Wat is er nog liberaal aan de VVD?

Columns van de week

Amber Wiznitzer en Chard van den Berg

<div class="lead">Thomas Rousset geeft met zijn fotografie een verwarrende en wonderlijke wereld weer tussen folklore en geënsceneerde sprookjes.</div>
<figure id="post-30611 media-30611" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/10/cd2b3c15-aff9-4ad9-8e3f-b866e00aa808_rousset1.jpg" alt="Foto: Thomas Rousset" /><figcaption>Foto: Thomas Rousset</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Voel je verwarring en verwondering bij het kijken naar kunst, dan zit je meestal goed. Het werk van Thomas Rousset (1984, Frankrijk) geeft dat precies weer. Je weet niet of je naar folklore kijkt of naar een geënsceneerd sprookje. Het is zo levensecht en angstaanjagend aantrekkelijk dat je als een Alice in Wonderland zonder mokken je krimpdrankje slikt om rond te kunnen struinen in een wereld vol konijnen. </p>
<p>Foam Magazine drukt een deel van ‘Prabérians’ af; een serie met een nostalgische uitdrukking van het leven in een tijdloze, landelijke omgeving, die is gesitueerd in de, door buren en hun dieren bevolkte, omgeving van zijn geboortedorp.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Rousset studeerde in 2009 af aan de richting fotografie van de ECAL in Lausanne, Zwitserland. Zijn werk is tentoongesteld in Bienne, Berne, Keulen, Zurich, Geneve en Arles. Commercieel werk verscheen in <i>Libération</i>, <i>PIG MAG</i> en <i>Neon Magazine</i>. Thomas Rousset pendelt tussen Lausanne en Parijs.</p>
<p>Meer vind je over Thomas Rousset op zijn <a href="https://www.thomasrousset.com/" class="normal" title="https://www.thomasrousset.com/">persoonlijke website</a> en die van <a href="https://moos-tang.com/" class="normal" title="https://moos-tang.com/">Moos Tang</a>, het modefotocollectief waar hij deel van uitmaakt. </p>
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Meer Foam fotografietalenten, zie hier.</a></p>
</p></div>
<div class="wpg-element kader">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op <a href="https://www.unseenamsterdam.com" class="normal" title="https://www.unseenamsterdam.com">www.unseenamsterdam.com</a></p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


Lotte ten Voorde

De wondere wereld van Thomas Rousset (1984)

<div class="lead">Antieke kasten en klokken passen niet in moderne interieurs. En dus zijn ze voor een prikje te koop: ‘Je kan beter een kast op de veiling kopen dan bij Ikea.’</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>‘Niemand meer, niemand beter, de hamer is gevallen,’ roept veilingmeester Nick Landwaard terwijl een zeventiende-eeuwse Nederlandse kast met gestoken fries en leeuwenmaskers van eigenaar verwisselt.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Geschatte maximale waarde: 4500 euro. De verkoopprijs? Een luttele 2800 euro.</p>
<p>Zo’n driehonderdvijftig jaar geleden is de kast gebouwd ergens in een Hollandse timmerwerkplaats, en daarna van familie op familie overgegaan. De kast heeft oorlogen, plagen, huwelijkscrises en feestelijkheden doorstaan. ‘Als hij in het Rijksmuseum zou staan, zouden we er allemaal naar staan gapen,’ prijst Landwaard de rijk bewerkte kast aan. Maar het staaltje oud-Hollands vakmanschap staat niet in een museum maar in een hal op het industrieterrein van Diemen bij veilinghuis De Eland-De Zon.</p>
<p>Landwaard hamert in hoog tempo kasten, kisten, stoelen, bureaus, lampen en klokken af. De spullen gaan bijna zonder uitzondering voor een schijntje weg. Een negentiende-eeuws eiken empire kabinet brengt 1300 euro op, 500 euro minder dan geschat. Een mahonie Louis XV-topbureau gaat voor een schamele 1500 euro weg. Een wortelhouten klepbureau, gebouwd in 1720, wordt voor 700 euro afgehamerd, nog niet eens de helft van de geschatte waarde.</p>
<p><b>Veertig staartklokken</b></p>
<p>Bij de kassa rekent de glunderende verpleegkundige Mirjam Bolmer een bureau in Victoriaanse stijl af dat ze zojuist heeft gekocht. ‘Het is de eerste keer dat ik op een veiling kom,’ zegt ze. ‘Ik ben meteen na mijn werk uit Hilversum gekomen speciaal voor deze kast. Hij zal prachtig staan in mijn woonkamer naast de spiegel en de piano. Mooi oud, daar hou ik van.’ Ze betaalde 400 euro voor haar aankoop. ‘Een schijntje, echt helemaal voor niks,’ zegt ze. ‘Tien jaar geleden had ik hier het vijfvoudige of meer voor betaald.’</p>
<p>Op de achtergrond gaat Landwaard door met veilen. Op één avond gaan er liefst vijfhonderd objecten onder de hamer. De volledige septemberveiling omvat er bijna vijfenveertighonderd. De zaal zit vol handelaren en particulieren als Bolmer, die uit zijn op een koopje. Ook op het balkon volgen kopers aandachtig de verrichtingen in de zaal, onder het genot van een glas wijn of een biertje en met voor zich de resten van de Indische rijsttafel die kon worden bekomen bij een lopend buffet. De Eland-De Zon wil het veilen zo laagdrempelig mogelijk maken en dat lukt, gezien de opkomst.</p>
<p>In de hal staat Oscar Visser van antiekwinkel Passage aan de Oostzijde in Zaandam. Hij heeft zojuist een negentiende-eeuwse Groninger staartklok gekocht voor 600 euro. ‘Mijn vader is antiekhandelaar en als jongen ging ik al mee naar de veiling,’ zegt Visser. ‘Dan keek ik altijd mijn ogen uit naar de klokken, maar die waren in die jaren onbetaalbaar. Er waren zelfs speciale dievenbendes die op jacht gingen naar staartklokken.’ Nu is dat wel anders. En dus is Visser, in het dagelijks leven werkzaam bij een groothandel voor de boekbinderij, begonnen met het aanleggen van een verzameling. Bijna veertig liggen er opgeslagen in zijn schuur.</p>
<p><b>Studentenkamer</b></p>
<p>De hal in Diemen, vijf dagen eerder. Veilingmeester Landwaard, deze keer niet in krijtstreep maar in spijkerbroek, gaat voor tussen de eindeloze uitstallingen banken, stoelen, kasten, schilderijen en lampen. ‘Veel lager dan nu kunnen de prijzen niet worden,’ zegt hij. ‘Vroeger kreeg je wel 12.000 euro voor een kast waar je nu 1000 of 1500 euro voor krijgt. Als er zo’n kast bij ons binnen kwam, dan ging de champagne open. Dan wisten we dat we weer een paar mille gingen verdienen. Dit is hét moment om in te stappen. Een negentiende-eeuws eiken linnenkastje kun je al voor 200 euro kopen. Leuk voor op een studentenkamer. En als je klaar bent met studeren en je bent die kast zat, dan breng je hem weer in op de veiling en dan krijg je er zeker hetzelfde bedrag voor terug. Koop eens voor hetzelfde bedrag een kast bij Ikea: zodra je die over de drempel draagt, is-ie niks meer waard. Over driehonderd jaar staat die Pax-kast er echt niet meer, terwijl dat stuk uit de negentiende eeuw er dan nog steeds is.’</p>
</p></div>
<figure id="post-30811 media-30811" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/10/fa069e27-d51d-474d-8a15-b397c6369415_kastje2.jpg" alt="Antieke kasten veilinghuis de Eland De Zon (foto: Maarten Kools)" /><figcaption>Antieke kasten veilinghuis de Eland De Zon (foto: Maarten Kools)</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Uit de mode</b></p>
<p>Hoe kan het dat de prijzen voor antieke meubels en klokken zo zijn gekelderd? Antiekhandelaren en veilingmensen maken allemaal dezelfde analyse. De economische crisis wordt natuurlijk genoemd, maar antiek is ook uit de mode. Loek van Aalst is antiekhandelaar in Breda en auteur van het standaardwerk Noord-Nederlandse meubelen van renaissance tot vroege barok 1550-1670. Als jonge jongen werkte hij bij zijn vader in de winkel, waar op zaterdagen kopers de deur plat liepen. ‘We hielpen dan met vijf man. Dertig jaar geleden wilde iedere advocaat, notaris en specialist een Nederlandse zeventiende-eeuwse kast hebben.’ Maar de Nederlandse smaak veranderde. Jan des Bouvrie introduceerde het witte interieur en dat werd massaal gevolgd. Meubelexpert Van Aalst: ‘Ik zou zo’n wit interieur zelf niet willen, ik zou het gevoel hebben dat ik een showroom zit opgesloten. Maar goed, in zo’n witte woonkamer kan een enkel stuk antiek mooi contrasteren met een strakke omgeving, een modern schilderij met een gotische kist bijvoorbeeld.’</p>
<p>Hij verkoopt tegenwoordig vooral aan verzamelaars, en dat is een veel kleinere markt dan voorheen. ‘En zelfs die willen dan vaak een enkel stuk kopen dat goed uitkomt in hun interieur. De tijd is voorbij dat de huizen vol stonden met antiek.’ Erfgenamen brengen de kasten en tafels massaal naar de veilingen, en dat grotere aanbod drukt de prijzen verder. ‘Vroeger gingen die meubels van generatie op generatie,’ zegt Van Aalst. ‘Maar de dertigers en veertigers van nu interesseren zich niet meer voor een mooi antiek meubel. Daar zijn ze niet in opgevoed. Tegenwoordig moet je vooral niet hetzelfde in huis hebben staan als je ouders!’</p>
<p>Ook Talita Teves, directeur-eigenaar van veilinghuis AAG, wijt de ineenstorting van de markt voor antieke meubels aan de veranderde smaak. ‘Die antieke meubelen zijn fors van formaat en voeren dan de boventoon in ons hedendaagse lichte en open interieur. Dan krijg je al snel dat ze wel erg bruin zijn. Bruin, bruin, bruin. En bruin is uit.’ Dat veel mensen hun geërfde antieke meubelen laten veilen, komt volgens Teves ook door het overvloedige aanbod van hedendaagse tafels en kasten. ‘Op elke hoek zit een interieurwinkel, Ikea is binnen bereik. Je kan zelfs online meubels op maat laten maken, precies in de kleur die past bij een kleed of de gordijnen,’ zegt ze. ‘We zijn heel erg verwend en rijk. Vroeger waren mensen veel meer aangewezen op wat ze kregen en dus blij met de erfenissen die hun toevielen. Vandaag zeggen we sneller: we hoeven het niet.’</p>
<p><b>Stoffig imago</b></p>
<p>De Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst probeert het tij te keren. En dus sloot ze een monsterverbond met de grote witmaker Jan des Bouvrie, die in november 2012 werd uitgenodigd om direct bij de ingang van kunst- en antiekbeurs PAN in Amsterdam een stand in te richten. Het werd volgens het wervende persbericht ‘een spannende combinatie van modern interieur en oude kunst’. Des Bouvrie liet zich enthousiast uit over het initiatief en toonde zich onder de indruk van het ‘tijdloze en soms zelfs moderne van antiek’.</p>
<p>Dit jaar heeft de PAN interieurontwerper Thijs Murré uitgenodigd een stand in te richten, in samenwerking met het woonblad Residence. Hij is bekend van de inrichting van onder meer het hoofdstedelijke Rose’s Cantina en restaurant Lion Noir, waar klassiek en modern met elkaar samen gaan. ‘Antieke stukken hebben een ziel. Dat geeft een meerwaarde,’ zegt Murré. ‘De zeldzaamheid en authenticiteit ervan maken het bovendien exclusief, en dat is waar mensen naar op zoek zijn.’</p>
<p>De klaagzang van antiekhandelaren vindt hij onterecht. ‘De antiekwinkels aan de Amsterdamse Spiegelstraat zijn zo oubollig en stijf ingericht, daar gaan mensen nauwelijks naar binnen,’ zegt hij. ‘Die winkeleigenaren zijn vakidioten, houden zich te weinig bezig met de inrichting. Er is niet nagedacht over het tentoonstellen van de prachtige stukken die er staan. Het staat vaak te vol, zodat de klanten over al het moois heen kijken. Hoe kunnen mensen dan voor zich zien hoe een antiek voorwerp in hun huis zou kunnen passen? Ik vind dat zonde, want er staan prachtige dingen tussen.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Die winkeleigenaren zijn vakidioten, houden zich te weinig bezig met de inrichting&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Ook veilingmeester Nick Landwaard vindt dat de antiekhandelaren wel wat aan hun ‘stoffige’ imago kunnen veranderen. ‘Ze zeggen: we doet het al dertig jaar zo. Ze leggen niet graag iets uit, of gaan uit van bepaalde voorkennis bij de koper. Daarom probeer ik als veilingmeester te enthousiasmeren en veel uit te leggen over wat er wordt verkocht.’</p>
<p><b>Ecologisch verantwoord</b></p>
<p>Of de impopulariteit van antiek nou aan de crisis, de veranderde smaak, of het stoffige imago ligt, iedereen in de sector is er wel van overtuigd dat er betere tijden zullen aanbreken voor de antieke kasten en klokken. ‘Niet alleen omdat de smaak zal veranderen, maar ook om factoren daarbuiten. Onze wegwerpcultuur wordt steeds meer een halt toegeroepen, mensen willen ecologisch verantwoord zijn,’ zegt veilingdirecteur Talita Teves. ‘Wat is nou milieuvriendelijker dan de aanschaf van een antieke kast? Een Ikea-kast kan praktisch zijn en makkelijk, maar er zijn wel bomen voor omgezaagd, er is verf gespoten, vrachtwagens en boten zijn er voor op en neer geweest. En als je ’m eenmaal in elkaar hebt gezet, wordt het heel lastig ’m te verplaatsen. Het wordt dan ook heel kek en verantwoord om oudere meubelen een tweede kans te geven.’</p>
<p>Bij veilinghuis De Eland-De Zon weet ook klokkenverzamelaar Oscar Visser zeker dat de staartklok op enig moment weer <i>en vogue</i> zal raken. En dan is hij een man in bonis, want hij is vastberaden ze weer aan de man te brengen vanuit het hoekje dat hij in zijn vaders winkel heeft ingericht. ‘We kopen nu in omdat we zeker weten dat de prijzen wel weer omhoog gaan. Ja, ik ben een typische koopjesjager, maar de mooiste exemplaren houd ik zelf.’ Lachend verdwijnt hij in de stromende regen met de klok onder zijn arm.</p>
</p></div>


