Essay

Macht

Daniël Boomsma

Hoe D66 een bijwagen van rechts werd

Column

<p>Vorig jaar werd in de Kamer gedebatteerd over de stijgende defensiebegroting. NSC-Kamerlid Isa Kahraman uitte van tevoren zijn zorgen tegenover de NOS. Dit waren geen bekommeringen over een overhaaste militarisering waar vooral de aandeelhouders van wapenfabrikanten van profiteren. Nee, zijn zorg betrof het gebrek aan jongens en meisjes die bereid zijn voor Nederland te vechten: ‘Je kunt allerlei nieuwe wapensystemen kopen, maar als we geen militairen hebben om ze te bedienen, dan hebben we daar niet veel aan.’</p>
<p>Anderhalf jaar na de toezegging van extra defensiepoen wordt duidelijk waar ons belastinggeld naartoe is gegaan. Het potje <em>recruiting</em> is volgestort en er zijn vermoedelijk ook wat gen-z en gen alpha-experts aangenomen. Waren er eerst semi-spannende tv-spotjes en posters over Generatie D (jonge, knappe mensen met groene vegen op hun gezicht en een helm op, omlijst met teksten als ‘Generatie D: ‘wil iets van de wereld zien’, ‘gelooft in het team’ of ‘gelooft in zichzelf’), nu was het tijd voor zwaarder geschut. Want achttienjarigen vinden tv voor boomers en het ov te duur, dus bushokjesreclames komen niet echt binnen. Hoog tijd dus om te doen wat een beetje modern bedrijf betaamt: een leger influencers optrommelen.</p>
<p>Waar ik gewend ben om te scrollen door <em>branded content</em> over thuisgestuurde scheermesjes, maaltijdboxen die binnen een kwartier op tafel staan of ‘duurzame’ koffie, duikt er nu iets nieuws op in mijn feed waar moeiteloos een dystopische <em>Black Mirror</em>-aflevering van te maken valt. Een hippe influencer vraagt zich af of ze door de selectie bij defensie zou komen, want ‘er zijn bij defensie een heleboel vrouwen nodig, dus letsgoooo!’ Ze vond het een ‘vette ervaring’ die een ‘confidence boost gaf’ #werkenbijdefensie #ad. Doorscrollend zie ik snippets uit een influencerpodcast over ondernemen en single zijn, waarin doorgaans veel wordt gelachen. Deze keer minder: een vrouwelijke eskadroncommandant van de marechaussee komt langs #werkenbijdefensie #ad.</p>
<blockquote><p>We móéten ons verhouden tot defensie: informeren, verdiepen, debatteren, demonstreren</p></blockquote>
<p>Nu ben ik niet tegen een eskadroncommandant in een vrouwenpodcast, sterker nog: ik denk dat het uitstekend is als zo iemand uitleg komt geven over de werkzaamheden van defensie en de overwegingen daarbij. Maar het betalen van influencers om jonge mensen te rekruteren voor onze krijgsmacht is iets totaal anders.</p>
<p>Oorlog leek lange tijd iets uit het verleden of van ver weg. Daardoor dacht ik de eerste zesentwintig jaar van mijn leven nauwelijks na over de NAVO of defensiebegrotingen. Maar de afgelopen twee jaar is dat veranderd voor mij, en voor veel generatiegenoten. Met oorlog op ons continent, escalerende conflicten wereldwijd en een genocide die ook hier de samenleving splijt, kunnen we ons niet langer afzijdig houden. We móéten ons verhouden tot defensie: informeren, verdiepen, debatteren, demonstreren.</p>
<p>Ik gun ons de rust om dit te doen. Rust waarin defensie reflecteert op haar uitgaven, influencers op hun inkomsten, en rust waarin wij allemaal, goed geïnformeerd en doordacht, een standpunt over de toenemende rol van defensie in onze samenleving kunnen innemen. Zonder schreeuwerige influencerwervingsfilmpjes die jongeren onvoorbereid en ondoordacht richting een van de zwaarste beroepen van ons land sturen, is dat een stuk gemakkelijker.</p>

<div class="newsletter-teaser bg-gray">
    <div class="teaser__content__container">
                    <div class="teaser__header">Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief.</div>
        
                    <div class="teaser__text">Ontvang de beste verhalen van Vrij Nederland twee keer per week in je mail. In elke nieuwsbrief ontvang je één artikel helemaal gratis.</div>
            </div>

    <div class="teaser__btn__container">
                    <div class="teaser__btn">
                <a class="btn btn--rounded btn--white-bg" 
                    href="/service/nieuwsbrieven"
                    data-ga-category="banner-newsletter-button" 
                    data-ga-label="Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief." 
                    data-ga-action="clicked">Ja, dit wil ik ></a>
            </div>
            </div>
</div>


