Het woord valt niet in Bas Heijne’s essay Mens/onmens, maar daardoor krijgen het liberalisme en de sociaal-democratie de volle laag, terwijl ze maar voor een deel verantwoordelijk zijn. Het woord dat niet valt is neoliberalisme. Volgens Heijne zou het liberalisme, of de liberale democratie, zijn idealen van meer vrijheid, meer gelijkwaardigheid, geloof in de vooruitgang en het beperken van te veel macht voor wie dan ook, verwaarloosd en verloochend hebben.

De werkelijkheid is dat het liberalisme zich heeft laten kapen door de expansiedrift van het neoliberalisme. Met behulp van de Chicago-economen maakte het neoliberalisme gebruik van de ruimte die het liberalisme altijd laat aan het expansieve, pragmatische initiatief, ten koste van het sociaal-liberalisme.

Het neoliberalisme greep zijn kans met privatiseringen en kwam op de proppen met de participatiemaatschappij. Daarmee ontstond de zzp’er en zijn precaire lot. Ongeveer gelijktijdig schudde de sociaal-democratie haar...