Harm Ede Botje

Kastje gekocht

<div class="lead">De Hongaarse fotograaf Peter Puklus (1980) wil met zijn foto&#8217;s in deze chaotische wereld een geordend universum creëren dat bestaat uit associaties tussen kleuren, vormen, composities en geschiedenis.</div>
<figure id="post-31883 media-31883" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/6b1a3f63-ba1c-42ff-8d88-5b931352d1e8_peterpuklus4.jpg" alt="Foto: Peter Puklus" /><figcaption>Foto: Peter Puklus</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In een van zijn<a href="https://www.youtube.com/watch?v=0JixXC7vBpQ" class="normal" title="https://www.youtube.com/watch?v=0JixXC7vBpQ"> video-fotoboekbesprekingen</a> bladert Jörg Colberg door het boek <i>Handbook to the stars</i> van Hongaarse fotograaf Peter Puklus. Colberg weet nu al dat de publicatie op zijn ‘best of’-lijstje van 2013 gaat komen. Een opsteker voor Puklus, die ook een tentoonstelling in Foam krijgt en (als één van twee Foam Talents) op de beurs wordt vertegenwoordigd door een galerie. </p>
<p>Puklus is niet voor niets een <i>Talent</i>. Voor hem is fotografie een middel om een chaotische wereld te ordenen. Belangrijker nog: hij zet deze chaos in om een persoonlijk universum te verbeelden. Een universum bestaande uit associaties tussen kleur, compositie, onderwerp, vorm, fotogeschiedenis en zijn beelden onderling. Alles kan een onderwerp zijn. </p>
<p>Dat is niet nieuw, evenals de fotografie tot onderwerp van het eigen werk maken niet nieuw is. Talent Joshua Citarella [LINK] doet dat bijvoorbeeld ook, zij het op een meer formele manier. Het talent van Puklus zit hem erin dat het hem lukt om een overvloed aan navelstaarderige projecten van generatiegenoten die een waterval aan blogs bevolken, te overstijgen. Hij geeft de dagelijkse taferelen, soms geënsceneerd of zelfs sculpturaal van aard, een universele betekenis omdat ze op een ontroerende, intelligente en humoristische manier iets zeggen over zijn generatie. Zowel die van jonge mensen in de 21e eeuw, als een generatie kunstenaars.</p>
</p></div>
<figure id="post-31883 media-31883" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/1de7df63-5430-4559-b130-eee6c95ec632_peterpuklus3.jpg" alt="Foto: Peter Puklus" /><figcaption>Foto: Peter Puklus</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Momenteel rondt Peter Puklus een Doctor of Liberal Arts graad af aan de Moholy-Nagy University of Art and Design in Boedapest, waar hij ook woont en werkt. Hij publiceerde twee boeken in 2012: <i>One and a Half Meter</i> bij Kehrer Verlag, en <i>Handbook to the Stars</i> bij Stokovec. Behalve bij Foam, wordt zijn werk dit jaar onder andere ook tentoonsgesteld bij Krokus Gallery in Bratislava en het Festival International de Mode &#038; de Photo in Hyères, Frankrijk.</p>
<p>Peter Puklus wordt op Unseen vertegenwoordigd door <a href="https://www.robertmorat.de/" class="normal" title="https://www.robertmorat.de/">Robert Morat Galerie</a>.<br />Daarnaast is zijn project <i>Handbook to the Stars</i> van 13 september tot 13 december 2013 te zien in Foam_3h. Het boek <i>Handbook to the Stars</i> zelf is te koop op de <a href="https://www.peterpuklus.com" class="normal" title="www.peterpuklus.com">persoonlijke website</a> van Puklus.</p>
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Meer Foam fotografietalenten, zie hier.</a></p>
</p></div>
<div class="wpg-element kader">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op <a href="https://www.unseenamsterdam.com" class="normal" title="https://www.unseenamsterdam.com">www.unseenamsterdam.com</a></p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


De geordende chaos van Peter Puklus (1980)

