Zorgde klimaatverandering maar voor net zoveel ophef als homoseks

‘We leven in een eeuw van debielen,’ stelde een klimaatwetenschapper onlangs in The Guardian, doelend op het feit dat niemand naar hem luistert. De krant hield onlangs een onderzoek onder klimaatwetenschappers: hoe zien zij de toekomst? Vrijwel allen lieten het doel van 1,5 graad opwarming varen. Driekwart van de geïnterviewden denkt dat we vóór het jaar 2100 richting de 2,5 graad opwarming gaan. Bijna de helft denkt zelfs richting de 3,5 graad. De toekomst wordt getekend door voedselschaarste, massamigratie en grootschalige conflicten. De wetenschappers roepen moord en brand. Een klimaatapocalyps is dichtbij.

Maar hun noodkreet haalde het nieuws amper. Er gebeurde ook zoveel op het Songfestival…

‘De mensheid ligt te slapen in een brandend bed’, schreef hoogleraar psychologie Daniel Gilbert in 2006 in zijn artikel ‘If only gay sex caused global warming’. In het stuk in de Los Angeles Times verklaart hij waarom. Ons brein is een gevarendetector die zich focust op kortetermijnrisico’s, wat stamt uit de tijd van de jagers en verzamelaars. Het brein heeft zich nog niet aangepast aan de langetermijngevaren van de moderne wereld. We beginnen evolutionair gezien pas net te begrijpen dat we moeten flossen, schrijft de Harvard-professor. De klimaatcrisis is een gevaar dat veel te langzaam op ons afkomt én ons niet opzettelijk probeert te doden, schrijft hij. Er is geen eenduidige vijand.

Er is niets wat ons zó in beweging krijgt als morele verontwaardiging of walging. En dan kom je tegenwoordig al snel uit bij homo’s of buitenlanders.

Gilbert maakt nog een interessant punt: de crisis doet geen aanspraak op onze morele gevoeligheden. De opwarming van de aarde maakt ons niet witheet van woede. We walgen er niet van zoals bij – en nu komt-ie – homoseks. Als homoseks de oorzaak zou zijn van rampen als de klimaatcrisis, aldus de professor, dan zouden mensen massaal de straat op gaan en brullend regenboogvlaggen verbranden. Voor de goede orde, Gilbert is geen homofoob. Hij wil alleen benadrukken dat ons brein vooral alarm slaat als iemand tot vijand gemaakt kan worden én morele emoties hoog oplopen. Er is niets wat ons zó in beweging krijgt als morele verontwaardiging of walging. En dan kom je tegenwoordig al snel uit bij homo’s of buitenlanders.

Populisten wijzen met succes naar de ‘moreel verwerpelijke’ lhbtqi+-gemeenschap die kinderen zou indoctrineren met haar propaganda. En de linkse partijen? Aan hen om de urgentie van de klimaatverandering over te brengen voor het te laat is. Alleen: hoe trek je stemmen met een probleem dat zich maar niet wil nestelen in ons brein?

Morele verontwaardiging is aan de orde van de dag. Achter onze beeldschermen zitten we ons op te vreten over een ‘oneerlijke’ songfestivaldiskwalificatie, de 4 mei-herdenking die ‘mogelijk kan worden verstoord’ of seksuele ‘indoctrinatie’ in de Week van de Lentekriebels. We voelen ons misschien wel meer bedreigd dan ooit, alleen niet door datgene wat ons écht de dood zal injagen.

De klimaatcrisis is de perfecte bedreiging voor de mensheid, juist omdát we die niet als zodanig ervaren, stelt Gilbert. We gaan vol gas richting de afgrond, schuimbekkend over woke en buitenlanders. Een schrale troost: de naderende klimaatapocalyps is in elk geval niet de schuld van de homo’s.