Het is een woord dat je niet zomaar gebruikt gegeven de gewichtigheid die het uitstraalt, maar met een zekere luchtigheid aangewend wordt het vanzelf minder pompeus: Verlichtingsparadigma. In dit paradigma, in dit denkkader, zou alles zitten waaraan men denkt bij het horen van het woord ‘Verlichting’, de filosofische stroming die met Voltaire, Diderot, Jean-Jacques Rousseau en David Hume het achttiende eeuwse denken beheerste.

Het woord valt in het gesprek met de historicus David Wootton, een van de zeventien historici, filosofen, politicologen en journalisten die in Leugen & waarheid van Bas Heijne aan het woord komen over ‘de grote kwesties van onze tijd’. ‘Verlichtingsparadigma’ wil volgens Wootton zeggen ‘dat we egoïstisch zijn, enkel genot najagen, en individualistisch zijn.’ Armzaliger en simplistischer kun je de Verlichting als historische stroming niet omschrijven. Maar dat is niet ongebruikelijk.

De Verlichting heeft nog wel meer akeligs op haar bordje...