De afgelopen jaren was klimaatverandering een van de meest controversiële kwesties in de Zweedse politiek. Het lijkt erop dat het nu een belangrijke rol gaat spelen bij de Europese verkiezingen. Uit opiniepeilingen kwam naar voren dat inwoners van Zweden het klimaatbeleid heel belangrijk vinden, bij de Europese verkiezingen nog meer dan in de nationale politiek.

‘De Zweedse regering ziet het Europees Parlement als de belangrijkste plek voor klimaatbeleid. Daar kan beleid de grootste impact hebben,’ zegt Naghmeh Nasiritousi, onderzoeker klimaatbeleid aan de Universiteit van Linköping. Econoom John Hassler, gespecialiseerd in klimaatbeleid, legt uit dat Zweden zelf denkt voorop te lopen. ‘Maar dit zelfbeeld moet worden bijgesteld nu de EU haar klimaatdoelstellingen opvoert. De Zweden hebben het klimaatbeleid lange tijd als een nationale kwestie gezien. Plotseling, bijna uit het niets, realiseerden ze zich dat de EU eisen stelt die in sommige opzichten strenger en vooruitstrevender zijn dan de nationale ambities.’

Zweden heeft een van de laagste emissies per hoofd van de bevolking in de EU, maar de uitstoot neemt toe. Sinds de verkiezingen van 2022 wordt Zweden bestuurd door een rechtse coalitie. De liberaal-conservatieve regering, bestaande uit drie partijen, heeft samen met haar partner, de nationalistische Zweden-democraten, een aantal hervormingen doorgevoerd om de torenhoge prijzen van diesel en benzine omlaag te brengen. Daardoor nemen emissies toe en worden nationale klimaatdoelstellingen niet gehaald.

De Zweden-democraten is de enige partij in het Zweedse parlement die in 2017 niet voor de nationale klimaatdoelstellingen heeft gestemd. De coalitieregering en

Zweden-democraten voeren harde onderhandelingen op het gebied van klimaat.

Ondertussen neemt het klimaatactivisme toe. Snelwegen worden geblokkeerd, parlementaire debatten vanaf de publieke tribune onderbroken en populaire televisieprogramma’s bestormd. ‘Activisme is belangrijk om de publieke opinie aan te wakkeren en te laten zien dat er steun is voor een ambitieuzer klimaatbeleid,’ zegt Naghmeh Nasiritousi. ‘Maar het dreigt ook te polariseren. Veel Zweden vinden activisme een antidemocratische uitingsvorm, al maakt burgerlijke ongehoorzaamheid deel uit van de democratie.’

Erik Nilsson is politiek verslaggever bij Svenska Dagbladet, een van de belangrijk- ste ochtendkranten van Zweden.