Hannah Prins

Aan defensie valt niet te ontsnappen

<p>De Nederlandse podcastwereld wordt bevolkt door grote podcastmannen. Heb jij ook altijd al willen weten op welke je het meest lijkt? Goed nieuws, mazzelpik: ik ga het je vertellen. Het enige dat je hoeft te doen is de volgende tien vragen beantwoorden. Doe het eerlijk en vooral zonder gêne, zoals het een echte podcastman betaamt.</p>
<p><strong>1) Wat neem jij vandaag door?</strong><br />
A. De socials van Donald J. Trump<br />
B. De Mediacourant<br />
C. Mijn eigen tweets<br />
D. Een bak nieuwtjes</p>
<p><strong>2) Wat is jouw definitie van &#8216;succes&#8217;?<br />
</strong>A. Donald J. Trump<br />
B. Hoge kijkcijfers<br />
C. Meer dan tien likes op X<br />
D. Consequent door podcasts heen hoesten</p>
<p><strong>3) Snel! Kies een gespreksonderwerp</strong><br />
A. Donald J. Trump<br />
B. <a href="https://x.com/VictorVlam/status/1935433894125359154" target="_blank" rel="noopener">Het mintgroene pak van Sam Hagens</a><br />
C. Asielzoekers<br />
D. Cultuur en medihuwuUghe ughe ughe, hhwUGHe ughe ghe</p>
<p><strong>4) Hoe verhoud jij je tot nepobaby&#8217;s?<br />
</strong>A. Als het even kan kom ik langs in hun talkshows<br />
B. Ik vind dat ze minder vaak mintgroene pakken moeten dragen<br />
C. Ik ben zelf een baby<br />
D. Ik ben zelf een nepobaby</p>
<p><strong>5) Klink jij een beetje als een smurf?</strong><br />
A. Nee, maar ik zou er wel eentje lusten<br />
B. Nee, maar ik heb wel een mening over de outfit van Neposmurf<br />
C. Wel meer dan een beetje<br />
D. Nee, maar het klinkt soms wel of er eentje in m&#8217;n keel zit</p>
<p><strong>6) Van welke medeman glibber jij het hardst van je stoel?</strong><br />
A. Donald J. Trump<br />
B. John de Mol<br />
C. Geert Wilders<br />
D. Marcel van Roosmalen</p>
<p><strong>7) Kies een hete take</strong><br />
A. Trump lijkt niet op een dictator<br />
B. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=LZw67zY1MtA" target="_blank" rel="noopener">Vegetariërs zijn de nieuwe maffia</a><br />
C. <a href="https://x.com/wierdduk/status/1925823389710631340" target="_blank" rel="noopener">&#8216;Wierd Cam’</a> is een hippe naam voor een videovlog<br />
D. Een podcast is pas goed als de luisteraar iedere aflevering minstens één keer hardop roept: ‘Waarom geeft niemand deze man de heimlichgreep?&#8217;</p>
<p><strong>8) Wie of wat is je grootste angst?</strong><br />
A. Donald J. Trump ontmoeten en er dan achter komen dat hij me helemaal niet aardig vindt<br />
B. Geen aandacht krijgen<br />
C. Woke<br />
D. [Onverstaanbaar gerochel]</p>
<p><strong>9) Van welk woord weet jij stiekem niet wat het betekent?</strong><br />
A) &#8216;Dictator&#8217;<br />
B) &#8216;Maffia&#8217;<br />
C) &#8216;Woke&#8217;<br />
D) &#8216;Keelsnoepje&#8217;</p>
<p><strong>10) En nou even eerlijk: heb jij een veterstrikdiploma? (Ik weet het als je liegt!)</strong><br />
A) Nee, ik denk het niet<br />
B) Nee, ik weet vrij zeker van niet<br />
C) Nee, en ik schaam mij daar niet voor<br />
D) N.v.t. (Marcel strikt mijn veters)</p>
<h5>Resultaten</h5>
<p><strong>Heb jij het vaakst ‘a’ geantwoord?<br />
</strong>Congratulations! Jij lijkt het meest op Trumpoloog <em>Raymond Mens</em>. Stuur een mailtje naar daddy Trump en bid voor zijn goedkeuring.</p>
<p><strong>Heb jij het vaakst &#8216;b’ geantwoord?</strong><br />
Geweldig! Jij lijkt het meest op mediamannetje <em>Victor Vlam</em>. Ga als beloning maar even extra lang in de spiegel kijken.</p>
<p><strong>Heb jij het vaakst ‘c’ geantwoord?</strong><br />
Ongehoord! Jij lijkt het meest op meninghebber Wierd Duk. Schrijf om het te vieren een extra boze tweet over de teloorgang van de Nederlandse cultuur (door woke).</p>
<p><strong>Heb jij het vaakst &#8216;d’ geantwoord?</strong><br />
Fantastisch! Jij lijkt het meest op beroepskucher Gijs GroentemhhhuUUghuwhughe ughe, ugggghHU. Pas je wel een beetje ohhhhhhhUUUUUUGHhu. Uchum. Een beetje op?</p>

<div class="newsletter-teaser bg-gray">
    <div class="teaser__content__container">
                    <div class="teaser__header">Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief.</div>
        
                    <div class="teaser__text">Ontvang de beste verhalen van Vrij Nederland twee keer per week in je mail. In elke nieuwsbrief ontvang je één artikel helemaal gratis.</div>
            </div>

    <div class="teaser__btn__container">
                    <div class="teaser__btn">
                <a class="btn btn--rounded btn--white-bg" 
                    href="/service/nieuwsbrieven"
                    data-ga-category="banner-newsletter-button" 
                    data-ga-label="Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief." 
                    data-ga-action="clicked">Ja, dit wil ik ></a>
            </div>
            </div>
</div>


Gerelateerd

Jan Terlouw (1931-2025) wilde dat we wakker worden