<div class="lead">&#8216;De Arabieren lusten ons niet,&#8217; zei Sharons rechterhand. &#8216;We zitten hier om voor de Joden te zorgen.&#8217;</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Ariel Sharon heb ik nooit ontmoet. Zijn rechterhand Rafael Eitan wel. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Sharon was minister van Defensie van Israël toen dat land in 1982 het naburige Libanon binnenviel. Eitan was stafchef van het leger. De expeditie had tot doel de PLO uit steden als Beiroet, Sidon en Tyrus te verdrijven. Dat lukte aardig. Yasser Arafat nam de benen en sloeg zijn hoofdkwartier op in Tunesië, aan de andere kant van de Middellandse Zee. Zijn strijders voegden zich bij hem.</p>
<p>De falangisten, de christelijke bondgenoten van de Israëliërs, waren niet tevreden met dat resultaat. Op 16 september 1982 overvielen ze de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Shatila bij Beiroet. Ze richtten een gruwelijk bloedbad aan onder de achtergebleven vrouwen, kinderen en grijsaards. Het Israëlische leger stond erbij en keek ernaar.</p>
<p>De moordpartij riep grote verontwaardiging op, internationaal maar ook in Israël zelf. Driehonderdduizend vredesactivisten trokken in optocht door de binnenstad van Tel Aviv. Een commissie onder leiding van opperrechter Kahan onderzocht de zaak. De Zahal, het Israëlische leger, had tegen de falangisten moeten optreden, concludeerde de commissie. De politieke bulldozer Sharon moest aftreden als minister van Defensie. Later dook hij overigens als premier op, dat mocht kennelijk wel. Stafchef Eitan kwam niet voor herbenoeming in aanmerking.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Niemand heeft het recht ons te zeggen hoe wij ons moeten gedragen&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In september 1984 zat ik tegenover hem op het achtererf van zijn boerderij in de Jizreël-vallei. Het was de plek waar volgens de Bijbel ooit de Armageddon, de laatste en beslissende veldslag aller tijden, te verwachten is. Met zijn cowboyhoed, blauwe kiel en afgetrapte laarzen wekte Eitan een stoere indruk. Zijn taalgebruik deed niet voor zijn uiterlijk onder. De kritiek op het bloedbad in de Palestijnse kampen kwam volgens hem van ‘warhoofden’ en ‘muurbloempjes’. Dat ook leden van de Knesset, het parlement, bezwaar hadden aangetekend, ervoer hij als ‘niet meer dan een tik op mijn lul’.</p>
<p>We hadden het over de bezette gebieden en of Israël die moest ontruimen in ruil voor vrede. Eitan voelde daar niets voor. ‘Wij hoeven geen prijs te betalen voor vrede met de Arabieren,’ zei hij op barse toon. De Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook behoorden toe aan de Joden. Dat was al eeuwenlang zo. Wat de Palestijnen daarvan vonden, interesseerde hem geen zier: ‘De Arabieren lusten ons niet. Die zullen ons ook niet lusten als we het wel teruggeven. We zitten hier om voor de Joden te zorgen. Laten de Arabieren het zelf maar uitzoeken.’ Voor Vrede Nu, de organisatie die de demonstratie in Tel Aviv had georganiseerd, had de voormalige paratroeper geen goed woord over. ‘Vrede Nu? Dat zijn lakeien van de KGB.’ De Russen zaten ook achter de wereldwijde veroordeling van de slachtpartij in Sabra en Shatila, vermoedde hij.</p>
<p>Het leger moest wapens uitdelen aan de Joodse kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Het aantal nederzettingen in dat gebied was hard aan uitbreiding toe. ‘Als er tussen Jeruzalem en Hebron honderden nieuwe nederzettingen worden gebouwd, zullen de Arabieren zo bedwelmd zijn als kakkerlakken in een fles,’ had hij eerder betoogd. Vond hij het passend om Palestijnen met insecten te vergelijken? Eitan tegen mij: ‘Ik vind dat een heel gewone uitspraak.’ De belegeraar van Beiroet wilde het interview beëindigen. Een journalist uit Europa had zich te onthouden van kritiek op de staat Israël, voegde hij me toe: ‘Niemand heeft het recht ons te zeggen hoe wij ons moeten gedragen. De Nederlanders ook niet. Die doen alsof ze onze vrienden zijn, maar ze hadden wel een eigen divisie in de SS. We zouden Europa eigenlijk moeten boycotten. Maar in ieder geval moet het zijn mond houden.’</p>
<p>Eitan was een superhavik. Zijn geestverwant Ariel Sharon maakte later in zijn leven een opmerkelijke draai: hij trok de troepen en kolonisten uit Gaza terug en leek bereid tot onderhandelingen over de Westelijke Jordaanoever. Maar toen raakte hij in coma. Of de ‘moedige leider’ (Benjamin Netanjahoe), ‘dierbare vriend’ (Shimon Peres) en ‘inspirerende politicus’ (Kees van der Staaij) de geschiedenis had kunnen ingaan als vredesstichter, zullen we nooit weten. Maar de houwdegenmentaliteit waarmee zijn aide-de-camp Eitan en hij de crisis in Libanon benaderden, bevalt me nog steeds niets.</p>
</p></div>
