De angst van Arnon Grunberg
Michela heb ik voor het eerst in de winter van 2005 in New York ontmoet. Ze was begin twintig, ze speelde viool en ze leidde, zoals dat heet, een ongeregeld leven. Ongeregelder dan dat van mij in elk geval. Ze was Italiaans-Amerikaans, haar grootouders waren eerste generatie Amerikanen. Haar ouders spraken nog Italiaans, Michela niet meer. Ik ben volgens mij kortstondig verliefd op haar geweest, het is moeilijk dat na zoveel jaar met zekerheid te zeggen. Ik had haar uitgenodigd om met mij mee te gaan naar Namibië, waar ik in het vroege voorjaar van 2005 naartoe zou reizen om onderzoek te doen voor mijn roman Tirza. Ze moest toestemming vragen aan haar ouders, maar het leek haar wel wat, Afrika, ze was er nog nooit geweest. Vlak voor mijn vertrek had ik een lunchafspraak met haar in het Italiaanse restaurant San Domenico op Central Park South, waar ik toen geregeld kwam. Ze kwam niet opdagen, ik belde haar een paar keer, maar kreeg haar voicemail. Daarna hoorde ik niets meer. Ik reisde naar Namibië, van Michela zou ik nooit meer iets horen, dacht ik. Het einde van een korte, zelfs voor mijn doen ietwat bizarre affaire. In Namibië schreef ik e-mails aan een andere vrouw die ik in New York had ontmoet. Ze schreef kritieken voor The New York Times, ze leidde een geregeld leven en ze sprak naar eigen zeggen zeven talen.
Maar een jaar later, in het voorjaar van 2006, dook Michela per e-mail onverwacht weer op. Ze wilde een boek schrijven en vroeg om hulp. Nieuwsgierigheid is een krachtige drijfveer. We spraken af en toen nog een keer en daarna nog een keer. Het was mij intussen wel duidelijk dat het boek er niet zou komen, maar ik genoot van haar verhalen. Hoewel het leven van hen die aan de rand van de samenleving leven natuurlijk net zo vol zit met herhalingen als dat van een kantoorklerk. Voor de presentatie van Tirza nodigde ik haar uit naar Nederland te komen. Als zij de vlucht betaalde, zou ik een hotel regelen. Ze ging op het aanbod in. Ik regelde een kamer voor haar in het Dikker &#038; Thijs. Een vriend van mij, Karol Lesman, vroeg ik haar af te halen van het hotel en haar mee te nemen naar de presentatie, die plaatsvond aan Van Eeghenstraat 89hs. Ze zag er uitdagend uit, Michela zag er altijd uitdagend uit. Vermoedelijk was dat de reden dat de Volkskrant naast de recensie van Arjan Peters een foto afdrukte waarop Michela prominent figureerde. Ze zat aan bij het diner dat uitgeverij Nijgh &#038; Van Ditmar had georganiseerd. Maar daarna wilde ze het nachtleven in. Michela had de gewoonte naar bed te gaan als andere mensen opstonden. Mijn vriend Mark Schaevers ontfermde zich over haar. Volgens hem had ze vooral veel interesse voor de Wallen. Verder heeft hij zich op de vlakte gehouden over die nacht. Michela heb ik de rest van haar verblijf in Nederland niet meer gezien. Naar eigen zeggen had zij vriendschap gesloten met twee chauffeurs die coke dealden. Zij was geïnteresseerd in coke. Ik niet. De waanzin van de werkelijkheid kan het best in relatief nuchtere toestand worden bestreden. Toen ik een paar weken later op de website van Words Without Borders een blog schreef (in het Engels) waarin Michela en haar bezoek aan Amsterdam een belangrijke rol speelden, was ze licht verbolgen. Maar we bleven contact houden.
In de zomer van 2007 aten we in het Italiaanse restaurant Beppe. Ze vroeg of ik haar vriend wilde ontmoeten. Hij was kok in een chic restaurant. Ik geloof dat hij tomaten en vlees sneed. We reden naar hun appartement in Brooklyn om op haar vriend te wachten. Toen hij eindelijk binnenkwam, had hij een honkbalknuppel in zijn hand. Hij zei: &#8216;Waarom is je broek open?&#8217; &#8216;Mijn broek is niet open,&#8217; zei ik. &#8216;Waarom is je broek open?&#8217; herhaalde hij. &#8216;Er is maar een manier hoe je hier levend uitkomt. Dat is door naar beneden te springen. Als je dat overleeft, laat ik je gaan.&#8217; We zaten op de twaalfde verdieping. &#8216;Ik had diarree,&#8217; zei ik.
Details over deze avond volgen wellicht later, of nooit. Hoe ik aan de man met de honkbalknuppel ben ontsnapt doet hier niet zo ter zake. Slechts een feit wil ik noemen: ik voelde de vuistslagen in het gezicht pas uren later. Ik kan me voorstellen dat het waar is dat gewonde soldaten hun afgeschoten arm oppakken en verder lopen. De pijn komt veel later. Toen ik in een bijzin in een artikel voor NRC Handelsblad aan deze avond refereerde, vroeg mijn toenmalige redacteur Hans Steketee: &#8216;Hoe weet je dat deze man je wilde vermoorden? Misschien wilde hij je alleen verwonden.&#8217; Journalistieke grondigheid stel ik op prijs. Ik antwoordde Steketee per e-mail dat hij een paar keer had benadrukt dat hij geen rust zou hebben tot ik dood was. Sommigen zeggen dat angst verlamt. Maar ik kan me van de angst vooral uiterste concentratie, verdoving en luciditeit herinneren; liever een levende hond dan een dode leeuw. Dat was geen theorie, het bleek praktijk. Verder is angst vooral ongeloof. Ik kon me veel voorstellen, maar niet dat een kok mij met een honkbalknuppel de hersens in zou slaan. Het ging mijn fantasie te boven.

Arnon Grunberg

Gerelateerd