Iedereen activist, ziet columnist Roxane van Iperen, maar alleen als het ze uitkomt. Geen nieuwe kleren, wel een vliegticket naar Bali. Geen vlees eten, wel Bikram-yoga in de winter. Wil je echt impact maken, dan moet je consequent zijn.

Etentjes zijn niet gezellig meer. De borrel kom je meestal nog ongeschonden door, maar als de dis wordt geserveerd, gaan de handschoenen uit. ‘Dít eet ik niet; ik ben veganist. Als wij in 2030 aan het Akkoord van Parijs willen voldoen, is een halvering van onze veestapel nodig.’

Je hebt je biefstuk nog niet in een holle kies gepropt, of de hele tafel gaat los. ‘Weet je wát pas vervuilend is? Die outfit van jou. Wordt allemaal lekker ver weg in China gemaakt. Wat denk je van het transport? De pesticiden gebruikt voor de katoenteelt? De keten van illegale onderaannemers met kindjes in dienst? Ik draag alleen nog maar vintage.’

‘Rot op met je vintage. Wie doet er hier jaarlijks een retourtje Bali voor haar personality-cleansing? Weekendjes Ibiza voor relatie-rebirthing, en Bikram-yoga in een kamer van 40 graden Celsius middenin de winter? Transport en verwarming zijn de top-2 veroorzakers van klimaatverandering.’

En zo bestaat mijn hele vriendenkring inmiddels uit activistische consumenten, op de barricaden in het straatje dat hun past.

Alles, iedereen, eigen schuld

Dit is de Maakbare Mens, die anno 2017 leven, welzijn en wereld geheel zelfstandig vormgeeft. Rook je? Dan houd jij de meest dodelijke industrie op aarde in stand. Gebruik je make-up? Dankzij jou wordt er gif in de ogen van pluizige konijntjes gespoten. Kredietcrisis? Jullie wilden zelf die goedkope hypotheken.

Alles, iedereen, eigen schuld. We zien elkaar alleen nog als Consumenten, op een planeet genaamd Vrije Markt. We zijn gehersenspoeld; blind voor de balk in eigen oog.
Het is een nogal exclusieve en ineffectieve manier van strijden voor rechtvaardigheid. Want niet iedereen heeft de mogelijkheid met zijn portemonnee te praten. Sterker nog: u en ik zijn daarin een minderheid op deze wereld. Kijk naar de brand in de Grenfell-toren. Een chique wijk in hartje Londen, waar de mensen in de Victoriaanse huizen hun bestaan met hun portemonnee kunnen vormgeven: dure brandmelders, vuurwerende isolatie, functionerende nooduitgangen. Daar middenin die betonnen schandpaal als opslag voor de armen. De mensen waaraan de vrije markt niet kon verdienen en voor wier welzijn niemand zich nog verantwoordelijk voelde. Falende rookmelders, vuurversnellende panelen, niet geteste brandblussers. Zeker tachtig mensen verbrandden levend. Iedereen, alles, eigen schuld?

We zijn pionnen in dienst van het systeem dat we denken te bestrijden.

En terwijl wij de pijlen op elkaar richten, kijken de meest schadelijke industrieën tevreden toe hoe we met onze eenmanslegers nog geen deuk in een pak boter slaan – elk jaar vergroot het bedrijfsleven zijn rijkdom ten opzichte van overheden. De top honderd van rijkste organisaties wordt inmiddels gedomineerd door bedrijven: de tien grootste multinationals bezitten nu meer dan de meeste overheden ter wereld tezamen.

We zijn pionnen in dienst van het systeem dat we denken te bestrijden.

Dan maar zoveel mogelijk vlees eten, kleren kopen, autorijden, en na ons de zondvloed? Natuurlijk niet: als een huis in brand staat, ben ik de eerste om emmers water te halen. Maar om de grote thema’s van deze tijd aan te pakken, is grof geschut nodig. Dat begint bij een paradigmashift. Stop playing by the rules, change the game. En dan niet alleen ten behoeve van de consument op de vrije markt, maar ten behoeve van al het leven op de aardbol.