<p>Fotoboeken</p>
<p>Het is snikheet op de laatste vrijdag van augustus. Druk pratende fotografen, galeriehouders en belangstellenden laveren tussen tafels en uitstalkasten door naar de vitrine met gekoelde dranken. Aan de Ferdinand Bolstraat in Amsterdam besloten Edie Peters van fotografiewebsite PhotoQ en uitgeefster Nina Post van post editions, tegen de stroom in, een fotoboekenwinkel te openen. Peters bestierde een tijdelijke boekenmarkt op het festival BredaPhoto afgelopen jaar en maakte daar, tot zijn eigen grote verbazing, winst.</p>
<p>Op de toonbank van de PhotoQ Bookshop, nauwelijks als zodanig herkenbaar, staan een groot rood espressoapparaat en schaaltjes met koek en chocolade. Verder in de winkel: een comfortabele bank, twee zitjes en vooral heel veel boeken. Hier kan het fotoboek belééfd worden. ‘De winkel moet een bescheiden expertisecentrum worden op het gebied van fotoboeken,’ verklaart Edie Peters zijn ambities. ‘De nadruk ligt op bijzondere boeken van mensen die het boek zien als hun belangrijkste uitingsvorm.’</p>
<p>Naast de verkoop van boeken is Peters ook van plan interviews, boekpresentaties en exposities te organiseren. ‘Een boek is niet zomaar een dingetje. Ik wil dat mensen zich er bewust van worden dat de ziel en zaligheid van de maker in dat boek zitten.’ Hij twijfelt er niet aan dat er een markt voor is. ‘Een fotoboek is een ding dat je moet voelen en ruiken. Het is een heel ander medium dan een scherm. Daarvan lijken de beelden zich meer aan jou op te dringen, terwijl foto’s in een boek de lezer vragen om naar hen toe te komen.’</p>
<p>Populair medium</p>
<p>Fotograaf Marco van Duyvendijk komt binnen met een flinke doos. Over een paar dagen vertrekt hij naar Indonesië en Japan waar hij twee projecten gaat afronden die een boekje moeten worden. Van Duyvendijk presenteert zijn werk bijna uitsluitend in fotoboeken die hij tegenwoordig helemaal zelf produceert, van het fotograferen en vormgeven tot het uitgeven. Dat hij zijn boeken zelf maakt, ligt aan zijn eigenwijze karakter en de vrijheid in het maakproces, maar het heeft ook praktische redenen. ‘Het nadeel van publiceren in een krant (hij werkt regelmatig voor onder meer de Volkskrant, LtV) is dat ik daar niet al mijn materiaal in kwijt kan, bijvoorbeeld omdat er altijd een journalistieke invalshoek moet zijn. De te dromerige of associatieve beelden kan ik wel kwijt in een galerie, maar daar zien honderd mensen het op de opening en misschien nog vijfentwintig in de maand daarna, en vervolgens zit je met twintig werken die je moet opslaan. Met een fotoboekje heb je al die beperkingen niet.’ Boekjes maken is voor Van Duyvendijk een manier om zijn werk aan een groter publiek te presenteren. En dat lukt, gezien de bestellingen uit onder andere Japan en Canada.</p>
<p>De mogelijkheden om zelf fotoboeken uit te geven, maken het tot een populair medium. Een fotoboek is een handig presentatiemiddel voor het eigen werk. De exclusiviteit van kleine oplages is zowel praktisch (voor de maker) als aantrekkelijk (voor de koper/verzamelaar). Veel fotografen kiezen ervoor het helemaal zelf te doen, want vormgevers nemen een flinke hap uit het budget. Ook bij reguliere uitgevers moeten ze vaak zelf een deel van de fondsenwerving en promotie voor hun rekening nemen. Drukken kan goedkoop in het buitenland en ook digitale druktechnieken worden steeds beter.</p>
<p>Het tweedelige instant standaardwerk The Photobook. A History (2004/2006) van fotograaf en fotoboekenverzamelaar Martin Parr en fotohistoricus Gerry Badger heeft de liefde voor het fotoboek gevoed, denkt galeriehouder, vormgever en uitgever Willem van Zoetendaal. Al die zelf uitgevende en vormgevende fotografen zijn weliswaar concurrentie, zoals Van Duyvendijk stelt, maar Van Zoetendaal vindt het ook stimulerend. ‘Het fotoboek is een volwassen medium geworden. In fotoboeken kun je de fotografie vanuit een context begrijpen. Het fotoboek is een kunstvorm tussen de individuele foto en film in.’ Van Zoetendaal ziet de toegenomen aandacht niet als een hype. ‘Er was wel een hype nodig om het fotoboek neer te zetten, maar we zijn in de fase beland dat het een niet te ontlopen fenomeen is. Het wordt weliswaar steeds populistischer, maar dat is niet erg.’</p>
<p>Prijsschieten</p>
<p>De toegenomen mogelijkheden zijn toe te juichen, het boek is immers nog altijd een uitstekend medium voor het verspreiden van verhalen, maar selectie is belangrijker dan ooit, vinden Peters, Van Duyvendijk en Van Zoetendaal. Want er komen wel érg veel fotoboeken op de markt.</p>
<p>‘De rol van de uitgever is kleiner geworden, maar als je kijkt naar het volstrekt stuurloze karakter van de fotoboekenmarkt en het prijsschieten met in eigen beheer uitgegeven boeken, dan is het sturende en vooral fondsvormende karakter van een goede uitgever nog steeds onontbeerlijk,’ schrijft uitgever Maarten Schilt van Schilt Publishing vanuit Moskou, waar hij onder meer twee lezingen over het boekenvak geeft. ‘De oplages zijn gemiddeld genomen gehalveerd omdat er steeds meer fotoboeken op de markt gekieperd worden terwijl die markt helemaal niet echt groeit.’ Toch vermoedt Schilt dat het fotoboek en een winkel als de PhotoQ Bookshop wel degelijk een toekomst hebben. ‘Ik denk dat het voor heel veel soorten boeken veel lastiger is, en nog wordt. Maar voor uitstekende fotoboeken is een beperkte maar stabiele markt zeker geen utopie. Al zal het lastig zijn, voor extreem goede en gespecialiseerde winkels is altijd plaats. Zeker als ze ook de webverkoop niet veronachtzamen.’</p>
<p>Een week na de opening is er belangstelling genoeg voor de PhotoQ Bookshop. Fotografen komen langs met hun boekjes, bekenden uit het veld steken hun hoofd om de deur, er struinen klanten binnen van wie de meesten iets afrekenen. ‘Er zat hier van de week een meisje al een tijdje in een boek te bladeren,’ vertelt Edie Peters. ‘Ik bood haar een koffietje aan, maar ze sloeg het af. “Ik moet net even een traantje wegpinken,” zei ze. Die ervaring, daar gaat het mij om.’ n</p>
<p>Martijn Berk, Falling from a height</p>
<p>Hoe dichtbij kun je komen? Martijn Berk presenteert in meer dan vierduizend foto’s ‘Het verhaal van een obsessie met een twintigjarige jongen’. Met grote woorden tussendoor over voyeurisme, intimiteit, het apollinische versus het dionysische. En van close tot portret, actie en slapend, ontstaat langzaam een échte jongen, een jongen die gevangen zit in beelden, ons aankijkt en vraagt: wat is verleiding waard? Maar dan leef je het leven al samen met hem: ‘Falling from a height’. (SP)</p>
<p>Tekst: Oscar van den Boogaard en Christoph Tannert, ontwerp: Sybren Kuiper, 114 p., € 40,–</p>
<p>Marnix Goossens, Yonder</p>
<p>Alles is schoonheid, ook alles wat lelijk lijkt, of saai. Als je de ruis maar weglaat, als je maar een concentratie maakt van kleur, vormen en perspectief. Marnix Goossens zoomt zelfs in als hij niet inzoomt. Wat eens een gewoon hoekje van de vensterbank was, of een betekenisloos plat vlak, een veronachtzaamde deur, ontrukt hij aan de grauwe werkelijkheid en is nu voor altijd groots. Marnix Goossens redt de wereld. (Sander Pleij)</p>
<p>Tekst: Maria Barnas, ontwerp: Remco van Bladel, Roma Publications, 132 p., € 35,–</p>
<p>Jaap Scheeren, Cut shaving</p>
<p>Vat u hem? Cut Shaving: Jaap Scheeren. Deze fotograaf presenteert een volstrekt originele manier van kijken, vol visuele grappen: goudkleurige vuilniszakken, een rare wortel, gekke lichtbak, veer, vaas verlepte bloemen, iemand in een rivier fotograferen terwijl die een bord ophoudt met ‘I Could be There’, briefjes van grootmoeder uit Nijmegen: ‘Dag kinderen, droevig was het zondag weer met NEC.’ Was getekend: ‘Oma Toos’ – ik geloof dat ik begrijp van wie hij het heeft. (SP)</p>
<p>Ontwerp: Hans Gremmen, Fw:Books, 144 p., € 30,–</p>
<p>Prins de Vos, Enclose</p>
<p>De lethargie van de jonge liefde: twee jongens, verliefd op elkaar, verliefd zoals verliefde jongens teder en stoer zijn ineen. Samen op steeds nieuwe plekken, rommelige zolderkamers, afhangende schoudertjes, handgeschreven brief op tafel. Geen spektakel, eerder lethargie en landerig dralen. Maar drama ziet er anders uit als het van binnen zit. Het is alsof ze het niet goed begrijpen maar wel de indruk hebben dat ze binnen zijn, deelgenoot zijn van het grote mysterie. (SP)</p>
<p>Tekst omslag: Arthur Japin, ontwerp: Teun van der Heijden, eigen beheer, 95 p., 25,–</p>
<p>Henk Wildschut, Voedsel</p>
<p>In dit boek staat weinig wat dier tot dier of plant tot plant maakt. Documentairefotograaf Henk Wildschut doet nauwgezet en emotieloos verslag van het industriële proces achter de voedselketen. In ziekenhuisgroen gevat bewerkstelligen zijn heldere foto’s een merkwaardig effect: ontzetting als beest grondstof wordt en wordt gereduceerd tot een van zijn kenmerken: vlees. Maar in het klinische proces worden ook de zorg voor betere productie, hygiëne én behandeling van de dieren zichtbaar. (SP)</p>
<p>Ontwerp: Robin Uleman, Post Editions, 144 p., €35,–</p>
<p>Nee</p>
<p>Donderdag 26 september, Unseen Book Market, fotoboekenmarkt met kleine uitgevers van over de hele wereld (unseenamsterdam.com)</p>
<p>Zondag 18 december, Fotoboekenmarathon, presentaties en interviews rondom Nederlandse fotoboeken in Huis Marseille, Amsterdam, georganiseerd door Huis Marseille, PhotoQ en de Fotografenfederatie (www.huismarseille.nl)</p>


‘Je moet het voelen en ruiken’

