld.

Pas als je achter de voordeuren hebt gekeken, word je je bewust van je eigen privileges, en word je geconfronteerd met het feit dat je geen idee hebt wat het betekent om in armoede te leven. Wat het met je kan doen en hoe het op je kan drukken.

Eigen broek ophouden

Er zijn veel achterstandswijken in Den Haag; Laak is er een van. De wijk telt twee voedselbanken. Het is er drukker dan ooit.

Woningnood is in Laak, net als in andere delen van Den Haag, een gigantisch probleem. De wachttijd voor een sociale huurwoning is tien jaar. De particuliere huren zijn omhooggeschoten, dus een huis op de vrije markt is voor veel mensen niet meer te doen. Onder meer door de oorlog in Oekraïne is de toestroom aan nieuwe kinderen verveelvoudigd. De scholen zitten overvol en hebben enorme wachtlijsten, in het bijzonder voor niet-Nederlands sprekende kinderen. Te veel kinderen zitten thuis. De huisartsen lopen over van het werk, terwijl steeds meer hulpbehoevenden steeds langer thuis wonen en leunen op de ambulante zorg en die van de omgeving. Er is veel criminaliteit.

De bewoners schreven een brandbrief naar het bestuur, waarin zij hun woede uitten over de teloorgang van de wijk. ‘Geef ons een veilige wijk,’ schreven ze. ‘Jullie zijn ons vergeten.’ De energiecrisis, de woningcrisis, de falende ouderenzorg, zorgbezuinigingen, inflatie; ik heb er veel over gelezen. Maar hier onder de rook van het parlement wordt het neoliberale beleid van je eigen broek ophouden doorleefd en doorvoeld.

‘Je moet in contact treden en er weer uit gaan,’ zegt Linda. We zitten bij bakker Marrakech, het hart van Laak, waar alles en iedereen samenkomt. Linda doet alsof haar handen de zee zijn, bewegingen als eb en vloed. ‘Je gaat naar voren en trekt je weer terug.’

Linda is mijn collega. Ze is hoogblond, heeft een Haagse tongval, en ze heeft iets prettig onverstoorbaars. Ze is al meer dan dertig jaar maatschappelijk werker en geboren en getogen in Laak. Ze kent de wijk als haar broekzak. Ik vroeg haar om hulp, omdat ik niet goed wist hoe je mensen bereikt bij wie je tegen een muur van weerstand aanloopt.

‘Je moet vertrouwen winnen. Jij gaat ook niet tegen een vreemde alles in een keer zeggen. Dat kost tijd, dat doe je niet in één bezoekje.’

Linda vervolgt: ‘Mensen helpen is een dans die je doet met de cliënt, maar je volgt de client. Die leidt. Altijd.’

‘Waarom?’ vraag ik.

‘Sommige mensen moet je afremmen, begrenzen, die willen dat je alles voor ze oplost, maar daar leren ze niks van. Als je straks weer weg bent, moeten ze het toch weer echt zelf doen, hun eigen leven oppakken.’

‘Maar veel mensen willen helemaal geen hulp.’ Ik praat inmiddels uit ervaring.

‘Dat klopt. Hulp krijgen betekent dat je moet erkennen dat je het zelf even niet meer kan. En dat is moeilijk. Het kan schaamtevol zijn. Ook al kan het iedereen gebeuren, toch geven mensen zichzelf vaak de schuld. Dat zit heel diep. Terwijl we veel in het leven niet voor het zeggen hebben.’

Linda vervolgt: ‘Je moet vertrouwen winnen. Jij gaat ook niet tegen een vreemde alles in één keer zeggen. Dat kost tijd, dat doe je niet in één bezoekje.’ Elke zin die Linda uitspreekt is doorleefd, alsof ze dit al veel vaker heeft moeten uitleggen. Het is een spel van de regie nemen en die teruggeven.

Vaak zie je pas als je binnen bent geweest bij iemand de problemen waar mensen mee worstelen. Dan leer je dat armoede een veelkoppig monster is dat zich niet makkelijk laat vangen. Per cliënt staan er drie tot vier bezoekjes van een maatschappelijk werker en dan moet je de zaak hebben afgehandeld. Dat betekent dat je de cliënt weer op een goed spoor hebt gezet of hebt doorverwezen, dieper en verder het sociale systeem in. Elke maatschappelijk werker die ik sprak, is het erover eens: dat is te weinig. Er is in de sector te veel bezuinigd; het marktdenken neemt de overhand. Een maatschappelijk werker voelt zelf aan wanneer die een cliënt kan loslaten; dat laat zich moeilijk vangen in cijfers. Die tijd en ruimte staan onder druk.

