Waar komen de miljoenen euro’s aan publiek geld voor onderzoeksjournalistiek precies terecht?

De publieke omroep koopt 35 procent van zijn programma’s in bij private buitenproducenten. Die weigeren iedere transparantie over hun besteding van deze ‘kwart miljard euro belastinggeld’. De NPO zwicht keer op keer voor hun dreigementen, zo blijkt na een Woo-verzoek van Spit.

Overal debatteerden en spraken lijsttrekkers en andere politici dezer dagen. Helpt dat de kiezer om te bepalen welke partij dit keer zijn stem zal krijgen?

‘Hardvochtige effecten van wet- en regelgeving moeten we te allen tijde voorkomen,’ staat er in het nieuwe VVD-programma. Wet- en regelgeving die onder VVD-gesternte tot stand is gekomen. Maar dat zegt de VVD er niet bij.

De VVD heeft veel te danken aan zakenman en Rutte-fluisteraar Ben Verwaayen, is het beeld. Maar omgekeerd heeft Verwaayen zijn zakelijke carrière vooral aan de VVD te danken.Dilan Yesilgöz erfde intussen een kongsi van ingewijden die al meer dan veertig jaar teruggaat, en waar Verwaayen deel van uitmaakt.

Onderzoeksjournalistiek wordt steeds meer gesubsidieerd door ideële fondsen. Dat heeft ook een keerzijde: het maakt journalisten minder onafhankelijk. Bij de investeringen van Vereniging Veronica en andere fondsen waar Yoeri Albrecht in het bestuur zit, blijken er bijvoorbeeld veel geldstromen naar zijn eigen projecten te lopen. Maar konden we dat opschrijven?

De top van het publieke omroepbestel is verworden tot een baantjescaroussel voor Haagse insiders, constateert onderzoekscollectief Spit. Het handjeklap tussen Frederieke Leeflang (bestuursvoorzitter bij de NPO) en Tjibbe Joustra (voorzitter van de raad van toezicht bij diezelfde NPO) onderstreept dat.

De staatssecretaris Cultuur en Media wil dat streamingdiensten gaan bijdragen aan de ontwikkeling van films van Nederlandse bodem. Maar de coalitiepartijen zijn druk bezig het toch al niet zo harde wetsvoorstel stukje bij beetje te strippen tot er weinig van overblijft. ‘Een gênante vertoning.’

Programma’s als Project Rembrandt en De Nieuwe Vermeer worden geproduceerd voor de NPO door productiehuis Helder, in handen van Gerdie Hulsbergen. Zij is de partner van Remco van Westerloo, manager Lineair bij de NPO. Privé en zakelijk zijn zo moeilijk uit elkaar te houden, blijkt uit onderzoek van Onderzoekscollectief Spit.

Geen beter recept tegen onbehagen en onthechting dan Omroep MAX, zegt de omroep zelf. Maar dat werkelijk álle lijnen van de omroep beginnen en eindigen bij oprichter Jan Slagter is misschien toch een beetje onbehaaglijk.

Zes grote managementbolwerken bezitten tegenwoordig zo’n beetje alle corporatiewoningen in Amsterdam, en niet alleen daar. Het gaat deze kolossen al lang niet meer om het doel waarvoor ze ooit zijn opgericht: huurders betaalbare en goede woningen geven.

Het opmerkelijke succes van WNL is exemplarisch voor het falen van jarenlange pogingen om het omroepbestel te stroomlijnen, schrijven Kim van Keken en Joost Ramaer. De recente fusies tot samenwerkingsomroepen zijn een fiasco waarvan alleen de omroepen zelf profiteren.

Jeroen Pauw is een van de gezichten van wat er mis is met het Nederlandse publieke omroepbestel. Een ander gezicht is Frans Klein, directeur Video van de NPO, de koepelorganisatie die het bestel aanstuurt. De tandem Klein-Pauw is zowel de personifiëring als het product van twee bredere trends: globalisering en commercialisering van de publieke omroep.

De NPO is wettelijk verplicht minstens een kwart van zijn totale programmabudget te besteden bij buitenproducenten. De politiek dacht zo innovatie, pluriformiteit en creativiteit te bevorderen, maar vergat dat langs die weg jaarlijks een bedrag van rond de 180 miljoen euro aan publiek geld uit het zicht verdwijnt.

De publieke omroep kent een lappendeken aan codes en reglementen. Maar als integriteit niet tussen de oren van betrokkenen zelf zit, hebben regels weinig zin. Een onderzoek.

Met regionale kranten en titels als AD, de Volkskrant en Trouw is DPG Media de grootste dagbladuitgever van Nederland. Freelancers zijn er intussen niet op vooruit gegaan. Is er nog wel vrije concurrentie, nu het bedrijf van Christian Van Thillo zo’n dominante marktpositie heeft? Collectief Spit deed onderzoek.