<p>Goedkoop antiek</p>
<p>‘Niemand meer, niemand beter, de hamer is gevallen,’ roept veilingmeester Nick Landwaard terwijl een zeventiende-eeuwse Nederlandse kast met gestoken fries en leeuwenmaskers van eigenaar verwisselt. Geschatte maximale waarde: 4500 euro. De verkoopprijs? Een luttele 2800 euro.</p>
<p>Zo’n driehonderdvijftig jaar geleden is de kast gebouwd ergens in een Hollandse timmerwerkplaats, en daarna van familie op familie overgegaan. De kast heeft oorlogen, plagen, huwelijkscrises en feestelijkheden doorstaan. ‘Als hij in het Rijksmuseum zou staan, zouden we er allemaal naar staan gapen,’ prijst Landwaard de rijk bewerkte kast aan. Maar het staaltje oud-Hollands vakmanschap staat niet in een museum maar in een hal op het industrieterrein van Diemen bij veilinghuis De Eland-De Zon.</p>
<p>Landwaard hamert in hoog tempo kasten, kisten, stoelen, bureaus, lampen en klokken af. De spullen gaan bijna zonder uitzondering voor een schijntje weg. Een negentiende-eeuws eiken empire kabinet brengt 1300 euro op, 500 euro minder dan geschat. Een mahonie Louis XV-topbureau gaat voor een schamele 1500 euro weg. Een wortelhouten klepbureau, gebouwd in 1720, wordt voor 700 euro afgehamerd, nog niet eens de helft van de geschatte waarde.</p>
<p>Veertig staartklokken</p>
<p>Bij de kassa rekent de glunderende verpleegkundige Mirjam Bolmer een bureau in Victoriaanse stijl af dat ze zojuist heeft gekocht. ‘Het is de eerste keer dat ik op een veiling kom,’ zegt ze. ‘Ik ben meteen na mijn werk uit Hilversum gekomen speciaal voor deze kast. Hij zal prachtig staan in mijn woonkamer naast de spiegel en de piano. Mooi oud, daar hou ik van.’ Ze betaalde 400 euro voor haar aankoop. ‘Een schijntje, echt helemaal voor niks,’ zegt ze. ‘Tien jaar geleden had ik hier het vijfvoudige of meer voor betaald.’</p>
<p>Op de achtergrond gaat Landwaard door met veilen. Op één avond gaan er liefst vijfhonderd objecten onder de hamer. De volledige septemberveiling omvat er bijna vijfenveertighonderd. De zaal zit vol handelaren en particulieren als Bolmer, die uit zijn op een koopje. Ook op het balkon volgen kopers aandachtig de verrichtingen in de zaal, onder het genot van een glas wijn of een biertje en met voor zich de resten van de Indische rijsttafel die kon worden bekomen bij een lopend buffet. De Eland-De Zon wil het veilen zo laagdrempelig mogelijk maken en dat lukt, gezien de opkomst.</p>
<p>In de hal staat Oscar Visser van antiekwinkel Passage aan de Oostzijde in Zaandam. Hij heeft zojuist een negentiende-eeuwse Groninger staartklok gekocht voor 600 euro. ‘Mijn vader is antiekhandelaar en als jongen ging ik al mee naar de veiling,’ zegt Visser. ‘Dan keek ik altijd mijn ogen uit naar de klokken, maar die waren in die jaren onbetaalbaar. Er waren zelfs speciale dievenbendes die op jacht gingen naar staartklokken.’ Nu is dat wel anders. En dus is Visser, in het dagelijks leven werkzaam bij een groothandel voor de boekbinderij, begonnen met het aanleggen van een verzameling. Bijna veertig liggen er opgeslagen in zijn schuur.</p>
<p>Studentenkamer</p>
<p>De hal in Diemen, vijf dagen eerder. Veilingmeester Landwaard, deze keer niet in krijtstreep maar in spijkerbroek, gaat voor tussen de eindeloze uitstallingen banken, stoelen, kasten, schilderijen en lampen. ‘Veel lager dan nu kunnen de prijzen niet worden,’ zegt hij. ‘Vroeger kreeg je wel 12.000 euro voor een kast waar je nu 1000 of 1500 euro voor krijgt. Als er zo’n kast bij ons binnen kwam, dan ging de champagne open. Dan wisten we dat we weer een paar mille gingen verdienen. Dit is hét moment om in te stappen. Een negentiende-eeuws eiken linnenkastje kun je al voor 200 euro kopen. Leuk voor op een studentenkamer. En als je klaar bent met studeren en je bent die kast zat, dan breng je hem weer in op de veiling en dan krijg je er zeker hetzelfde bedrag voor terug. Koop eens voor hetzelfde bedrag een kast bij Ikea: zodra je die over de drempel draagt, is-ie niks meer waard. Over driehonderd jaar staat die Pax-kast er echt niet meer, terwijl dat stuk uit de negentiende eeuw er dan nog steeds is.’</p>
<p>Uit de mode</p>
<p>Hoe kan het dat de prijzen voor antieke meubels en klokken zo zijn gekelderd? Antiekhandelaren en veilingmensen maken allemaal dezelfde analyse. De economische crisis wordt natuurlijk genoemd, maar antiek is ook uit de mode. Loek van Aalst is antiekhandelaar in Breda en auteur van het standaardwerk Noord-Nederlandse meubelen van renaissance tot vroege barok 1550-1670. Als jonge jongen werkte hij bij zijn vader in de winkel, waar op zaterdagen kopers de deur plat liepen. ‘We hielpen dan met vijf man. Dertig jaar geleden wilde iedere advocaat, notaris en specialist een Nederlandse zeventiende-eeuwse kast hebben.’ Maar de Nederlandse smaak veranderde. Jan des Bouvrie introduceerde het witte interieur en dat werd massaal gevolgd. Meubelexpert Van Aalst: ‘Ik zou zo’n wit interieur zelf niet willen, ik zou het gevoel hebben dat ik een showroom zit opgesloten. Maar goed, in zo’n witte woonkamer kan een enkel stuk antiek mooi contrasteren met een strakke omgeving, een modern schilderij met een gotische kist bijvoorbeeld.’</p>
<p>Hij verkoopt tegenwoordig vooral aan verzamelaars, en dat is een veel kleinere markt dan voorheen. ‘En zelfs die willen dan vaak een enkel stuk kopen dat goed uitkomt in hun interieur. De tijd is voorbij dat de huizen vol stonden met antiek.’ Erfgenamen brengen de kasten en tafels massaal naar de veilingen, en dat grotere aanbod drukt de prijzen verder. ‘Vroeger gingen die meubels van generatie op generatie,’ zegt Van Aalst. ‘Maar de dertigers en veertigers van nu interesseren zich niet meer voor een mooi antiek meubel. Daar zijn ze niet in opgevoed. Tegenwoordig moet je vooral niet hetzelfde in huis hebben staan als je ouders!’</p>
<p>Ook Talita Teves, directeur-eigenaar van veilinghuis AAG, wijt de ineenstorting van de markt voor antieke meubels aan de veranderde smaak. ‘Die antieke meubelen zijn fors van formaat en voeren dan de boventoon in ons hedendaagse lichte en open interieur. Dan krijg je al snel dat ze wel erg bruin zijn. Bruin, bruin, bruin. En bruin is uit.’ Dat veel mensen hun geërfde antieke meubelen laten veilen, komt volgens Teves ook door het overvloedige aanbod van hedendaagse tafels en kasten. ‘Op elke hoek zit een interieurwinkel, Ikea is binnen bereik. Je kan zelfs online meubels op maat laten maken, precies in de kleur die past bij een kleed of de gordijnen,’ zegt ze. ‘We zijn heel erg verwend en rijk. Vroeger waren mensen veel meer aangewezen op wat ze kregen en dus blij met de erfenissen die hun toevielen. Vandaag zeggen we sneller: we hoeven het niet.’</p>
<p>Stoffig imago</p>
<p>De Koninklijke Vereeniging van Handelaren in Oude Kunst probeert het tij te keren. En dus sloot ze een monsterverbond met de grote witmaker Jan des Bouvrie, die in november 2012 werd uitgenodigd om direct bij de ingang van kunst- en antiekbeurs PAN in Amsterdam een stand in te richten. Het werd volgens het wervende persbericht ‘een spannende combinatie van modern interieur en oude kunst’. Des Bouvrie liet zich enthousiast uit over het initiatief en toonde zich onder de indruk van het ‘tijdloze en soms zelfs moderne van antiek’.</p>
<p>Dit jaar heeft de PAN interieurontwerper Thijs Murré uitgenodigd een stand in te richten, in samenwerking met het woonblad Residence. Hij is bekend van de inrichting van onder meer het hoofdstedelijke Rose’s Cantina en restaurant Lion Noir, waar klassiek en modern met elkaar samen gaan. ‘Antieke stukken hebben een ziel. Dat geeft een meerwaarde,’ zegt Murré. ‘De zeldzaamheid en authenticiteit ervan maken het bovendien exclusief, en dat is waar mensen naar op zoek zijn.’</p>
<p>De klaagzang van antiekhandelaren vindt hij onterecht. ‘De antiekwinkels aan de Amsterdamse Spiegelstraat zijn zo oubollig en stijf ingericht, daar gaan mensen nauwelijks naar binnen,’ zegt hij. ‘Die winkeleigenaren zijn vakidioten, houden zich te weinig bezig met de inrichting. Er is niet nagedacht over het tentoonstellen van de prachtige stukken die er staan. Het staat vaak te vol, zodat de klanten over al het moois heen kijken. Hoe kunnen mensen dan voor zich zien hoe een antiek voorwerp in hun huis zou kunnen passen? Ik vind dat zonde, want er staan prachtige dingen tussen.’</p>
<p>Ook veilingmeester Nick Landwaard vindt dat de antiekhandelaren wel wat aan hun ‘stoffige’ imago kunnen veranderen. ‘Ze zeggen: we doet het al dertig jaar zo. Ze leggen niet graag iets uit, of gaan uit van bepaalde voorkennis bij de koper. Daarom probeer ik als veilingmeester te enthousiasmeren en veel uit te leggen over wat er wordt verkocht.’</p>
<p>Ecologisch verantwoord</p>
<p>Of de impopulariteit van antiek nou aan de crisis, de veranderde smaak, of het stoffige imago ligt, iedereen in de sector is er wel van overtuigd dat er betere tijden zullen aanbreken voor de antieke kasten en klokken. ‘Niet alleen omdat de smaak zal veranderen, maar ook om factoren daarbuiten. Onze wegwerpcultuur wordt steeds meer een halt toegeroepen, mensen willen ecologisch verantwoord zijn,’ zegt veilingdirecteur Talita Teves. ‘Wat is nou milieuvriendelijker dan de aanschaf van een antieke kast? Een Ikea-kast kan praktisch zijn en makkelijk, maar er zijn wel bomen voor omgezaagd, er is verf gespoten, vrachtwagens en boten zijn er voor op en neer geweest. En als je ’m eenmaal in elkaar hebt gezet, wordt het heel lastig ’m te verplaatsen. Het wordt dan ook heel kek en verantwoord om oudere meubelen een tweede kans te geven.’</p>
<p>Bij veilinghuis De Eland-De Zon weet ook klokkenverzamelaar Oscar Visser zeker dat de staartklok op enig moment weer en vogue zal raken. En dan is hij een man in bonis, want hij is vastberaden ze weer aan de man te brengen vanuit het hoekje dat hij in zijn vaders winkel heeft ingericht. ‘We kopen nu in omdat we zeker weten dat de prijzen wel weer omhoog gaan. Ja, ik ben een typische koopjesjager, maar de mooiste exemplaren houd ik zelf.’ Lachend verdwijnt hij in de stromende regen met de klok onder zijn arm.</p>
<p>Nee</p>


<div class="lead">De fotograaf Jinkyun Ahn (1983) neemt de Aziatische symboliek en injecteert dit met een bepaald absurdisme.</div>
<figure id="post-32103 media-32103" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/7a47559d-8ba4-41a7-977a-0fb2ead184bd_Ahn10.jpg" alt="Foto: Jinkuh Ahn" /><figcaption>Foto: Jinkuh Ahn</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In het botte, ontkerkelijkte Westen, waar men nogal makkelijk zegt waar het op staat, willen Aziatische rituelen nog wel eens op onbegrip stuiten. Waarom op kousenvoeten subtiele bewegingen in vastgelegde volgorde uitvoeren, als je ook gewoon hartverscheurend kunt huilen, bijvoorbeeld?</p>
<p>Voor Jinkyun Ahn (1983, Zuid Korea) zijn die rituelen een vanzelfsprekendheid. Maar hij genoot een Westerse kunstopleiding en heeft zijn symboliek geïnjecteerd met een bepaald absurdisme. Die zit onder andere in zijn composities en montages, ‘Eight Legs’ uit de serie ‘Décalcomanie’ bijvoorbeeld. </p>
</p></div>
<figure id="post-32103 media-32103" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/860985e8-6947-448d-8851-d7d9a4d7bfc6_ahn15.jpg" alt="‘Eight Legs’ door Jinkuh Ahn" /><figcaption>‘Eight Legs’ door Jinkuh Ahn</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De Koreaanse fotograaf lijkt een nogal sterke fascinatie voor de dood te hebben, en dan met name die van zijn ouders. Het aardige, en het absurde, is dat hij hen heeft weten te bewegen tot medewerking. En dus figureren zij als acteurs in hun eigen woonkamer (‘Villa of the Mysteries’), dansend op het nog ongebruikte graf (‘Dance Dance Dance’), in een schaduwspel waarin zij de grens naar het dodenrijk oversteken en hun zoon in aanbidding van hun nagedachtenis achterblijft (‘Encave’). Ahn lost het onbegrip op met uitnodigende beelden gedenkt in mystiek, koele kleuren en subtiele humor. Voor de ontvankelijke kijker is er dan ook nog die symbolische laag om te ontrafelen.</p>
<p>Jinkyun Ahn studeerde aan de Rhode Island School of Design (2010) en volgde een Master in fotografie aan het Royal College of Art in Londen (2012). Hij exposeerde onder andere bij Belfast Photo Festival 2013 en Fresh Faced and Wild Eyed 2013 bij The Photographer&#8217;s Gallery (Londen). Hij won de Brighton Photo Fringe Open in 2012 waar hij zijn eerste solo-expositie kreeg. Daarnaast woont en werkt hij in Londen en Seoul.<br />Alle gegeven voorbeelden zijn te zien op zijn <a href="https://www.jinkyunahn.com/" class="normal" title="https://www.jinkyunahn.com/">persoonlijke website</a>. </p>
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Meer Foam fotografietalenten, zie hier.</a></p>
</p></div>
<div class="wpg-element kader">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op <a href="https://www.unseenamsterdam.com" class="normal" title="https://www.unseenamsterdam.com">www.unseenamsterdam.com</a></p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