Linda: ‘Je moet mensen het vertrouwen geven dat ze het zelf kunnen. Veel mensen hier in de wijk denken dat een dubbeltje nooit een kwartje kan worden. Maar met vertrouwen kan dat wel. Met vertrouwen wordt een dubbeltje een kwartje. Of zelfs een euro. Met vertrouwen bouw je de wijk op.’ Maar dat kost tijd.

Lachen om niet te huilen

Lucy is, vermoed ik, eind tachtig, ze wil niet precies zeggen hoe oud ze is. Vroeger was ze verpleegster en deed ze aan acrobatiek. Nu is ze slecht ter been en mager. Door een val is haar pols gebroken. Als ik bij haar aanbel, duurt het misschien zeven minuten voordat ze opendoet. Lucy zit de hele dag in haar vaste stoel, omringd door allerhande afstandsbedieningen, een zelf geknutselde ruggenkrabber, mappen vol papierwerk en telefoonnummers, en sigaretten. Het huis ziet er precies uit zoals je je dat bij een oma voorstelt: veel tapijtjes, glazen kasten vol oud servies, porseleinen honden, gehaakte vitrage. Sigarettenwalm schurkt tegen het plafond aan. Overal staan relikwieën uit vorige levens.

In mijn stageperiode loop ik mee met de ouderen- en jongerenzorg. Ik werk bij de telefooncirkel waarvoor we ouderen dagelijks bellen om te kijken of ze het nog redden alleen, en ik doe veel huisbezoekjes bij mensen die in het vizier zijn geraakt van maatschappelijk werk. Een grote groep die in Laak hulp nodig heeft, zijn de ouderen.

Sinds de afschaffing van bejaardentehuizen moeten ouderen het zelf rooien met thuishulp die helpt met opruimen en wassen.

Lucy heeft gezondheidsproblemen. Omdat ze zo weinig beweegt, heeft ze sinds kort doorligplekken, en ze heeft ook nog een onverklaarbare huiduitslag. De huisarts bellen doet ze niet meer, ze komt niet door de wachttijd heen (‘Je zit alleen maar naar zo’n wachtliedje te luisteren’) en heeft de moed opgegeven. Over online aanmelden moet je al helemaal niet beginnen bij haar. Ik ben eerder bij haar langs geweest. De vorige keer belden we samen de huisarts voor een afspraak. Instellingen komen net wat sneller in beweging met een maatschappelijk werker erbij.

Met die jongelui van de thuishulp heeft ze niks. ‘Als ze je wassen, een keer per week, geven ze een lik over je rug, en klaar. En beneden komen ze überhaupt niet. Ik kan beter nog tegen een boom aan lopen schurken, daar, in de tuin, zoals een beer.’

Lucy’s stem verraadt een leven lang roken en door haar botte humor lijkt het net of je in een aflevering van South Park bent beland. Als ik haar met haar grapjes complimenteer, zegt ze dat ze lacht om niet te huilen.

Ik ben vandaag op een korte controle bij Lucy. Tot mijn verbazing is er vandaag bezoek van een man, die ongeveer even oud is als zij. Er brandt geen licht in de kamer. Alleen de tv staat aan. ‘De buurman’ noemt Lucy hem. Samen kijken ze in het donker naar een Duitse krimi, in stilte. ‘Dat doen we vaker, hoor,’ zegt ze. De man kijkt onverstoorbaar verder alsof ik er niet ben.

‘Hoe gaat het nu, Lucy, u had last van uw huid? Heeft de dokter u nu geholpen?’

‘Ja, de dokter is geweest en ik heb een crème voor mijn plekken. Dus ik moet me steeds insmeren maar dat gaat nogal moeilijk met één hand.’ Ze tilt de pols op die nog genezende is en fronst. Ik ben blij dat de huisarts Lucy nu in het zicht heeft.

‘Doen jullie dit vaak, samen tv kijken?’ Ik wend me tot het bezoek. De man is opmerkelijk stil. ‘Gezellig toch, zo’n buurvrouw,’ probeer ik nog.
Het duurt lang voordat hij antwoordt. Hij kijkt me niet aan. ‘Ja wat moet je anders, hè.’ Ik schrik van de plotse zwartgalligheid.

Lucy neemt me mee naar de eetkamer. Ze fluistert naar me: ‘Dat is de buurman, die woont hier om de hoek, hij komt heel vaak langs.’ Ze kijkt er onverschillig bij. ‘Hij heeft net zijn partner verloren,’ zegt ze met een blik van verstandhouding. ‘Maar hij is niet helemaal goed, vraag maar eens wat aan hem. Hij zegt steeds hetzelfde. Hij heeft alzheimer,’ zegt ze nog zachter. ‘Maar het is beter dan alleen zijn.’

‘Jullie hebben elkaar een beetje?’

‘Ja. En hij helpt me in huis. Hij zet het vuilnis voor mij buiten, dat kan ik niet meer. Kijk, ik kan überhaupt bijna niks meer.’ Ze rammelt met haar ledematen als bewijs. ‘Maar mijn kop is nog goed. Zodra die niet meer werkt, is het gebeurd met me.’ Ze lacht.

