Portretten van Toorop en Klimt

De schilders Jan Toorop en Gustav Klimt hebben elkaar nooit ontmoet, laat staan dat zij ooit bij elkaar op atelierbezoek zijn geweest. Maar voor wie hun werken naast elkaar hangt en in één vloeiende beweging bekijkt, vooral die uit de jaren rond 1900, is dat haast ongelooflijk. Er is een intieme verwantschap tussen hun tekentechnieken, tussen hun bevattelijkheid voor sferen, en de stille en zichzelf uitbroedende stemming in hun personages en entourages. Je moet dus wel van gelijkgestemde geesten spreken, van schilders die blijkbaar op zoek waren naar een middel om eenzelfde artistieke moeilijkheid te bedwingen.

Die moeilijkheid is die van het arresteren van de stemming waarin hun personages verkeren, het suggestieve vastleggen van alles wat zich onttrekt aan de gelaatsuitdrukking, de pose en de pedante aanwezigheid van hun modellen, maar dat niettemin hun présence bepaalt. Hoe ‘houdt’ iemand zich, die geportretteerd wordt, welke werkelijkheid...