De absurde fascinaties van Jinkyun Ahn

<div class="gallery gallery-columns-2 clearfix gallery-size-"><div class="gallery-inner clearfix"><div class="gallery__expand pulse"><div class="gallery__plus"></div></div><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="0"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/c251800f-551e-4c1e-9905-0d059cc58bc0_11a_Eeva-Hannula_Untitled.Diptych_HR6003.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="600"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="1"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/53184c7b-3755-4b19-a0da-a49afcf2f47f_11b_Eeva-Hannula_Untitled.Diptych_HR6001.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="600"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="2"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/268b9e97-883d-4054-883c-c6becd6b8c7c_Valokuva_Eeva-Hannula_Pupil1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="300" height="300"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure></div></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Foam Talent</a> Eeva Hannula (1983, Finland) speelt met betekenissen van beeld. Ze neemt oude foto’s als uitgangspunt en combineert die met eigen fotografie of legt er een grafisch filter overheen. </p>
<p>Hannula laat toeval en experiment toe in haar werk om tot de poëtische kern van een plaats of situatie te komen. Zo kunnen rechttoe rechtaan aangezichten van een grijze flat opeens het decor worden van intriges of overspel, niet in de laatste plaats omdat ze zijn gefotografeerd door een verrekijker. Nergens wordt de spanning expliciet, maar door het kleurgebruik (zwart, wit en rood) en de referentie aan propaganda uit de Sovjettijd blijft er een gevoel van onbegrip en onderdrukking hangen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Eeva Hannula volgt momenteel een Master fotografie aan Aalto University School of Art, Design and Architecture in Helsinki. Ze nam deel aan verschillende groepstentoonstellingen, o.a. Summer School van het Finse Museum voor Fotografie in Helsinki in 2013. Ze wordt vertegenwoordigd door Gallery Taik Persons in Berlijn, de galerie die bijna synoniem is voor de ‘Helsinki School’.</p>
<p>De <a href="https://www.helsinkischool.fi/" class="normal" title="https://www.helsinkischool.fi/">Helsinki School</a> is een groep fotografen die op een of andere manier verbonden zijn aan de Aalto Universiteit. Wat hen verbindt is dat de camera voor hen een conceptueel stuk gereedschap is, niet een bepaald onderwerp of vormentaal.</p>
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Meer Foam fotografietalenten, zie hier.</a></p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op <a href="https://www.unseenamsterdam.com" class="normal" title="https://www.unseenamsterdam.com">www.unseenamsterdam.com</a></p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


De intriges van Eeva Hannula (1983)

<div class="gallery gallery-columns-2 clearfix gallery-size-"><div class="gallery-inner clearfix"><div class="gallery__expand pulse"><div class="gallery__plus"></div></div><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="0"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/fa9582d3-9330-4784-a48c-be8bafe8a46f_JCitarella_12384953373.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="650" height="393"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="1"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/f877d20a-21ab-43cb-a6c2-6675ee92c483_13_JCitarella_HR1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="542"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="2"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/9ffe8afa-71bd-4a83-9818-37380151e5ab_12_JCitarella_HR1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="923"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure></div></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Die watermeloen is niet echt, die is uit een foto geknipt. En dat been is niet grijs geschilderd ook (zie de foto hieronder). Dat bestaat uit twee samengevoegde photoshop-lagen van dezelfde foto. Die borsten, ja, die zijn wel echt. Waarschijnlijk. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Foam Talent</a> Joshua Citarella (1987, USA) breekt een lans voor digitale fotografie. In een interview op de site <a href="https://www.lavalette.com/a-conversation-with-joshua-citarella/" class="normal" title="https://www.lavalette.com/a-conversation-with-joshua-citarella/">Lavalette</a> zegt hij dat beeldbewerking niet meer weg te denken is uit de hedendaagse fotografische praktijk. In plaats van er geheimzinnig over te doen moet duidelijk zijn wat bereikt kan worden met photoshop. Hij is een begenadigd missionaris, want naast zijn stellige overtuiging is zijn fotografie vooral heel tof om naar te kijken.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Als een moderne Salvador Dalí zoekt Citarella de grens tussen echte en digitaal gegenereerde beelden, het spanningsveld tussen plat en ruimtelijk. Hij combineert sculpturen, stukken steen, klassieke onderdelen van het stilleven als fruit en flessen, kleurige grids, echte en digitale verf, uitgeknipte plaatjes, latjes, dingen aan draden en spiegelende vlakken tot surrealistisch taferelen die je voortdurend op het verkeerde been zetten. Opvallend is de rol die het naakte lichaam (een klassiek thema) daartussen speelt. Hij zet het in als vorm, maar ook als referentie: hoe groot zijn de digitale voorwerpen die het lichaam omringen, hoe ver kun je gaan voor het niet meer als echt herkenbaar is? Soms zijn dit soort pogingen flauw of vlak, maar dat is het werk van Citarella allerminst.</p>
<p>Citarella’s missiedrang strekt zich ook uit voorbij zijn eigen werk. Hij is medesamensteller van het online project <a href="https://www.thePSDshow.org" class="normal" title="https://www.thePSDshow.org">www.thePSDshow.org</a>, waarop hij en de zijnen Photoshop ‘vieren’.</p>
<p>Joshua Citarella woont en werkt in Brooklyn, New York (VS). Hij behaalde een BFA aan de school of Visual Arts in New York (2010). Meer werk vind je op <a href="https://www.joshuacitarella.com/" class="normal" title="https://www.joshuacitarella.com/">https://joshuacitarella.com/</a></p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op www.unseenamsterdam.com</p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Meer Foam Talents? Zie hier!</a></p>
</p></div>


De watermeloenen van Joshua Citarella (1987)

<div class="wpg-element paragraph">
<p>In 2012 besloot kunstenaar Joost Benthem zijn kunstwerken niet meer te verkopen, maar in bruikleen te geven. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Benthems motivatie: ‘Het neutraliseren van ongewenste economische motieven en financiële impulsen’ en het bieden van ‘een alternatief voor gevestigde principes en verhoudingen in de vrijemarkteconomie in het algemeen, en de kunstwereld in het bijzonder’. </p>
<p>Op <a href="http://www.free-art.nl/nl/free-art/" class="normal" title="http://www.free-art.nl/nl/free-art/">zijn website</a> staan zijn 168 werken voorzien van een status: (FREE) voor beschikbaar, (OUT) voor uitgeleend. Er zit wel een addertje onder het gras: het e-mailadres van de bruiklener komt bij het kunstwerk te staan, zodat ‘verzoeken of vragen omtrent het werk voortaan aan u [kunnen] worden gericht.’ Vanaf 7 september is er <a href="http://vzlart.nl/joost-benthem" class="normal" title="http://vzlart.nl/joost-benthem">een tentoonstelling</a> met Free Art bij galerie Van Zijll Langhout in Amsterdam. Met nieuwe kunstwerken, gratis.</p>
</p></div>


Gratis online kunstuitleen

<div class="wpg-element paragraph">
<p>Wat als techniek gevaren herkent voor ze er zijn? </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Vier studenten van de Ludwigsburg filmacademie stelden zich voor hoe het ‘Collision-Prevention-Assist System’ van Mercedes zou hebben gefunctioneerd als dat jaren eerder was uitgevonden. Wat als deze techniek een ziel had? De studenten situeerden hun antwoord in Braunau am Inn, het geboortedorp van Adolf Hitler, in de jaren ‘10. </p>
<p>Een Mercedes C-klasse glijdt geruisloos door het vooroorlogse dorp. Mensen kijken verschrikt op als de auto een groepje spelende meisjes nadert. Maar de auto stopt, vanzelf. Dan verschijnt een vliegerende jongen in beeld. Hij schiet de weg op. Het remsysteem wordt niet ingeschakeld, de auto rijdt door, moeder schreeuwt zijn naam: ‘Adolf’! Mercedes, overigens het favoriete merk van Hitler, is <i>not amused</i>, maar ze zijn er nog niet vanaf. Het filmpje is genomineerd voor de First Steps filmprijs. Een van de sponsoren: Mercedes Benz.</p>
<p><iframe src="//player.vimeo.com/video/72718945?dnt=1" width="500" height="281" frameborder="0" webkitallowfullscreen mozallowfullscreen allowfullscreen></iframe> </p>
</p></div>


Filmpje: wat als techniek een ziel had?

<div class="gallery gallery-columns-2 clearfix gallery-size-"><div class="gallery-inner clearfix"><div class="gallery__expand pulse"><div class="gallery__plus"></div></div><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="0"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/43100635-b01c-41aa-9d32-5dbbb93d5b0c_19_Salvi-Danes_-HR3.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="652" height="671"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="1"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/811ae606-d8a1-4b7a-9600-b244ec92682d_blackmoscow1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="280" height="266"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="2"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/2806b7a2-b56d-4b87-8667-d48962ea2173_20_Salvi-Danes_HR1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="652" height="748"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure></div></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Moskou. In de winter. Sneeuw bedekt alles met een poederzacht laagje. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Moskou. In de winter. Sneeuw bedekt alles met een poederzacht laagje. Door kale takken schemeren de oplichtende ramen van een flatgebouw. De mensen op de foto’s zijn afgeschermd van hun omgeving, van elkaar ook, door dikke bontkragen, ruiten van een bus, een afwerende blik. Ze zijn omhuld met veilige duisternis, waar fotograaf Salvi Danés (1985, Spanje) hen uit isoleerde met kraakhelder flitslicht.</p>
<p>Portretten worden afgewisseld met beelden van USSR-symboliek. Ze versterken de sfeer van ondoordringbaarheid. Iedereen heeft een geheim, niemand is te vertrouwen, elke metro-ingang kan een spion herbergen.</p>
<p>Salvi Danés is een opvallend sociaal bewogen fotograaf. Hij is daarmee verwant aan <a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Foam Talent</a> <a href="https://www.vn.nl/Archief/Fotodoc/Foto/De-litsjumeaux-van-Jonathas-de-Andrade-1982.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/Archief/Fotodoc/Foto/De-litsjumeaux-van-Jonathas-de-Andrade-1982.htm">Jonathas de Andrade</a>, hoewel diens uitwerking conceptueler van aard is. Hoe serieus Danés zijn rol neemt blijkt uit het contact dat zijn objecten met hem hebben. Dat gaat dwars door de camera heen. Het blijkt ook uit zijn theoretisch-filosofische teksten waarin hij zich bijna vereenzelvigt met zijn onderwerp. Ze zijn wat zwaar, zoals de tekst over ‘Black Ice’, het project in Moskou. Hij vertrekt vanuit de Sovjetunie, de macht van de staat die nauwelijks ruimte liet aan de individuele mening. Danés constateert dat er niet veel veranderd is, dat er een symbolische laag ijs om iedereen heen zit die bewegingsvrijheid beperkt en de mensen, in ieder geval schijnbaar, verkilt.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Die dodelijke ernst past bij de serieuze onderwerpen die Danés behandelt, maar ze brengt wel het gevaar met zich mee dat de foto’s overschaduwt worden. Daar tegenover staat een bijna luchtige opvatting. Danés ziet het fotografisch beeld als een interpretatie van de werkelijkheid en niet een exacte weergave of verlengstuk van theoretische overpeinzingen. Zo ontstaat er ruimte voor de toeschouwer, voor een alternatief verhaal, en blijven zijn beelden –ook zonder uitleg- overeind.</p>
<p>Salvi Danés nam deel aan het International Festival of Photography in Tarragona, Spanje (2012); Circulation(s), Festival de la jeune photographie Européenne in Parijs, Frankrijk (2012) en het Lumix Festival for Young Photojournalism in Hannover, Duitsland (2012). Hij won onder andere prijzen bij de Sony World Photography Award en de eerste prijs tijdens de International Photography Awards met ‘Black Ice’.</p>
<p>Meer projecten van Danés zijn te bekijken op <a href="https://salvidanes.com/" class="normal" title="https://salvidanes.com/">zijn site</a>.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op www.unseenamsterdam.com</p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