Lucy klaagt niet, maar door de grappen over haar situatie kruipt ze onder mijn huid. Ik voel tegelijkertijd respect en diepe triestheid. De toelatingseisen voor een verzorgingstehuis zijn zo streng dat je er pas voor in aanmerking komt als je echt niet meer op jezelf kunt wonen. Het is die periode daarnaartoe die zo wrang is, dat je niet goed genoeg bent om voor jezelf te zorgen maar niet slecht genoeg om opgenomen te worden. Veel ouderen die vroeger allang in het bejaardentehuis zouden zitten, zitten nu alleen. Met een bezoekje van de maatschappelijk werker of de thuishulp als doekje voor het bloeden.

Lucy staat in de wachtstand. Dit is de cynische realiteit van zelfredzaamheid van ouderen; het is wachten tot het noodlot toeslaat, pas dan gaat het systeem werken.

Lucy vraagt of ik nog even wil helpen met de tuin. De planten groeien alle kanten op, het ziet er niet uit, vind ze. ‘Vroeger zat ik er nog wel eens, maar dat lukt niet meer.’

Ik knip de vertakking weg en gooi de takken in de hoek. ‘Die gooit de buurman zo wel weg,’ roept ze vanuit de keuken. ‘Dat kan ik wel even doen,’ zeg ik, hoewel dat niet bij mijn takenpakket hoort.

Voorlopig zitten de bezoekjes erop.

Frontsoldaten

Maatschappelijke werk kun je het best zien als de eerste verdedigingslinie van ons sociale vangnet; maatschappelijk werkers zijn de frontsoldaten van het sociaal werk. In opdracht van de gemeente heeft elke wijk haar eigen maatschappelijk werkers die de bewoners van de wijk in de gaten houden en de problemen van de buurt in kaart brengt. De uitvalsbasis is het wijkcentrum, waar bewoners op afspraak langs kunnen komen, maar waar zij ook gewoon altijd kunnen komen koffieleuten. Je kunt er bloemschikken, en computer- of taalles krijgen. Vaak worden er ook voedselpakketten uitgeleverd. Er is een gigantische bak met folders in alle talen om (nieuwe) Nederlanders op weg te helpen in ons sociale systeem. Mensen kloppen aan bij maatschappelijk werk als ze financiële nood hebben, bijvoorbeeld, maar ook als ze een brief van de overheid niet begrijpen omdat ze de taal niet spreken, of hulp zoeken omdat ze wat eenzaam zijn.

Kleine problemen mag en kun je zelf oplossen als maatschappelijk werker. Je kunt iemand op weg helpen met de administratie, thuishulp inschakelen, of je kunt iemand helpen met het aanvragen van een voedselpakket of uitstel van betaling. Soms is een gesprek afdoende, soms moet je mensen echt bij de hand nemen. Dan start je een traject en bezoek je mensen ook thuis, want daar leer je het meest over mensen en de problemen die ze al dan niet meteen aan je openbaren. Zijn de problemen te groot, dan verwijs je de cliënten door, verder en dieper ons zorgsysteem in. Een beetje zoals een huisarts die een verkoudheid weet te verhelpen, maar je bij darmpoliepen naar de MaagLeverDarm-poli stuurt. Je kunt als maatschappelijk werker de GGZ inschakelen, een blijf-van-mijn-lijfhuis, de noodopvang of schuldsanering.

‘Veel mensen hier in de wijk denken dat een dubbeltje nooit een kwartje kan worden. Maar met vertrouwen kan dat wel.’

Maar er zijn ook bewoners die zich niet uit zichzelf melden. Die komen soms op de radar bij maatschappelijk werk door tips van huisartsen of woningbouwcoöperaties of van de wijkagent.

Maatschappelijk werk is de sociale ehbo en probeert de problemen af te vangen voordat het echt misgaat. Maar armoede woekert in Laak. En er zijn te weinig mensen in het veld. De gaten in ons sociale vangnet worden steeds groter terwijl de druk toeneemt.

Steeds als ik door de wijk fiets naar mijn werk vraag ik me af: wiens deuren blijven eigenlijk allemaal gesloten? Welke problemen blijven onzichtbaar? Welke problemen kun je afvangen en wat schiet er door de steeds groter wordende gaten van ons sociale vangnet?

Penlights voor als het misgaat

Het is donker in de kamer van Elma. De kamer wordt alleen verlicht door op batterij lopende kerstverlichting die door een plafondlamp is gevlochten, en door de oplichtende tv.

‘We begrepen dat er problemen waren met de energie,’ vraag ik voorzichtig. Het is de tweede keer dat ik hier ben. Elma had het wijkcentrum na mijn vorige bezoek gecontacteerd omdat zij een probleem had met haar gas- en lichtleverancier.

