Kritische journalisten, vijanden van het volk

Het zijn zware tijden voor de Nederlandse democratie. Nu de fracties van NSC en de VVD de rechtsextremisten van Geert Wilders toegang hebben verleend tot het centrum van de macht, mogen wij ons schrap zetten voor een stortvloed aan revanchistische maatregelen die indruisen tegen alles wat Nederland vrij en democratisch maakt.

Niet dat de huidige VVD-leider de PVV nodig heeft om de democratie van binnenuit te slopen. Eerder deze maand presteerde Dilan Yeşilgöz, nog altijd minister van Justitie en Veiligheid, het om een digitale schietschijf op de rug te plaatsen van de toch al ernstig bedreigde collega-journalist Tim Hofman.

De reden? Hij doet onderzoek naar politiegeweld bij studentenprotesten.

Aanvallen van politici op de pers zijn niet nieuw. Tijdens zijn presidentschap noemde Donald Trump kritische journalisten steevast ‘vijanden van het volk’. Het is een veeg teken dat nu ook de Nederlandse minister van Justitie de pers ondermijnt. De persvrijheid is een onvervreemdbaar onderdeel van onze democratie. Zonder deze vrijheid krijgt een almachtige overheid vrij spel en zouden schandalen zoals de Kinderopvangtoeslagaffaire niet meer aan het licht kunnen worden gebracht. Het is precies de reden waarom autocraten als Poetin en Orbán hun greep op de media proberen te verstevigen; zonder kritische journalisten is het stukken eenvoudiger om falend of onrechtvaardig overheidsbeleid als ‘succesvol’ te verkopen.

In het boek How Democracies Die beschrijven Steven Levitsky en Daniel Ziblatt hoe moderne autocraten verkiezingen niet langer hoeven te vervalsen om de uitkomst te manipuleren. In plaats daarvan creëren ze, al dan niet met de hulp van bevriende miljardairs die kranten en televisiezenders opkopen, een medialandschap waarin de symbiotische relatie tussen het volk en de leider wordt verheven tot het dominante narratief. Voor kritische, onafhankelijke journalistiek is dan amper nog ruimte. Laat staan dat de oppositie in aanloop naar een verkiezing nog aan bod komt op de grote zenders. De democratie sterft in deze landen niet omdat mensen niet meer mogen stemmen, maar omdat ze zich nauwelijks nog gedegen kunnen informeren.

Op dit moment is het nog onbekend hoe het beleid van het nieuwe kabinet er precies uit komt te zien. Het hoofdlijnenakkoord leest bovenal als een wensenlijstje waarin asielzoekers van hun belangrijkste grondrechten worden ontdaan, de agro-industrie vrij spel krijgt, het onderwijs voortaan ‘politiek neutraal’ wordt, de publieke omroep en de cultuursector worden gekort en waarin het btw-tarief op kranten, tijdschriften en boeken wordt verhoogd van 9 naar 21 procent.

Het zijn maatregelen die ons sterken in onze overtuiging dat Vrij Nederland nodig is. Om je naast het vertrouwde maandblad straks op dagelijkse basis nog beter te kunnen voorzien van veel meer journalistieke en opiniërende verhalen, werken wij achter de schermen hard aan de ontwikkeling van een nieuwe website en app. Wij verwachten het vernieuwde Vrij Nederland komend najaar te presenteren. Tot die tijd voeren we alvast kleine veranderingen door in het blad en op de website.

Wij hopen dat je ons blijft steunen in onze missie. Juist nu.