Dit essay is ook te beluisteren.

Hoe kun je in deze wereld anti-werk zijn? Wat denk je dan, dat de kaboutertjes alles voor ons zullen doen? Toch is de anti-werkbeweging wereldwijd sterk in opkomst. Want ergens is het cru dat de mensen in de vitale beroepen – die vaak het zwaarst zijn – meestal het minst betaald krijgen. Deze werkenden profiteren dus het minst van het economisch systeem. En de ongemakkelijke waarheid is ook dat werkenden de kapitalistische machine draaiende houden. Besluiten zij om het werk neer te leggen, dat komt de economie abrupt tot stilstand.

Natuurlijk lopen categorieën als werkenden en bezittenden hopeloos door elkaar. Veel werkenden behoren via hun pensioenfondsen deels ook tot de bezittende klasse. Het zijn gradaties van afhankelijkheid: hoe meer je loonarbeid nodig hebt voor je levensonderhoud, hoe kleiner je piece of the pie van het systeem.

Maar ‘Het is het systeem’ roepen is óók een erg gemakkelijke manier om jezelf van...