Sorry, lezer, even een linkse dagdroom. Zou dit niet het moment zijn waarop GroenLinks en de PvdA de koppen bij elkaar moeten steken voor een regering met VVD, CDA en D66?

Mag ik me voor één keer overgeven aan een linkse dagdroom? Zou dit niet het moment zijn waarop GroenLinks en de PvdA de koppen bij elkaar moeten steken?

Tot het stranden van de besprekingen over een groen-rechts kabinet op maandag 15 mei kon dat met geen mogelijkheid. Jesse Klaver zat in de Stadhouderskamer aan tafel met Mark Rutte, Sybrand Buma en Alexander Pechtold. De PvdA likte na het verlies van negentwintig Kamerzetels haar wonden. Geen goed moment om samen met de benen op tafel over de toekomst van de linkse beweging te delibereren.

Tijdens de verkiezingscampagne had zich daarvoor ook al geen gelegenheid
voorgedaan. Lodewijk Asscher probeerde GroenLinks, SP en D66 te interesseren voor een arbeidsmarktpact, een gezondheidszorgpact en een onderwijspact. Maar vooral Jesse Klaver had daar geen enkel belang bij. Hij wilde eerst de grootste op links worden, na de verkiezingen kon nog altijd worden gepraat met de PvdA. Nu ligt dat anders: Nederland heeft zelden zo’n overweldigende rechtse meerderheid in de Tweede Kamer gekend als nu, de PvdA verloor dramatisch maar de SP profiteerde daar niet van en GroenLinks maar een klein beetje. Klaver en zijn secondant Kathalijne Buitenweg hoopten dat met VVD en CDA compromissen vielen te
sluiten over de dreigende klimaatramp, de inkomensverschillen en het migratiebeleid maar kwamen van een koude kermis thuis. Daarna vetoden de ChristenUnie en D66 elkaar.

Pechtold hoeft nog alleen deelname aan een rechts minderheidskabinet te blokkeren en de kabinetsformatie is terug bij af. Grote vraag: krijgt in zo’n situatie een coalitie met GroenLinks, SP en/of PvdA erin een nieuwe kans? Vanzelfsprekend is dat niet. Klaver en Buitenweg zullen niet met hangende pootjes naar de Stadhouderskamer terug willen. Ze kunnen het zich na de breuk over het migratiebeleid (‘er zijn grenzen waar je als partij gewoon niet overheen wilt gaan,’ zei Klaver) niet veroorloven alsnog hun handtekening te zetten onder de harde maatregelen die Rutte, Zijlstra, Buma en Heerma willen nemen. De PvdA zit met een ander probleem: natuurlijk zitten Jeroen Dijsselbloem en Lilianne Ploumen liever in een nieuw kabinet dan op de achterbankjes van de Tweede Kamer maar hoe leg je de weggelopen kiezers uit dat je met nog maar negen zetels toch aan de macht wil blijven? Dat klinkt wel erg arrogant. De SP blijft ondertussen hardnekkig Rutte en de liberalen uitsluiten en veroordeelt zichzelf daarmee tot een plaats aan de zijlijn.

En nu mijn linkse dagdroom: waarom spreken GroenLinks en PvdA niet met elkaar af dat ze samen in de Stadhouderskamer aan tafel willen schuiven? Jesse Klaver maakt zich met een bondgenoot als Lodewijk Asscher aan zijn zijde minder kwetsbaar voor het verwijt dat hij voor rechts capituleert dan wanneer hij in zijn eentje bij de informateur aanklopt. Asscher hoeft niet bang te zijn dat hij voor een gewetenloze machtswellusteling wordt uitgemaakt als hij niet alleen voor zichzelf maar ook namens verkiezingsoverwinnaar GroenLinks onderhandelt.

Nog verstandiger zou ik het vinden als de twee progressieve partijen ook gezamenlijke
ministerskandidaten naar voren schuiven: Jeroen Dijsselbloem voor Financiën, Paul Rosenmöller voor Onderwijs, Kathalijne Buitenweg of senator Tineke Strik voor Justitie en – last but not least – Diederik Samsom als kandidaat voor een nieuw te vormen ministerie van Klimaat en Energie.

De optie-Van Weezel, zoals ik hem maar even zal noemen, zou ook Alexander Pechtold goed uitkomen. Hij ziet het liefst een kabinet aantreden dat rechts en links Nederland met elkaar verbindt, met hemzelf in het veilige midden. In een coalitie van VVD, CDA, D66, GroenLinks en PvdA kán dat.

In NRC Handelsblad stond een interessant stuk van Pieter Hilhorst (oud-PvdA-wethouder van Amsterdam) en Dick Pels (oud-directeur van De Helling, het wetenschappelijk bureau van GroenLinks). Ze constateren dat de twee partijen inhoudelijk naar elkaar toe zijn gegroeid sinds Bram van Ojik en Jesse Klaver hebben gebroken met de liberale arbeidsmarktpolitiek van hun voorgangers Femke Halsema en Jolande Sap. Tegelijk is de PvdA onder Diederik Samsom groener geworden. Zo diende Samsom samen met Klaver een initiatief-klimaat wet in. GroenLinks en PvdA hebben samen 23 zetels in de Kamer, minder dan de VVD maar meer dan PVV, CDA en
D66. Hilhorst en Pels doen het voorstel dat de twee partijen een progressieve coalitie vormen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Later kan de SP zich daarbij aansluiten als die partij opener, vrijzinniger en pro-Europeser wordt.

Ik vind het een prikkelende gedachte maar waarom wachten op maart 2018? Asscher en Klaver, sluit nu de rijen en onderhandel samen verder over Rutte III!

En sorry aan u, lezer, dat ik u deze week lastig viel met mijn dagdromen.