Blauwe neonletters verlichten de strak witte winkel in het dure winkelcentrum Senayan in Jakarta. Het is zondagmiddag. Er klinkt upbeat muziek. Dimas – niet zijn echte naam – bezoekt het ‘I Quit Original Smoking’ (IQOS) verkooppunt van tabaksfabrikant Philip Morris. De man achter de balie tovert een ovaalvormig verhittingsapparaat tevoorschijn – de IQOS – waarin tabaksstaafjes ter lengte van een halve sigaret gestoken kunnen worden. Volgens Philip Morris zijn deze staafjes – HEETS genaamd – een ‘Heat-Not-Burn Tobacco Product’. Het IQOS-apparaat verhit de tabak maar verbrandt die niet. Dimas (29) steekt een HEET in de IQOS en neemt een trekje. Dunne wolkjes tabaksrook verlaten zijn mond. Hij haalt een pinpas tevoorschijn en betaalt 1,6 miljoen rupiah, zo’n 100 euro, voor een IQOS-apparaat en tien pakjes HEETS.
Onderzoek
Hoe Philip Morris profiteert van plant tot klant in Indonesië
Tabaksfabrikant Philip Morris is een grootmeester in het binnenslepen van voordeeltjes: via onderbetaling van tabaksboeren, soepele regelgeving, lage accijnzen en belastingontwijking. Onderzoekscollectief The Investigative Desk en het Indonesische Tempo Magazine onderzochten de route vanuit tabaksparadijs Indonesië tot belastingparadijs Zwitserland. Met Nederland als belangrijke tussenschakel.