Wie het plan Samsom serieus neemt, zal er op den duur niet omheen kunnen het Verdrag van Genève aan te passen. ‘The good old days’ zijn niet meer. ‘Dezelfde rechten’ in een verzorgingsstaat verscheuren het land van aankomst.

Iedere keer als ik sympathie dreig te gaan koesteren voor de PvdA, slaagt die partij er eigenhandig in die ontluikende liefde in de kiem te smoren. Dit keer was ik onder de indruk van de politieke moed waarvan ‘het plan Samsom’ getuigt: het voorstel om vluchtelingen geselecteerd en legaal naar Europa te halen, zonder tussenkomst van smokkelaars, wrakke bootjes en de verdrinkingsdood. Dat plan lijkt verdomd veel op het idee van Malik Azmani (VVD), die het eerder presenteerde, maar goed, niet muggenziften.

Ik lees nu in NRC dat het plan Samsom eigenlijk ‘het plan Gerald Knaus’ zou moeten heten, want deze Duitse intellectueel heeft de grote lijnen ervan bedacht, maar die vindt het zelf belangrijk dat uitvoerende politici er hun steun aan geven: Merkel zou er mee instemmen en in Nederland heeft Diederik Samsom zich eraan verbonden. Dat is niet zonder politieke risico’s, want bijvoorbeeld Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties hekelen het plan als immoreel. Mij dunkt dat de lijken, die kennelijk conform de internationale verdragen aanspoelen, nog wat immoreler zijn, en dat onorthodoxe maartregelen ervoor moeten zorgen dat de vluchtelingencrisis niet ook de Europese landen zelf verscheurt. ‘Courage’ dus van Samsom, en dan staat een Kamerlid op uit zijn eigen PvdA, Jacques Monasch, die met zoveel woorden stelt dat Samsom geen ‘statuur’ heeft en dat de PvdA weer ‘de brede volkspartij moet worden voor de gewone man.’ Ja, en Drees dient onverwijld uit de dood op te staan.

De sadomasochistische omgangsvormen binnen die partij zijn werkelijk onovertroffen en beloven weinig goeds voor de praktijk van de ‘eerlijke en sociale samenleving’ die de PvdA’ers voor ogen staat.

Terug naar Drees betekent ook: terug naar de tijd dat Nederland nauwelijks nog een verzorgingsstaat te noemen was. De AOW werd ingevoerd in 1956. Het roemruchte ‘ministerie van Maatschappelijk Werk’ kwam er in 1952 en mocht onder de bezielde leiding van Marga Klompé (KVP!) de Algemene Bijstandswet doorvoeren. Monasch’ ‘gewone man’ had nog snoepgoed te verwachten van de overheid, en de PvdA profiteerde evenveel van dankbaarheid als van cliëntelisme. ‘Those were the days’ wellicht, maar ook de brede Katholieke Volks Partij is niet meer, en de Solex legde het loodje.

De sadomasochistische omgangsvormen binnen de PvdA zijn werkelijk onovertroffen.

Toch nog even terug naar de vluchtelingen: het internationale Geneefse Verdrag werd in 1951 ondertekend. Het jaartal is van belang, omdat de erkende vluchteling een veilig heenkomen werd beloofd, maar ook ‘dezelfde rechten’ als de ingezetenen van het land van aankomst. Die sociale rechten stelden toen in het grootste deel van West-Europa nog niet zoveel voor, maar in de jaren zestig en zeventig explodeerde de Nederlandse verzorgingsstaat. Bijstand, studiebeurzen, gesubsidieerde Jongeren Actie Comités, het kwam er allemaal, en zo kon het gebeuren dat niet alleen lijfsbehoud en gevaar, maar ook economische levensverbetering een motief werd om het arme Afrikaanse of Arabische land te verlaten.

Wie het plan Samsom serieus neemt, zal er op den duur niet omheen kunnen het Verdrag van Genève aan te passen aan de wereld die sindsdien zo drastisch is veranderd. De landenshoppende asielzoeker vormt uiteindelijk de grootste bedreiging voor het asielrecht als mensenrecht. Elke wereldvreemde ‘Wilkommenskultur’ die zich daar geen rekenschap van geeft, zal uiteindelijk het tegendeel bewerkstelligen van wat ze beoogt. Het ontvangende land scheurt dan zelf, en komt aan opvang niet meer toe. Ik voel mij verplicht bij dit betoog te denken aan iemand die ik niet ken. Mijn biologische vader, die als gekleurde man ergens in de jaren vijftig het Zuid-Afrika van de Apartheid ontvluchtte en naar Groot-Brittannië uitweek. Daar zullen hem geen knuffelberen hebben gewacht, en ook geen uitkering. Hij vond in het beste geval werk, en ook een vrouw die hij bezwangerde.

Waarvan akte en ik.

Zo gaat het in de Grote Gemene Wereld.