<div class="lead">Als Obama iets wil bereiken de komende vier jaar, zal hij de obstinate Republikeinen in het Congres moeten aanpakken.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Met gijzelnemers onderhandel je niet, luidt de algemene richtlijn. Maar wat doe je als de gijzelnemers democratisch gekozen volksvertegenwoordigers zijn, Republikeinse Congresleden die dreigen het schuldenplafond niet te verhogen als er geen draconische bezuinigingen tegenover staan?</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De desastreuze gevolgen van hun middelvingerpolitiek voor de Amerikaanse economie laten hen blijkbaar koud. Paul Krugman, Nobelprijswinnaar en columnist van <i>The New York Times</i>, vergelijkt het gedrag van de Republikeinen met dat van iemand ‘die een kamer vol mensen inloopt, zegt dat hij een zelfmoordvest draagt en dreigt de bom te laten ontploffen als niet aan zijn eisen wordt voldaan’.</p>
<p>Krugman en andere progressieve Democraten raden de president aan de Republikeinen de pas af te snijden door sluwe trucs die de vereiste toestemming van het Congres voor het oprekken van de leenlimiet van de overheid omzeilen. Het idee van een platina munt ter waarde van een biljoen deed de ronde. Hoewel het conform de letter van de wet was, druiste het wel in tegen de geest van de wet: platina munten waren alleen als gedenkpenning bedoeld, niet om als onderpand bij de centrale bank te deponeren in ruil voor nieuwe leningen. Het was een gimmick waar Obama niets voor voelt. En daarmee is de patstelling over het schuldenplafond terug bij af.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Dit is het schrikbeeld van de komende vier jaar: Washington dat van de ene crisis naar de andere rolt, permanent balanceert boven de afgrond, en in het beste geval op het laatste moment een deal als een wit konijn uit de goochelaarshoed tovert. Met als gevolg dat de crisisbeheersing alle tijd en energie opzuigt en andere voorstellen politiek doodbloeden.</p>
<p>De president zelf lijkt onder dit doemscenario niet gebukt te gaan. Een nieuwe immigratiewet staat hoog op zijn lijst voor dit jaar, alsook een nieuwe wapenwet. Hij heeft al vóór zijn inauguratie het schema voor terugtrekking van grondtroepen uit Afghanistan versneld.</p>
<p>Obama heeft de afgelopen vier jaar ook een belangrijke les geleerd: hij gaat het gevecht met de Republikeinen deze ambtstermijn aan met mensen die gepokt en gemazeld zijn in politieke oorlogsvoering. Met de voordrachten van John Kerry als minister van Buitenlandse Zaken, Chuck Hagel als minister van Defensie en Jack Lew als minister van Financiën heeft Obama gekozen voor mannen die het Congres kennen, die weten wie hun opponenten zijn, en die de vaak duistere regels van de Senaat van binnenuit kennen. Alle drie zijn ze dossiervreters en, geheel in de stijl van No Drama Obama, bloedserieuze onderhandelaars die niet snel van hun stuk zullen worden gebracht door de capriolen van de Republikeinen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Eigenlijk, luidt het advies, moet hij zich gaan gedragen als Bill Clinton&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De afgelopen weken putten politieke journalisten zich uit in adviezen voor de president. De belangrijkste strekking lijkt te zijn dat de president zich het ‘schmoozen’, het charmante praatje, eigen moet maken. Als Obama minder gereserveerd zou zijn, meer bedreven was in de <i>clubby</i>, jongens-onder-elkaar omgangsvormen van het Congres, zou hij zijn tegenstanders voor zich kunnen winnen. Eigenlijk, luidt het advies, moet hij zich gedragen als Clinton wil hij zijn presidentschap tot een succes maken.</p>
<p>Daar zijn de nodige vraagtekens bij te zetten. Niet alleen omdat het discutabel is of Clinton wel zo’n succesvolle president was, ook omdat de politieke pers weinig oog heeft voor de successen van Obama’s eerste ambtstermijn. In <i>The New New Deal</i>, een boek dat door de verkiezingen weinig aandacht kreeg, documenteert <i>Time</i>-journalist Michael Grunwald hoe Obama’s stimuleringspakket uit 2009 niet alleen de economie vlot trok, maar ook grote initiatieven financierde die onder Democratische voorgangers waren gesneuveld, zoals schone energie, onderwijs en technologische innovatie in de gezondheidszorg. Obama had toen het voordeel van een Democratische meerderheid in het Congres, maar ook in 2009 was de Republikeinse oppositie dramatisch, slechts drie Republikeinse Senatoren stemden voor zijn stimuleringsplan. Ook toen blonk Obama niet uit in het zo bejubelde schmoozen, maar toch loodste hij zijn agenda door het Congres.