‘Schouders eronder, opbouwen, dat gevoel is verdwenen’ – onder die kop verschijnt in november 1981 één van de meest klassiek geworden ‘kleurenbijlage-reportages’ van Vrij Nederland. Latere generaties verwijzen ernaar met de kop die op het omslag van de bijlage stond: De pont van kwart over zeven.

Uitgescholden op websites en in hate mail, met de dood bedreigd door moslimfundamentalisten, ondergedoken. Ayaan Hirsi Ali werd de afgelopen weken de Nederlandse Salman Rushdie. En in één moeite door de ‘linkse Pim Fortuyn’. Tot Vrij Nederland eens wat ging bellen.

Tussen het Centraal Station en het Olympisch stadion rijdt tramlijn 16 op en neer, zes kilometer, het record is twaalf minuten. Per dag vervoert lijn 16 bijna 20.000 passagiers, vol­gens de bestuurders onder te verdelen in nors zwijgend bankpersoneel, zwartrijders, messentrekkers, chagrij­nen, zenuwlijers, voetbalfanaten en de vaste passagiers, ‘een nachtzuster, die geeft altijd een snoepje.’ Elma Verhey en Gerard van Westerloo zochten de 28 vaste bestuurders van lijn 16 thuis op. Als het met ze gaat, zoals het gemiddeld gaat met de Amsterdamse trambestuurders, dan halen drie van hen hun pensioen en zijn er veertien afgekeurd, voordat ze 47 jaar wor­den. Trambestuurder op lijn 16 in Amsterdam: ‘Als ze me morgen ontslaan, ben ik overmorgen zakkenroller.’

In december 1987 publiceerden Mustapha Oukbih en Elma Verhey een VN-special over de eerste generatie Marokkaanse gastarbeiders. Bij het overlijden van Oukbih deze week zetten we deze klassieker, waarmee ze de ADO-Mediaprijs wonnen, online: ‘Europa betekende vrijheid.’