‘ Ja… ze gaan me afsluiten. Ik kan de rekening niet betalen. Meer dan zeshonderd euro; hoe moet ik dat betalen met mijn uitkering, denken ze? Ik heb niks.’

Elma pakt een kaart van de energieleverancier. De afsluitdatum staat erop en een handtekening. ‘Weet je hoe erg je schrikt, als zo’n wagen komt voorrijden. Dat je denkt, nou daar gaan we dan… Ik moet straks mijn huis nog uit. Ik heb mooi niet opengedaan, ben jij gek?’

Elma trekt grote bijna komische gezichten, alsof je naar een klucht kijkt, maar dat is denk ik precies haar bedoeling, dat is hoe zij nog kleur geeft aan haar leven, ondanks die grote donkere wolk die alles grijs maakt. ‘Wat ontzettend naar voor je.’ Ik probeer me professioneel empathisch op te stellen.
Elma wijst naar een bak vol met misschien wel honderd penlights. ‘Als ze mij afsluiten, heb ik gewoon licht, hè. Ik ben Elma, en Elma is niet gek.’
Ik zie nu pas dat er overal kerstverlichting op batterij aanstaat, van de vensterbank tot aan het plafond.

In dit bezoekje komt er meer naar boven dan in het eerste gesprek. Het is als zo’n draadje dat uit je trui hangt: als je eraan trekt, lijkt er geen einde aan te komen. Zo is het ook met de thuisbezoeken. Je ziet een probleem, maar net als met dat draadje: je weet niet precies waar het eindigt. ‘Zijn dat onbetaalde rekeningen?’ vraag ik kijkend naar de postberg. ‘Ik weet het allemaal niet meer. Ik krijg er zoveel stress van, snap je.’

Als ik er een paar openmaak, blijkt dat niet alleen de energierekening het probleem is. Elma lijkt nog kwetsbaarder dan de vorige keer, de branie is verdwenen.

Ik maak aantekeningen op mijn notitieblokje.

‘We kunnen uitstel van betaling aanvragen bij de energieleverancier. Daar kunnen wij mee helpen,’ zeg ik. Elma knikt. En zoals ik had besproken met mijn begeleidster kan ik ook polsen of ze openstaat voor financiële hulp.

‘Misschien moeten we ook kijken of de gemeente moet inspringen, dat we je overdragen aan de schuldhulpverlening. Die nemen dan je uitgaven onder de loep, helpen je met inkomsten en uitgaven. Het kan zo zijn dat budgetbeheer gaat bepalen wat je wel en niet kunt uitgeven.’

Ik zit er nog steeds bij als een verloren ambtenaar, bang dat ik over de grens ben gegaan die ik niet over mocht. Maar dit keer begint Elma keihard te lachen.
‘Welk budget?!’ Ze slaat haar hand voor de mond uit brutaliteit en schaamte. Door haar droge timing moeten nu allebei onbedaarlijk hard lachen en schiet ik uit mijn rol.

‘Even een donker grapje maken…’

Ze neemt een slok wodka als toost op een verloren strijd. ‘Doe maar dan…’

Overleven

Het hart van Laak is ontworpen door Berlage. De moderne architectuur herinnert aan betere tijden. Als ik door de vitrages van de arbeiderswoningen gluur en door de moderne hoofdstraat fiets, zie ik na mijn stage een andere wereld dan ervoor. Ik weet nu wat er schuilgaat achter de voordeur. Ik zag veel te dure huurwoningen van dertig vierkante meter, schimmelmuren in woningbouwwoningen, families die op elkaars lip wonen omdat de huizen te duur zijn geworden, eenzame en zieke ouderen, mensen met torenhoge schulden en mensen die op straat dreigden te eindigen.

Dit is de hoek waar de zwaarste klappen vallen, slechts een paar kilometer van het parlement vandaan. En toch voelt de politiek hier verder weg dan waar dan ook.

De lijn tussen zelfredzaamheid en eenzaamheid wordt steeds dunner, en die tussen veerkracht en overleven ook.

Ik moet denken aan die honderd penlights in een bak voor als het licht werd afgesloten en aan de demente buurman die het vuilnis buitenzet.

Het is een andere wereld, zoals de begeleidster al had gezegd. Als ik naar de psycholoog ging, was ik altijd op zoek naar hoe ik het best kon leven. Ik heb nog nooit hoeven overleven.

Nicolaas Veul werd gevolgd tijdens zijn stage in Laak voor de VPRO-documentaireserie 100 dagen in de vergeten wijk. Vanaf woensdag 29 november te zien om 21.20u op NPO3 en online op NPO start.

Nicolaas Veul liep stage in een achterstandswijk: ‘De politiek voelt hier verder weg dan waar dan ook’