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het Congreslid dat alleen tot compromissen bereid is als hij wordt gefêteerd door het Witte Huis, kan bovendien rekenen op de persoonlijke benadering van de vicepresident. Joe Biden is de vleesgeworden schmoozer, de man die altijd een charmant, humoristisch en persoonlijk woord heeft waarmee hij de ego’s van de volksvertegenwoordigers streelt. Politiek journalist Ezra Klein noemt Biden ‘de gekke buurman, de schattige oom’. Biden zorgt voor ‘comic relief’ (zie ook p. 49). Biden is ook een gewiekste onderhandelaar, een man die z’n leven lang in de Senaat heeft gewerkt, die iedereen kent en met iedereen bevriend is. Talenten die Obama uitbuit. Sinds Bidens cruciale rol in de onderhandelingen over de ‘begrotingsafgrond’ en nu zijn prominente rol in onderhandelingen over het beperken van het wapenbezit, heeft de pers Biden herontdekt als een vicepresident met macht, een politicus die onderschat wordt. Voor het eerst verschijnen er zelfs verhalen in de media over Biden als presidentskandidaat, als opvolger van Obama.</p>
</p></div>
<figure id="post-44163 media-44163" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/01/19e2d2fa-b275-4b47-976d-01fc52e90624_158843559_preview1.jpg" alt="Vicepresident Joe Biden is de vleesgeworden &#039;schmoozer&#039;" /><figcaption>Vicepresident Joe Biden is de vleesgeworden &#8216;schmoozer&#8217;</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Obama kan ook de marges van zijn eigen macht opzoeken. Op buitenlandgebied heeft een president vrij veel speelruimte, als het om binnenlands beleid gaat, is hij afhankelijk van het Congres. Een nieuwe wapenwet moet door het Congres worden aangenomen. Krijgt Obama die er niet door, dan kan hij wel bestaande wetten en regelgeving aanscherpen. Het is een kwestie van prioriteit en accenten verleggen en hoewel het margewerk is, kan de optelsom van vele marges leiden tot een nieuw beleid. Zeker wat betreft wapenbezit heeft de regering Obama dat signaal al gegeven. Tot ongenoegen van de oppositie, die echter in dit geval machteloos staat.</p>
<p>En dan er is altijd nog de <i>bully pulpit</i>, de preekstoel van de president, over het belang waarvan politieke wetenschappers al decennia lang twisten. Ondanks zijn retorische gaven is Obama geen held op de preekstoel. Dat bleek toen hij verzuimde om zijn plan voor hervorming van het zorgstelsel met verve voor het publiek te verdedigen. Maar met wetsvoorstellen kom je er niet altijd, soms is een cultuuromslag nodig. Biden sprak daar al over toen hij zei dat de Amerikanen over wapens anders moeten gaan denken, meer in termen van veiligheid, minder in die van individuele vrijheid. Het zou een opgave zijn voor de president, maar wapenbezit is wel een onderwerp waarover hij gepassioneerd kan praten. Mogelijk kan hij zo toch een wig drijven tussen de jagers en leden van schietverenigingen enerzijds en de <i>crazies</i> die menen dat het bezit van een machinegeweer het enige antwoord is op de tirannie van de overheid.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Ondanks zijn retorische gaven is Obama geen held op de preekstoel&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Progressief Amerika kijkt al jaren uit naar de dag dat de Republikeinse extremisten zichzelf zullen opblazen. Het wordt lang wachten, want ondanks het Republikeinse verlies in de presidentsverkiezing, zitten de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden vrij stevig in het zadel. Er is echter een trend die hoop biedt: machtige Republikeinse organisaties van zakenmensen betwijfelen voor het eerst of de oppositie van de Republikeinen zin heeft. De voorzitter van de invloedrijke Kamer van Koophandel waarschuwde Republikeinse Congresleden om het schuldenplafond niet te gebruiken als chantagemiddel. Het was een nieuw geluid, misschien een teken dat het establishment de meest extreme elementen in de partij zal aanpakken.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Of het Obama lukt de Republikeinse bom onschadelijk te maken, weten we over een paar maanden. Half februari moet het schuldenplafond omhoog. Op 1 maart balanceert Washington opnieuw boven de begrotingsafgrond. Eind maart moet het Congres een nieuwe begroting aannemen. Als Obama die crises overleeft, dan komt het wel goed met zijn tweede ambtstermijn.</p>
</p></div>
