Anja Machielse vindt dat het individualiseringsproces te ver is gegaan. Te veel mensen vallen uit, doen niet mee. ‘De urgentie hiervan neemt toe,’ schrijft ze in haar afscheidsrede Afvallers en afhakers. Over eenzaamheid, sociaal isolement en een weerbare samenleving, omdat erbij horen steeds meer vaardigheden vereist.

Toen Machielse eind jaren negentig als filosoof werd gevraagd mee te doen aan een onderzoek naar welzijn, dacht iedereen dat ‘gezondheid’ als bepalende factor uit de bus zou komen. Het bleken sociale relaties. Er was een rechtstreeks verband tussen een ondersteunend netwerk en levensgeluk. Wat iedereen destijds óók dacht, was dat die sociale relaties een privézaak waren. Wie eenzaam was, had dat aan zichzelf te wijten. Machielse wist beter.

Vóór ze aan het onderzoek naar welzijn meedeed, had ze gezondheidsverschillen tussen mensen bestudeerd. Mensen in de zogenoemd lagere sociaal-economische klassen bleken mede door een ongezonde levensstijl gemiddeld...