De USSR-symboliek van Salvi Danés (1985)

<div class="gallery gallery-columns-2 clearfix gallery-size-"><div class="gallery-inner clearfix"><div class="gallery__expand pulse"><div class="gallery__plus"></div></div><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="0"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/a16a3a56-3d57-41df-a489-bdb9637eefcf_06_Charlie-Rubin-HR3.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="783"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="1"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/c432f767-1aef-4906-bc64-d4784df409d9_tumblr_m6jerc0mpY1qjqx7co1_r1_5001.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="500" height="629"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="2"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/415ec2cf-1225-4dc0-9e82-020c99856dd1_05_Charlie-Rubin_HR1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="783"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure></div></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Een op zichzelf al aantrekkelijk beeld van een geschilderd, tropisch aandoend kleurverloop tegen een rotswand. Een grappig, merkwaardig contrast. Een vlag op een modderschuit.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Dan blijkt de titel ook belangrijk te zijn: ‘I was here’ is een directe referentie aan de welig tierende bewijsdrang en het creëren van een betere, interessantere, aantrekkelijker online ik. </p>
<p><a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Foam Talent</a> Charlie Rubin (1986, VS) is geïnteresseerd in de relatie tussen een online leven en het fysieke, het echte en het gemaakte. Hij is niet de eerste fotograaf met een interesse voor de spanning tussen feit en fictie, maar wel één met een oorspronkelijke en in zekere zin abstracte benadering daarvan.<br />Direct herkenbaar zijn de ingrepen die Rubin doet in zijn natuurfoto&#8217;s of stillevens door met collage, verf of digitale technieken kleur of objecten toe te voegen. Dat ‘opleuken’ van beelden kun je zo doortrekken naar wat mensen op Facebook of andere social media doen.</p>
<p>&#8216;I&#8217;m interested in the subjects of fantasy, popular culture, repeating signs of this popular culture, and transforming ordinary objects in to artifacts. As well as this mix of virtual and real world I feel like I&#8217;m in the middle sometimes&#8217;, zo verklaarde Rubin zijn benadering op <a href="https://aintbadmagazine.com/Charlie-Rubin" class="normal" title="https://aintbadmagazine.com/Charlie-Rubin">Aint Bad magazine</a>.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In een anekdote lijkt de inspiratie voor zijn &#8216;rare&#8217;, artificiële toevoegingen aan de werkelijkheid te schuilen: ‘It&#8217;s like when you see someone you haven&#8217;t seen in a while and you ask them what they have been up to and they tell you they went to a concert last night… you remember seeing this on the internet earlier but you wonder if you should just act interested like you had no idea because everything is so weird.&#8217;</p>
<p>Charlie Rubin behaalde zijn BA aan Haverford College in Pennsylvania (2008) en zijn MFA aan Parsons New School for Design in New York, waar hij een beurs voor kreeg. Hij kreeg ook een beurs van het Pingyao International Photography Festival in 2011. Hij presenteert zijn werk in zelf uitgegeven kunstenaarsboeken. Rubin woont en werkt in New York.</p>
<p>Charlie Rubin heeft een website: <a href="https://www.charlierubinstudio.com" class="normal" title="https://www.charlierubinstudio.com">https://www.charlierubinstudio.com</a></p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op www.unseenamsterdam.com</p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


De werkelijkheid van Charlie Rubin (1986)

<div class="gallery gallery-columns-2 clearfix gallery-size-"><div class="gallery-inner clearfix"><div class="gallery__expand pulse"><div class="gallery__plus"></div></div><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="0"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/a304398b-1c47-4f97-8578-c79416886ded_14_deAndrade_HR3.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="600"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="1"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/4472e0ce-1a29-48f2-9403-342e748ffaf7_2em1_jonathasdeandrade2_6101.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="399"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure><figure class="gallery-item js-resize-square-image" data-slide="2"><div class="gallery-icon"><a href="javascript:void(0);"><img src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/4c0e5b36-7336-4d2e-b151-41bcec93bf7b_15_deAndrade_HR1.jpg" class="attachment-image_1280 size-" alt="" width="600" height="600"></a></div><figcaption class="wp-caption-text gallery-caption text-center"></figcaption></figure></div></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het lijkt wel een poging van een beddenspeciaalzaak om het wat ouderwetse concept lits-jumeaux aan de man te brengen.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het lijkt wel een poging van een beddenspeciaalzaak om het wat ouderwetse concept lits-jumeaux aan de man te brengen. Twee in smetteloos witte blouse geklede heren op glimmende schoenen laten zien dat de twee bedden tegen elkaar aan precies een tweepersoonsbed zijn. Op het volgende plaatje staat nog maar één bed, dat evenwel verdomd veel weg heeft van die twee bedden op het eerste plaatje. Is het een truc?</p>
<p>De twee foto’s zijn het eerste en laatste beeld uit een geïllustreerde handleiding voor het vervaardigen van één bed uit twee. <a href="https://www.vn.nl/fototalent.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/fototalent.htm">Foam Talent</a> Jonathas de Andrade (1982, Brazilië) onttrok de reeks aan de vergetelheid, een constante in zijn werk. Hij onderzoekt sociale, politieke, culturele en ideologische fenomenen in zijn thuisland Brazilië, en presenteert de uitkomst in visueel aantrekkelijke installaties met een kritische ondertoon. Zijn sociale bewogenheid heeft hij gemeen met mede-Foam Talent <a href="https://www.vn.nl/Archief/Fotodoc/Foto/De-USSRsymboliek-van-Salvi-Danes-1985.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/Archief/Fotodoc/Foto/De-USSRsymboliek-van-Salvi-Danes-1985.htm">Salvi Danés</a>.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>De Andrade woont en werkt in Recife, waar hij onlangs een serie werken maakte over de <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">1e illegale paardenrace</a> die er georganiseerd werd. Het is er bij wet verboden boerderijdieren in de stad te houden, maar door de race als onderdeel van filmopnames te presenteren komt de organisatie er mee weg.</p>
<p>Zijn werk was te zien op de 7e Mercosul Visual Arts Biennial (Porto Alegre, 2009); de 29e  São Paulo Biennale (2010); de 12e Istanbul Biennial (2011), en in The Ungovernables, de 2e New Museum Triennial (New York, 2012). Hij won de Special Jury Prize voor zijn inzending aan de Future Generation Art Prize 2012.</p>
<p>Meer werk van Jonathas de Andrade vind je op zijn <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng " class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng">website</a>.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Korting!</b></p>
<p>Vrij Nederland besteedt in september aandacht aan een nieuwe generatie &#8216;beeldmakers&#8217; &#8211; door Foam Magazine geselecteerd voor hun jaarlijkse dubbeldikke Talent Issue. Foam Magazine #36 / Talent wordt met een rondetafelgesprek gepresenteerd op 26 september 2013 tijdens de tweede editie van fotobeurs Unseen (26-29 september) op het terrein van de Westergasfabriek te Amsterdam. Kijk voor het programma vol presentaties, lezingen en films op www.unseenamsterdam.com</p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen  VN-lezers wat geld besparen. Vul <a href="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising" class="normal" title="https://cargocollective.com/jonathasdeandrade-eng/uprising">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</p></div>


De lits-jumeaux van Jonathas de Andrade (1982)

<div class="lead">Vrij Nederland besteedt in september op de website aandacht aan zestien jonge fotografen, door Foam Magazine uitverkoren voor hun Talent Issue.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Met een kleine beeldselectie en een korte toelichting per fotograaf leiden we de talenten van 2013 voor u in. Vorig jaar deden we dat voor het eerst. De fotografen uit Foam Magazine #36 / Talent zijn <a class="normal" title="https://www.vn.nl/Archief/Fotodoc.htm" href="https://www.vn.nl/Archief/Fotodoc.htm">hier</a> te bekijken.</p>
<p>De selectie bestaat uit zestien zeer uiteenlopende portfolio’s. Van absurdistische sculpturen die alleen nog op de foto bestaan (Peter Puklus) tot documentaire (Salvi Danés) en ruimte voor toeval (Eeva Hannula). Van nauwkeurige fotomontage (Sohei Nishino) tot rauwe collages (Daniel Gordon) en zelfs tekeningen (Augustin Rebetez). De gemene deler is een autonome benadering van het fotografisch medium en het feit dat ze samen in een duimdik tijdschrift staan dit najaar.</p>
<p>In 2013 koos Foam Magazine voor de zevende keer zestien fotografie-talenten voor haar jaarlijkse Talent Issue. Daarvoor wordt in het vroege voorjaar een Talent Call uitgeschreven voor fotografen tot 35 jaar. Voor deze editie van Foam Magazine / Talent werden ruim 1.500 inzendingen uit 72 landen bekeken. Een record. En een teken dat Foam Talent wereldwijd als serieuze springplank voor de carrière van een jonge beeldmaker wordt beschouwd.</p>
<p><b>Unseen</b></p>
<p>Ook in de openbare ruimte is er aandacht voor de talenten. Een selectie van werken is sinds 2 augustus op een door Amsterdam reizende billboard tentoonstelling te zien. Vanaf 3 september staat die op pontons in de Keizersgracht vóór het museum. Daarna strijkt de tentoonstelling neer op het Westergasfabriekterrein tijdens fotobeurs Unseen, waar op 26 september ook het Talent Issue van het magazine officieel wordt gepresenteerd. Dat gebeurt middels een rondetafelgesprek met alle fotografen, geleid door vermaard fotografieblogger Jörg Colberg. Beurs en tentoonstelling zijn te bezoeken van 26-29 september. <a class="normal" title="https://www.unseenamsterdam.com" href="https://www.unseenamsterdam.com">www.unseenamsterdam.com</a></p>
<p><b>Korting</b></p>
<p>Lezers van Vrij Nederland kunnen met 20% korting een abonnement op Foam Magazine afsluiten in de <a class="normal" title="www.foam.org/webshop-items/magazines-webshop/magazine-subscribe" href="https://www.foam.org/webshop-items/magazines-webshop/magazine-subscribe">webshop van Foam</a>. Kortingscode: VrT#36. De aanbieding is geldig tot 17 oktober 2013.</p>
<p>Wil je het Foam Magazine #36/ Talent Issue alvast bestellen? Met deze kortingscode kunnen VN-lezers wat geld besparen. Vul <a class="normal" title="https://shop.foam.org/EN/shop/magazine/0/0/1/48329/foam-magazine-36-talent&amp;menu=false#shopTop" href="https://shop.foam.org/EN/shop/magazine/0/0/1/48329/foam-magazine-36-talent&amp;menu=false#shopTop">hier</a> talent2013vn in en u ontvangt het magazine niet voor €19,50, maar voor €15,00. Deze code is geldig tot 25 september, het magazine wordt een dag later gepresenteerd bij Unseen.</p>
</div>


