<div class="wpg-element paragraph">
14-03-2009 Door Ko Colijn
Afghanistan kan alleen worden gered als het probleem Pakistan is opgelost. Maar hoe? Obama staat voor akelige dilemma’s.
Ingewijden hebben het sinds kort niet meer over Afghanistan maar over Afpak. De wederopbouw van Afghanistan werd een oorlog in Afghanistan, de oorlog in Afghanistan werd een oorlog om Afghanistan vanuit buurland Pakistan. Die ontaardde in een oorlog tegen de taliban in Pakistan, met vertakkingen naar Afghanistan. Daarom ligt nu op het bureau van president Obama het dossier &#8216;Afpak&#8217; en het zal niet lang meer duren of Obama staat op en gaat naar bed met &#8216;Pakaf&#8217;.
Niet omdat Afghanistan er niet meer toe doet, maar omdat Pakistan er méér toe doet. Afghanistan redden heeft geen zin als alles in Pakistan fout gaat. Pakistan is een land met kernwapens en een civiele regering onder leiding van een president, Zardari, die na zes maanden regeren steeds minder de baas is in een staat die geen staat meer is. 
Hij heeft ruzie met India omdat hij niet kon voorkomen dat Pakistaanse commando&#8217;s van de terreurgroep Lashkar-e-Taiba aanslagen in Mumbai pleegden. Hij kon niet voorkomen dat terroristen bijna een buitenlands cricketteam afslachtten in de &#8216;veilige&#8217; stad Lahore. Hij kan niet voorkomen dat de Pakistaanse tak van de taliban aanslagen pleegt in steden als Peshawar en Islamabad en westerse konvooien en militaire depots opblaast die de life line zijn van de ISAF-operatie in Afghanistan. Hij heeft niet kunnen bereiken dat Pakistaanse troepen de orde en veiligheid in hun eigen tribale grensgebieden handhaven. 
Zodat hij ook niet kon voorkomen dat Amerikaanse special forces sinds september vorig jaar in Pakistan zelf die lastpakken zijn gaan aanpakken. En dat onbemande Predator vliegtuigen steeds vaker hun Hellfireraketten afschieten op dorpen en madrassa&#8217;s in Pakistan, waarbij burgerdoden vallen. Waardoor zijn gezag onder de stammen nog verder slinkt en de afkeer van zijn regering en de VS verder groeit.
Toen kwam de kredietcrisis, die de bodem van de Pakistaanse schatkist in zicht bracht. Geldnood zorgde ervoor dat militaire operaties tegen de taliban in het grensgebied stilgelegd werden. Zardari&#8217;s laatste wanhopige poging om de zaak te beheersen is een pact met de duivel: zijn troepen staken de strijd in de grensprovincies, de sharia mag er worden ingevoerd, de taliban wordt ongemoeid gelaten als ze belooft zich van aanslagen te onthouden. De eerste scholen zijn al gesloten, de eerste vrouwen zijn opgeknoopt, de eerste ultimatums voor het instellen van islamitische gerechtshoven in de Swatvallei bijna verstreken.
De taliban afkopen met de invoering van de sharia: de VS zien niets in zulke capitulatieovereenkomsten en zo stelt de failliete Pakistaanse regering de nieuwe Amerikaanse president voor akelige dilemma&#8217;s. De &#8216;goede&#8217; Afghaanse oorlog wordt hem letterlijk afgepakt. Moet Obama het front nu maar helemaal naar Pakistan verleggen? Moet hij het burgerbewind van de hulpeloze Zardari, dat al aan het infuus van het IMF ligt, met miljardenhulp in het zadel houden of toch maar weer &#8211; bijna als vanouds &#8211; een militaire staatsgreep afwachten? Maar wat zullen de gevolgen in de regio &#8211; en voor het bijna uiteenvallende land &#8211; zijn als de militaire footprint van de Amerikanen nog groter wordt?
Pas als deze crisis opgelost kan worden, kan er in Afghanistan iets lukken. En daar wil het ook maar niet goed gaan. &#8216;Een narcostaat&#8217;, noemde Hillary Clinton het, &#8216;met een regering die bijna niets kan en met overal corruptie&#8217;. Het vertrouwen in de regering-Karzai is tot nul gedaald. &#8216;Niet in staat de opmars van de taliban te stuiten,&#8217; zei het hoofd van de National Intelligence Dennis Blair op 12 februari voor de Senaat. Afghanistan is &#8216;een land waar in de eerste twee maanden van 2009 het geweld met dertig procent is toegenomen vergeleken met winter 2008&#8217;.
Goede raad is duur. Op de dag van zijn inauguratie was president Obama nog van plan om meteen dertigduizend extra Amerikaanse soldaten naar Afghanistan te sturen. Twee weken later besloot hij dat het er niet meer dan zeventienduizend zouden zijn. Hoe kon dat? Hij had NAVO-commandant McKiernan opgebeld en gevraagd wat die met de verzochte dertigduizend zou gaan doen en had een onduidelijk antwoord gekregen. 
Obama&#8217;s ergernis werd er niet minder op toen hij de Joint Chiefs eind januari een andere simpele vraag had gesteld: &#8216;Wat is jullie eindspel in Afghanistan?&#8217; Het antwoord luidde: &#8216;Frankly, we have none.&#8217; We mogen wel aannemen dat Obama al na acht dagen presidentschap tot de conclusie moet zijn gekomen dat Afghanistan, de forgotten war die hij in zijn campagne tot hoogste prioriteit had verheven, een wandeling zonder kaart in een moeras is geworden. 
Een moeras in een groter moeras, want Pakistan, een bondgenoot met kernwapens, moet eerst gedempt worden voordat Obama überhaupt aan een Afghaanse oplossing kan denken. Is het een wonder dat hij aan een land, dat zelf beneden de zeespiegel ligt, heeft gevraagd om binnen maand een grote conferentie te organiseren om &#8216;Afpak&#8217; uit het moeras te trekken?
</div>

Ko Colijn

Gerelateerd