Het was 9 mei 1941 toen Arie van Namen, een van de oprichters van Vrij Nederland, zag hoe op de Hogeweg in de Amsterdamse Watergraafsmeer zijn vriend en medeoprichter Jan Kassies werd opgepakt door de Sicherheitsdienst. Van de groep jongemannen die VN in augustus 1940 hadden opgericht, was nog geen jaar later bijna niemand meer over.

De arrestatiegolf begon eind februari 1941 toen een medewerker met vijf exemplaren van Vrij Nederland in zijn zak was opgepakt. Hij was gaan praten en in de maanden die volgden verdwenen vrijwel alle schrijvers, drukkers en bezorgers in gevangenissen of werkkampen, in totaal 65 mensen.

‘Hij had de indruk de enige te zijn die van de oude VN-groep in de Watergraafsmeer nog op vrije voeten was.’

Het lukte de paar VN’ers die nog niet waren opgepakt met veel moeite in 1941 een maart- en aprilnummer van het blad samen te stellen. De arrestaties sloegen echter met de week grotere gaten in het medewerkersbestand. Jan Kassies en Arie van Namen zouden op 9...