Een klimaatcrisis, een coronacrisis, een stikstofcrisis, een asielcrisis, een wooncrisis en een energiecrisis: Nederland lijkt van de ene crisis in de andere te buitelen. Het is een verleidelijke gedachte de oorzaak van het onheil te zoeken in twaalf jaar Rutte, waarin tal van grote problemen op de lange baan werden geschoven door het uitblijven van klimaatmaatregelen, ondoordacht efficiency-denken in de zorg, het uitstel van de aanpak van de intensieve veehouderij, het afknijpen van de asielopvang, het onttakelen van het woonbeleid en de groeiende afhankelijkheid van het Russische gas, waar twaalf jaar geleden al volop voor gewaarschuwd werd. Het is ongetwijfeld waar dat de overheid zich te lang heeft laten leiden door belangen op de korte baan, waar we nu de rekening voor gepresenteerd krijgen, met grote maatschappelijke onvrede tot gevolg.

Maar ook de publieke perceptie van het onheil is de afgelopen decennia veranderd, zoals historica Beatrice de Graaf betoogt in haar essay...