Geef mij maar afkortingen. Niemand verkiest de uitgeschreven versie van ‘dna’. En wie wil nu Cornelis Willem Heuckeroth roepen als je ook Gordon kan zeggen? Maar niet alle afkortingen maken het er makkelijker op, zie NOC*NSF of O’G3NE. Andere zijn zelfs volledig op drift, zoals NAC Breda, Oxfam Novib, AkzoNobel. Maar gelukkig, de meeste zijn recht-door-zee, zoals de 3J’s.

Recht-door-zee is ook LHBT. Lekker kort ook, tamelijk essentieel voor een afkorting. Maar daar houden de voordelen wel op.

In tegenstelling tot andere afkortingen is LHBT constant in beweging. Het draait, husselt, broeit. En groeit. Verwarring en irritatie alom. Welke letter hebben ze nu weer verzonnen? Kan iemand dit voor mij vertalen? Met als gevolg: desinteresse.

Activistische vlaggen

De T werd ruim tien jaar geleden aan de LHB geplakt. Nu we daar bijna aan gewend zijn – media voelen zich niet altijd meer verplicht ‘lesbienne, homo, bi, transgender’ tussen haakjes toe te voegen – zien we dat een belangenorganisaties als het COC (Cultuur- en Ontspanningscentrum) en ook de Rijksoverheid zijn overgestapt op LHBTI, om de intersekse gemeenschap erbij te betrekken. En als de aseksuelen bij het COC aankloppen om een gezamenlijke emancipatieagenda te ontwikkelen, zullen ze daar zonder lang nadenken LHBTIA gaan gebruiken in hun lobby. Dat dwingt opnieuw tussen de haakjes.

(Mensen met de intersekse-conditie hebben geslachtskenmerken van zowel mannen als vrouwen. Aseksuele personen hebben geen behoefte aan seks met anderen.)

Ivanka Trump liet vorig jaar weten de LGBTQ-gemeenschap te steunen. (De Q is van queer.) Een jaar eerder legde de NOS (Nederlandse Omroep Stichting) al uit wat LGBTQIAP is (met de P van panseksueel). Het AD (Algemeen Dagblad) schudde het nog eens door elkaar in ‘LBHT’er met een beperking? Nou en!’ en de Metro dacht te helpen met het uitlegstuk ‘LHBTI kennen we, maar wat betekent LHBTIQAPC?’ (Met de C van cisgender, dat betekent niet-transgender.)

De organisator van ‘het meest open-minded festival van Nederland’ Milkshake pleitte laatst voor de ‘S van straight’. Prima, dan horen we er allemaal weer bij, zou je zeggen. Maar ‘vertel ons niet hoe we onze activistische vlaggen moeten samenstellen’, reageerde een lezer direct verontwaardigd in een ingezonden brief.

Begrijpelijk dus dat sommigen voor de veilige optie kiezen en zich voortaan steevast tot de ‘LHBT+’ wenden. Dan hebben we al het afwijkende lekker overzichtelijk bij elkaar. We spreken dus voortaan over ‘LHBT+-rechten’ (Amnesty International), ‘LHBT+-actieprogramma’s’ (gemeente Soest) en ‘LHBT+-films’ (VPRO). Bij twijfel, altijd plus. Nog een geluk dat de Gay Pride in Amsterdam geen LHBT+-Pride ging heten, maar gewoon Pride.

LHBTIQA+ gaat niet over mij

Mijn publieke identiteit was eerst homofiel, toen homoseksueel, nicht, gay, holebi, LHBT en nu LHBTI. Maar er bestaat een verschil tussen het woord om een groep mensen mee aan te duiden, en het woord waarmee die groep mensen zichzelf identificeert. LHBTIQA+ gaat niet over mij.

De L, de H en de B gaan over seksualiteit, op wie je valt. De T gaat over identiteit, wie je bent. De I over geslachtskenmerken, wat je hébt. De A over seks, wat je (niet) wilt. Gooi seksualiteit, identiteit, geslachtskenmerken en seks in één term en probeer er dan nog maar iets zinnigs mee te zeggen dat verder gaat dan ‘bij ons kan iedereen zichzelf zijn’.

Door met deze letterketting te strooien, worden ook politieke belangen zonder pardon aaneengeregen.

Door met deze letterketting te strooien, worden ook politieke belangen zonder pardon aaneengeregen. Een aantal voorbeelden.

Minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie, D66) kondigde in april aan te gaan kijken hoe ze de representatie van ‘LHBTI-personen’ in de media kon ‘monitoren’. Ik wens haar succes met het turven van intersekse personen op tv. Gaan we bij iedereen in het broekje kijken?

Human Rights Watch sprak in juli van een ‘nieuwe horizon voor de LHBT’ toen Libanon besloot seks tussen mensen van hetzelfde geslacht niet meer strafbaar te gaan stellen. Maar veel transgenders zijn toch echt hetero.

