Wie aan het humanisme denkt, denkt aan Erasmus. Maar Erasmus zag zelf in Rudolf Agricola een vijftiende eeuwse voorganger. Agricola brak als een van de eerste met de duistere middeleeuwen, zo blijkt uit zijn nu eindelijk uitgegeven brieven.

Rudolf Agricola was de eerste Nederlander die er in de vijftiende eeuw werk van maakte schrijvers van de klassieke oudheid als Cicero, Quintillianus, Seneca en Isocrates terug te halen uit de relatieve vergetelheid. Hij had een speciale affiniteit met Lucianus van Samosato. Van deze satiricus, ironicus – en sommigen zeggen cynicus – vertaalde hij onder meer Mycillus, een dialoog tussen een schoenmaker en zijn haan. De schoenmaker houdt er maar niet over op dat hij zo graag heel rijk wil zijn. Zijn haan wekt hem in de vroege ochtend uit een droom over gouden bergen. De haan besluit de schoenmaker het schijngeluk van de hogere standen te laten zien. De rijken, zo houdt hij hem voor, stikken bijna in de zorgen over hun hachelijke fortuin,...