Het werk van Immanuel Kant leg je het liefst even buiten je gezichtsveld na er een tijdje in verdiept te zijn geweest. Dan heb je weer even genoeg van zijn ‘kleurloze pakpapierstijl’, zoals Heinrich Heine zei. Maar je keert toch altijd weer bij hem terug, verleid door zijn ‘schitterende droogheid’, zoals Schopenhauer het noemde. Dat heeft te maken met zijn ‘verwoestende, wereldverbrijzelende gedachten’, vond Heine. Een van die ingrijpende gedachten was dat mensen een doel in zichzelf zijn en nooit als middel gezien mogen worden. Dat idee kwam goed te pas bij de afschaffing van de slavernij. Een ander idee was dat mensen onafhankelijke, autonome wezens moeten worden door zelf na te denken. Zijn meest revolutionaire idee was dat de werkelijkheid niet objectief bestaat, maar dat we alles zien door de ogen van onze eigen ervaring. Vandaar al die meningsverschillen.

Terwijl Kant zijn beroemde maar zelden helemaal gespelde drie Kritieken schreef, gaf hij les in de...