De discussie over genderneutrale wc’s in Amerika wordt daar geregeld een ‘LGBTQ-issue’ genoemd. (CNN: LGBT rights: the battle for the bathroom) Maar als homo voel ik me prima thuis boven het urinoir in de mannen-wc.

‘Het gevaar van dat praten over LHBTQI’s is dat je in de term opgesloten raakt,’  schrijft Maxim Februari. ‘En dat je er nooit meer uitkomt.’

Dat de NS geen ‘dames en heren’ meer zegt, is evenmin op verzoek van de ‘transgenders’, schreef NRC-columnist Maxim Februari vorig jaar al rond de Pride in Amsterdam. Februari is veel liever ‘een meneer’ dan ‘een transgender’. ‘Het gevaar van dat praten over LHBTQI’s is dat je in de term opgesloten raakt,’ schrijft hij. ‘En dat je er nooit meer uitkomt.’

Bovendien staat LHBTIQA misschien gezellig inclusief, maar de term verhult dat de neuzen binnen deze groep niet altijd dezelfde kant op staan. Stigmatisering van biseksuelen is misschien wel het heftigst binnen de homogemeenschap, waar een biseksueel vaak als een latente homo wordt gezien en biseksualiteit als een opstapje naar de gay wereld.

Veel transgenders willen op hun beurt niet geassocieerd worden met homoseksualiteit. Niet omdat ze homo’s vies vinden, maar omdat het transgender-zijn nog te vaak wordt vereenzelvigd met het homo-zijn. ‘Met de afkorting lhbt (lesbisch, homo, biseksueel, transgender) word je gepromoot als een variant op homo. Mannen zien je dus als een ingewikkelde homoseksueel,’ zei een anonieme transvrouw in Het Parool.

LHBT is dus op z’n minst ongenuanceerd, en vaak nog incorrect of misleidend ook.

Soodzjiësk

Is er een alternatief? Transgender Netwerk Nederland gebruikt soms LHBTI, maar ‘internationaal gebruiken we liever SOGIESC,’ zegt voorzitter Brand Berghouwer. Staat voor Sexual Orientation, Gender Identity and Expression, and Sex Characteristics. Spreek uit: soodzjiësk.

‘Het voordeel van SOGIESC is dat iedereen daaronder valt: iedereen heeft een seksuele voorkeur, een genderidentiteit, et cetera.’

‘Het voordeel van SOGIESC is dat iedereen daaronder valt: iedereen heeft een seksuele voorkeur, een genderidentiteit, et cetera. Dan wordt het makkelijker inclusief over deze issues te spreken.’ Maar als iedereen eronder valt, dan eigenlijk niemand, toch? ‘De strijd gaat altijd om de mensen die afwijken van wat het meest voorkomt.’

‘Met SOGIESC ondervang je dat je steeds meer letters aan de lettersoep moet toevoegen,’ zegt Berghouwer. Het beeld van abc-vermicelli komt bij me op. Er blijft er altijd eentje plakken. ‘Hoe meer letters je toevoegt, hoe meer de groepen die er nog níét bij staan zich buitengesloten voelen.’

Facebook bood in 2014 ineens 71 genderopties aan. Hoe miskend moest de 72ste zich dan wel niet voelen? Inmiddels kan iedereen z’n eigen gewenste gender intypen.

Nee, SOGIESC is in Nederland nog niet bepaald ingeburgerd. Maar dat was LHBT niet zo lang geleden ook niet. Of Facebook.

Lekker concreet

Bekender, maar niet hetzelfde, is de term queer. Dat is kortweg iedereen die zich niet in een hokje (hetero, homo, man, vrouw) laat stoppen en zich niet wil conformeren aan het gedrag dat daarbij ‘hoort’. Wat het dan wel is, is onbelangrijk. Queer geeft iedereen de ruimte om zelf te specificeren wie die is, of wie of wat die leuk vindt. Zonder meteen bij een groep te moeten horen. Of er níét bij te horen. In Engelstalige landen zijn veel bars/sportclubs/theaterverenigingen al queer.

Maar het is erg lastig strijden voor ‘queer-rechten’, want welke rechten bedoel je dan? Als je voor ‘de acceptatie van queers’ bent, wie bedoel je dan?

Praten in hokjes werkt in dat geval. Het gebruik van letters is dan lekker concreet. Bovendien kunnen de kleinere emancipatiegroepen als de T, de I en de A zich optrekken aan de emancipatie, het netwerk en het geld van de LHB. Als ze in één adem met LHB worden genoemd, worden ze misschien niet eens zo exotisch gevonden.

We moeten onszelf er alleen aan blijven herinneren dat een afkorting als LHBT niet hetzelfde is als dna of de 3J’s. Het is geen biologie, het zijn geen voornamen. De identiteit van mensen is prachtig complex, flexibel en fluïde. Laten we er dan ook zo over praten.