Column

Beste Willem Bosman, 
U bent mijn voorvader en aanstaande zondag zou u 353 kaarsjes uitblazen, ware het niet dat u in 1704 uw grootste dienst aan de mensheid bewees, door te doen waar u veel te lang mee wachtte: doodgaan.
Want u was een slavenhandelaar en niet zo’n kleintje ook. Als opperkoopman van de West-Indische Compagnie, had u er lol in duizenden West-Afrikanen te verschepen naar de nieuwe wereld. U liet de letters WIC in hun huid brandmerken en was zo dol op uw vrouwelijke tot slaaf gemaakten dat u bij hen vele kinderen verwekte. Uw minnaressen en nazaten mochten in Ghana (toen nog Goudkust) blijven. Zij legden de kiem voor de Ghanese tak van mijn familie, die tot op heden uw achternaam draagt.
U bent een inktvlek in de geschiedenis, en toch gaat u vrijuit. Op een enkele slavernij- en wikipediafetisjist na weet niemand van u en uw misdaden af. U bent vergeten, en wat erger is: uw slachtoffers daardoor ook.
U bent niet de enige. Het wemelt van de koloniale schoften die volstrekt anoniem zijn. Buiten een handjevol namen als Jan Pieterszoon Coen of Peter Stuyvesant, heeft de doorsnee Nederlander amper een idee wie zich met slavenhandel bezighielden.
De verklaring ligt voor de hand: naar Coen zijn straten, een tunnel en een brug vernoemd. We kunnen, letterlijk, niet om hem heen. Dat kunnen we wel om u en uw misdaden, meneer Bosman. Slechts een wikipediapagina van amper driehonderd woorden herinnert ons aan de tijd die u doorbracht op aarde.
<blockquote>Door de namen van koloniale schoften te schrappen, raken deze figuren in de vergetelheid. Dat is een te grote eer. </blockquote>
Op straat worden we direct met het verleden geconfronteerd. Directer dan wanneer dat verleden wordt ondergebracht in abstracte slavernijmonumenten. Directer dan wanneer het zich aandient in wikipediapagina’s of museumexposities waar slechts een handjevol mensen op af komt.
Daarom geloof ik niet in het wijzigen van straatnamen. Door de namen van koloniale schoften te schrappen, raken deze figuren in de vergetelheid. Dat is een te grote eer. Voor hen én voor het land dat hun misdaden mogelijk maakte.
Het is niet zo’n gek idee om juist méér straten te vernoemen naar koloniale criminelen. Natuurlijk, het schuurt als je over een laan loopt die de naam draagt van iemand met bloed aan zijn handen. Zo’n straatnaam roept weerstand op en discussie. Maar dit debat is noodzakelijk als we de herinneringen aan onze schurken en hun misdaden tastbaar willen houden. 
Misschien is het een idee dat de gemeente Utrecht, ter gelegenheid van uw 353ste verjaardag, de Willem-‘ik was een kolossale mislukking’-Bosmanlaan aanlegt. 
Groet, 
Chard van den Berg 
Columnist bij Vrij Nederland

Cultuur

Dagelijkse Nieuwsbrief

Gerelateerd

De literatuur als schild

Who Let the Dogs Out

Een en al ambivalentie in Marcel Mörings Mordechai