Anne Janssens

Jeroen Pen

Foam Talent versus Vrij Nederland.nl

<div class="lead">Kijken, kijken en dan kopen. Foto&#8217;s verzamelen is zo populair dat er inmiddels cursussen bestaan om het te leren. Maar hoe leer je wat je mooi vindt?</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Eind september strijkt de fotobeurs Unseen voor de tweede maal neer in Amsterdam. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Een speciale selectie fotografie onder de duizend euro en veel aandacht voor jong talent maakt Unseen een uitstekende plek voor de ontluikende fotografieminnaar om zijn licht eens op te steken. Genoeg moois om uit te kiezen, maar waar baseer je die keuze eigenlijk op? Een rondje langs twee ervaren verzamelaars en een verzamelaar in spe maakt duidelijk dat je er heel verschillende strategieën op na kunt houden.</p>
<p><b>Een soort van liefde</b></p>
<p>Olga Konsek is 27, advocaat en woont sinds februari in een appartement met lege muren en hoge plafonds in Amsterdam. Ze fantaseert over haar eerste aankoop. Gevraagd naar een foto die ze zou willen hebben, haalt ze een ansichtkaart uit haar tas met daarop een Afrikaanse non in een keuken, omringd door koekjes. Een afbeelding van de foto die een vriendin van haar onlangs kocht. ‘Zij had een connectie met die foto omdat ze het beeld heel mooi vond, maar ook omdat het onderwerp (kloosters die bijverdienen door de verkoop van koekjes – red.) terugkwam in een boek dat ze kortgeleden had gelezen. Ik wil ook op zoek naar iets dat goed in mijn leven zou passen, een foto waarin ik iets herken, iets dat me inspireert, waarmee ik dan meteen die klik hebt. Een soort van liefde. Die verbinding lijkt me heel mooi.’</p>
<p>Konsek volgde een cursus fotografie verzamelen bij Foam. Ze schreef zich in om twee redenen. Eén: het was laagdrempelig omdat haar werkgever, advocatenkantoor De Brauw Black­stone Westbroek, sponsor van Foam, aanbood de helft van de kosten te vergoeden. En twee: ze gaat ‘best vaak’ naar Foam, waar ze zich regelmatig betrapt op de gedachte: ‘Waar­om hangt dit hier? Wat maakt dit nou kunst? Zeker als het gaat om overbelichte foto’s of foto’s die duidelijk niet perfect zijn.’</p>
<p>De cursus leek haar een goede manier om daar een antwoord op te vinden en om te leren hoe ze iets kan kopen voor de lege muren in haar nieuwe huis. Maar na afloop zit ze nog altijd vol met vragen.</p>
<p><b>Onderhandelen</b></p>
<p>Er wordt een buffet ingericht met rijst, geroerbakte paksoi, schijfjes gele courgette met sesam-gember dressing, gefrituurde tofu en kip in een krokant jasje. Foam, waar vanavond de laatste bijeenkomst van de zesdelige cursus Collecting Photography 2013 plaatsvindt, zorgt goed voor haar cursisten. Er zijn iets meer vrouwen dan mannen, de gemiddelde leeftijd is veertig. De cursisten zien er verzorgd uit, maar niemand maakt een poenerige indruk.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>De waarde van een foto wordt mede bepaald door de gebruikte techniek en het soort print</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Tijdens een rondleiding door de tentoonstelling met baanbrekende modefotografie van Edward Steichen uit de jaren ’20-’30 slaat een aantal cursisten driftig aan het noteren in het cursusboekje. De vragen die gesteld worden zijn van technische aard: ‘Is het bekend wat voor camera hij gebruikte? Zijn het contactafdrukken?’ Alsof in het antwoord op die vragen het geheim van de foto schuilgaat, dat die informatie hen helpt besluiten of ze het mooi vinden of niet.</p>
<p>Voor een deel is dat zo. De waarde van een foto wordt mede bepaald door de gebruikte techniek en het soort print. De afwerking kan vervolgens ook nog invloed hebben. Plak je een foto op aluminium waardoor je de handtekening van de maker niet meer ziet, dan devalueer je hem.</p>
<p>Gaat het om een oudere foto, dan zijn lichte beschadigingen nog door de vingers te zien (hoe minder hoe beter), maar wordt het belangrijker wie de print heeft gemaakt. Als het een eerste drukronde door de fotograaf zelf betreft, heet het <i>vintage</i> en stijgt de prijs, leren de cursisten.</p>
<p>Cursist Gerard Meijs, een oudere man met baardje en ruitjesoverhemd, productmanager bij Kodak, spreidt gul zijn kennis tentoon: ‘Je ziet op veel afdrukken strepen en cijfers op de plek waar ze de foto’s wilden afsnijden. Het zijn dus echt de originele prints.’ Meijs, een jaar geleden begonnen met verzamelen, vertelt over de foto’s van conflictfotograaf James Nachtwey die bij Foam zijn opgedoken na een tentoonstelling met diens werk daar. ‘Eén heeft een omgevouwen hoekje en we hebben geleerd dat dat niet goed is. Nu zijn ze aan het uitzoeken of er een nieuwe print gemaakt kan worden. En anders moet ik onderhandelen over de prijs!’</p>
<p><b>Goedkoop, toegankelijk</b></p>
<p>Foam besloot in 2008 met deze cursus te beginnen omdat zoiets specifiek voor fotografie nog niet bestond. Het lag voor de hand: er was vraag naar en het sloot aan op Foam Editions, de vlag waaronder Foam beperkte oplages van bij hen exposerende fotografen aanbiedt tegen schappelijke prijzen.</p>
<p>De motivatie voor deelname loopt erg uiteen, vertelt organisator Floor Haverkamp. ‘Een van de cursisten wil zelf een galerie beginnen, enkele anderen wilden meer weten van wat ze zien wanneer ze naar een galerie of beurs gaan. Misschien verwacht je alleen maar kunstliefhebbers met veel vrije tijd en een grote beurs, maar de achtergronden van de deelnemers waren juist heel gevarieerd.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>In 2011 werd 4.338.500 dollar betaald voor een foto van Andreas Gursky</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Hoewel de cursus best een investering is (je krijgt er wel wat voor terug: 595 euro voor zes bijeenkomsten inclusief diner, VIP-pakket voor de Unseen Photo Fair, het boek <i>Collect Contemporary Photography</i> van Jocelyn Philips en een jaarabonnement op <i>Foam Magazine</i>), is veel geld niet per se noodzakelijk voor het aanleggen van een verzameling fotografie. Dat verklaart deels de populariteit van het medium onder een breed publiek.</p>
<p>Een andere reden is de acceptatie van fotografie als kunstvorm. Sinds de jaren zestig heeft het medium zich van een positie aan de periferie van de visuele kunsten een weg naar het centrum ervan gebaand. Een trend die zichtbaar wordt door het almaar toenemende aantal musea en galeries dat zich specialiseert in fotografie. Een – niet representatief – bedrag op een veiling bij Christie’s in New York onderstreept de emancipatie: in 2011 werd het recordbedrag van 4.338.500 dollar betaald voor een foto van Andreas Gursky, een telg van de beroemde Düsseldorfer Fotoschule.</p>
<p>Door de toegenomen waardering voor het medium stijgen ook de prijzen, maar met een beetje zoeken zijn er genoeg betaalbare pareltjes te vinden. Op de eindexamententoonstelling van een kunstacademie bijvoorbeeld, of in een online galerie als We Like Art.</p>
<p>Goedkoop, toegankelijk. Het heeft er alle schijn van dat de aanschaf van een foto appeltje-eitje is. Maar het hoofd vol vragen van Olga Konsek is exemplarisch voor de hoeveelheid afwegingen die je moet of kunt maken voor je overgaat tot aankoop. Afwegingen als welke fotografen zijn de moeite waard, koop ik bij een galerie of een veiling, maakt die talentvolle student zijn of haar belofte waar, hoe is deze waarde tot stand gekomen, hoe weet ik dat er echt maar vijf afdrukken van deze foto worden gemaakt, kies ik historisch of hedendaags, hoe bewaar ik foto’s en waar in huis hangen ze veilig? En de hamvraag: vind ik het mooi?</p>
<p>Een cursus als die bij Foam biedt uitkomst voor basale kennis en een introductie in het galeriewezen, dat wel eens wat drempelvrees kan oproepen. Een onuitputtelijke lijst publicaties op het gebied van verzamelen en waardebepaling biedt verdieping, en internationaal gerenommeerde kunsttijdschriften als <i>ArtForum</i> en <i>Frieze</i> geven inzicht in ontwikkelingen binnen de beeldende kunst. Zonder kijken blijft een antwoord echter uit.</p>
<p><b>Nog geen rugzak</b></p>
<p>Claudine de With weet dat het raak is als ze helemaal in een foto kan verdwijnen. Buikge­voel heet dat. Een goed geïnformeerd buikgevoel in haar geval.</p>
</p></div>
<figure id="post-33097 media-33097" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/e4e5e4a7-3851-444b-bb3c-04a208dce184_foto1.jpg" alt="Claudine de With: &#039;Ik heb misschien wel tien weken lang pindakaas moeten eten&#039;. Foto: Maarten Kools" /><figcaption>Claudine de With: &#8216;Ik heb misschien wel tien weken lang pindakaas moeten eten&#8217;. Foto: Maarten Kools</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het leven van Claudine de With (31) is doordrenkt met kunst. Ze studeerde kunstgeschiedenis en doet momenteel promotieonderzoek naar de spanning tussen kunst en geld. In 2010 richtte ze de Caius Cirkel op, een kring van de Vereniging Rembrandt voor mensen vanaf 25 jaar die zich er voor vijf jaar aan verbinden middels een jaarlijkse schenking van vijfhonderd of duizend euro. De leden ontmoeten elkaar een paar keer per jaar voor museum- en galeriebezoek, waar ze met kunstenaars en curatoren, maar ook met elkaar, spreken over kunst.</p>
