Wie in 2016 op de grote tentoonstelling over Jeroen Bosch De tuin der lusten heeft kunnen zien, zal niet helemaal verbaasd zijn dat Herman Pleij in zijn boek Oefeningen in genot. Liefde en lust in de late Middeleeuwen schrijft dat het soms lijkt alsof de hele moderne wereld al in de Middeleeuwen ontkiemd is. Hoeveel discussie er over Bosch en De tuin der lusten ook is geweest, er is onverbloemd en tot in de kleinste details op te zien hoe goed man en vrouw het rond 1490 met elkaar kunnen vinden, van met zijn tweeën in een bootje, de armen om elkaar heen, kussend, een dansje makend tot innig verstrengeld. Dat op het drieluik ook de hel is te zien, doet niets af aan deze liefdevolle details. Ook als ze niet werkelijk zouden zijn, zijn ze werkelijk als de uitdrukking van verlangens.

Voor een persoon in de eenentwintigste eeuw, die weet hoeveel er nu naar pornografie wordt gekeken en die hoort hoe Merol Baldé haar lied Hou je bek en bef me zingt, is het lastig te bevatten dat er elf...