Naast het Brabantse dorp waar ik opgroeide, lag een klein bos waar een heldere beek door kronkelde. Ik was gefascineerd door het stromende water en lag vaak langs de oever te loeren naar de visjes. Hun zilveren buiken blonken door het licht dat gefilterd door de boomkruinen kwam.

Op een dag was de idylle voorbij. Dikke plakken bruine smurrie dreven langs en hoopten zich op aan de oevers. De scholen visjes waren verdwenen en keerden niet meer terug. Ik was, begrijp ik nu, getuige van rivercide. Het complexe web van leven was in één klap weggevaagd door, zo hoorde ik pas later, mestlozingen. De beek was een open riolering geworden.

George Monbiot maakte enige jaren terug hetzelfde mee, maar dan op veel grotere schaal. In de rivier de Wye in Wales zwommen zalm en zeeforel, maar plotseling kleurde de rivier bruin en verdween al het leven. Na een speurtocht vond Monbiot de oorzaak: de enorme, recent gebouwde kippenstallen die illegaal kippenpoep loosden. De mest zorgde voor een...