<p>‘Je moet een beetje lijden voor de kunst, want dan ga je je echt verbonden voelen. Je koopt sokken omdat je ze kan betalen, maar kunst, daar zit zo’n emotie achter. Ik kan me nog zo goed het tweede stuk dat ik kocht herinneren. Dat hing op de Art Amsterdam en ik vond het zó mooi. Ik kon het uiteraard niet betalen, maar ik heb het toch gekocht. Ik heb misschien wel tien weken lang pindakaas moeten eten, maar ik hád het. Het hangt bij mij in de keuken. Het is een architectuurgezicht van Frank van der Salm, niet bewerkt, met de kleuren geel, blauw en roze. Het bestaat, die plek, mijn vriend en ik zijn ernaartoe geweest, vlak bij Lissabon. Als je ernaar kijkt, word je warm van binnen ook al sneeuwt het buiten.’</p>
<p>In gedachten gaat ze haar woning door. Twintig stukken telt ze. Een wolk van Bernard Smilde, een christus in een ring van verwelkte rozen van Marc Mulders (gekregen), Thom Hoffman met een konijntje door Erwin Olaf. ‘Alsof het zo moest zijn liep Thom Hoffman binnen bij de lijstenmaker, juist toen ik de foto’s ging ophalen. “Dahaag,” zei ik. Hij deed er heel artistiekerig over: “Wat ben ik daar jóng! Wat was ik móoi!” Ik heb ze hem natuurlijk wel even laten signeren toen.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Als ik alles zou kunnen inruilen voor drie Rembrandts, zou ik het niet doen&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Op de vraag of fotografie voor haar een opstapje is naar andere vormen van kunst antwoordt ze: ‘Fotografie is A-keuze. Als ik alles zou kunnen inruilen voor drie Rembrandts, zou ik het niet doen. Het heeft te maken met de directheid, ook als het geënsceneerd is. Het medium staat niet in de weg, terwijl als je naar een schilderij kijkt, je ook naar verf en textuur kijkt. Bij fotografie zie je direct dat bééld. Dat past misschien bij mijn eigen karakter, <i>what you see is what you get</i>.</p>
<p>Als je kunstgeschiedenis hebt gestudeerd, verbind je alles meteen met een stijlperiode. Foto­grafie heeft nog geen rugzak. Je kan nog heel onbevangen en met een bepaalde emotie naar dat beeld kijken zonder dat je het meteen kan plaatsen. Ik kan fotografie oprecht mooi vinden, terwijl als ik naar een Rembrandt kijk ik ook denk: “Knap gemaakt.”’</p>
<p>Ze slaat met kracht op tafel als ze vertelt over een vergissing. ‘Ik heb ooit een foto van Elspeth Diederix laten lopen en ik heb tot op de dag van vandaag spijt. In plaats daarvan heb ik een beeld gekocht omdat ik me heb laten overreden dat dat een heel goede investering was.</p>
<p>De meeste mensen willen weten wat het rendement is als ze ergens geld in steken. Als je nog niet verzamelt, weet je niet dat het rendement niet in geld zit, maar in genot, in de vreugde dat jij de trap afkomt en iets ziet hangen waarvan je denkt: “Shit wat is dit mooi, wat word ik hier blij van.” Dan denk je niet meer aan wat daaromheen zit. En dan zie je, kunst is uiteindelijk geen investering. Al staat dat beeld wat ik kocht nu in het Stedelijk, ik had tóch die foto moeten doen. Dat gevoel van toen ik daar stond kan ik nog steeds oproepen, maar het genot van die foto heb ik niet. Daar baal ik van. Verzamelen is een ziekte, een verslaving.’</p>
<p><b>Rock-’n-roll.</b></p>
<p>Voor Laurens Meijer lag de keus voor fotografie helemaal niet zo voor de hand. Integendeel. Meijer, korte broek, grijze polo, is 57 en gepensioneerd van een leven vol rock-’n-roll. Op z’n vijftigste verkocht hij zijn bedrijf, waaronder een platenlabel met latin, jazz, wereldmuziek, en ‘alles wat subversief was’.</p>
<p>Hij brengt zijn dagen door met lezen en het kijken naar kunst. Veel kunst. Hij koopt al jaren: schilderijen, grafiek, prenten, porselein, maar nooit fotografie. Hij vond het geen kunstvorm: ‘Ik had twee bezwaren. Eén: kunst is voor mij een combinatie van creativiteit en ambacht en twee: fotografie is dupliceerbaar. Ik heb een rigide opvoeding gehad wat dat betreft, ik ging altijd voor de unica. Reuze ouderwets!’</p>
</p></div>
<figure id="post-33097 media-33097" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2013/09/78de09ef-863c-410c-bd71-30c6f55e70e5_foto2.jpg" alt="Laurens Meijer. Foto: Maarten Kools" /><figcaption>Laurens Meijer. Foto: Maarten Kools</figcaption></figure>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Ging, want een jaar of twee geleden kwam er een omslag in zijn denken. Hij woont op de Prinsengracht, om de hoek bij &#038;Foam, de winkel van Foam, waar hij uit nieuwsgierigheid binnenliep. Hij voerde er gesprekken over fotografie met Floor Haverkamp van Foam Editions en kwam via haar in contact met Simone Klein van veilinghuis Sotheby’s, die hem een spoedcursus fotografie verzamelen gaf. Wat hij daarvan met name onthield: baken je interessegebied af.</p>
<p>Laurens Meijer koos voor bloemen. ‘Ik had al stillevens op doek, die bloemen zijn daarvan afgeleid. Logisch. Die voorliefde komt eigenlijk door de hoes van een voor mij belangrijke plaat van New Order. Die hoes had geen tekst maar alleen een bloemstilleven van Henri Fantin-Latour.’</p>
<p>Zijn eerste aankoop was een uit uitgeknipte bloemen opgebouwd boeket van het duo Scheltens en Abbenes. Kort na die eerste aankoop ging hij echt overstag door de <i>Nurture Studies</i> van Diana Scherer. ‘Zij legde me uit hoe ze werkt. Ze vult ondoorzichtige vazen met aarde en zaadjes en laat dat in het donker groeien. Zodra een plantje volwassen is, slaat ze de vaas stuk. Als de wortels dan niet precies de vorm van de vaas hebben gevolgd, moet het over. Creatief en tijdrovend, zo’n werkmethode. Ik begreep toen pas waarom de ene print meer kost dan de andere. De weg ernaartóe is be­langrijk. Het argument “een foto is geen kunst” is daarmee volkomen onderuit geschoffeld.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Het klinkt raar voor zo&#8217;n grote kerel, maar ik kan daar echt geëmotioneerd van raken&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Hij kocht van haar een foto van met roze ecoline volgezogen paardenbloempluizen. ‘Het klinkt raar voor zo’n grote kerel, maar ik kan daar echt geëmotioneerd van raken.’</p>
<p><b>Een egoïstisch traject</b></p>
<p>Contact met de maker of agent is essentieel voor Laurens Meijer, hij koopt niet zonder dat contact, zonder informatie over de totstandkoming. ‘Het leuke extraatje is juist dat je je kunt verdiepen in wat je hebt. Je wordt er daardoor als het ware een beetje deel van. Ik ben niet van de <i>one-off</i>. Ik wil een artiest kunnen volgen want er komt zeker een volgende aankoop.’</p>
<p>Ik koop niet als belegger,’ haast hij zich eraan toe te voegen, ‘Ik heb niet de illusie dat dat werkt. Als je geld wilt verdienen, zijn er betere manieren. De enige juiste reden om iets te kopen is omdat het mooi is. Het is een egoïstisch traject, maar ik ben me wel bewust dat het de maker verder helpt. Als je dan wilt denken in investeringen, dan is het omdat je iemand ondersteunt in het doen van zijn werk.’</p>
<p>Meijer noemt het een uit de hand gelopen hobby. Binnen anderhalf jaar kocht hij elf foto’s voor in totaal meer dan tienduizend euro. In eerste instantie verdwenen ze verantwoord verpakt in een lade, tot zijn vrouw suggereerde dat hij zijn aankopen ook kon ophangen. Het kwam er nog niet van. Door de hevige regenval in het voorjaar is het souterrain van zijn grachtenhuis ondergelopen en de renovatie is nog altijd niet gereed. Het hele huis staat vol met dozen, er slaapt iemand op een matras in de keuken en door de gang ligt een papieren loper tegen het stof. Een deel van de foto’s is door het renovatiebedrijf in een doos gegooid en een ander deel is bij de lijstenmaker. Hij verheugt zich op het moment dat alles eindelijk bij elkaar aan de muur hangt. ‘Ik ben benieuwd naar het samenspel. Wat die roze paardenbloemen doen naast de bijna agressieve passiebloem van Karl Blossfeldt.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>&#8216;Ik heb in de cursus geleerd dat je het eigenlijk alleen maar fout kunt doen&#8217;</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Meijer beweert stellig dat hij zonder problemen zou kunnen ophouden met kopen. ‘De verslaving zit in het kijken, niet in het kopen. Ik zou tevreden zijn met alleen mijn Museum­jaarkaart. Waarom kopen als kunst ook in een museumcollectie terecht kan komen? Dan kunnen andere mensen het ook zien.’</p>
<p>Waarom dan toch kopen? ‘Ik hou van mooie dingen om me heen. Het doet wat met mij. Het is niet een mooi plaatje en ik loop door. Ik kan in het Stedelijk echt een kwartier op een bankje gaan zitten kijken naar een Rothko of een Barnett Newman. Het zuigt me naar binnen, het vreet me op en het spuugt me weer uit. Zo voelt dat ook. Het is meer dan dat ik het alleen bekijk. Uiteindelijk heb ik dat dus ook met fotografie, terwijl ik dat helemaal niet dacht.’</p>
<p>Olga Konsek kan niet wachten om haar muren op te luisteren met fotografie, maar ze aarzelt nog altijd bij het maken van een keuze. ‘Ik heb in de cursus geleerd dat je het eigenlijk alleen maar fout kunt doen. Maar ik kan niet met al die overwegingen rekening houden. Ik moet gewoon iets gaan kopen nu.’ En als ze dan toch niet de juiste keuze gemaakt blijkt te hebben? ‘Misschien past een foto op een bepaald moment iets minder goed in je leven. Maar ik heb liever spijt van iets dat ik wel gedaan heb, dan van iets dat ik heb gelaten.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p><i>Wilt u een cursus fotografieverzamelen volgen? Lezers van Vrij Nederland krijgen nu tien procent korting. Klik <a href="https://www.vn.nl/Winkel/Evenementen.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/Winkel/Evenementen.htm">hier</a> voor meer informatie. </i></p>
<p><i>De bladwijzer bij dit artikel, met daarin een webshop voor kunst en een prachtige online fotocollectie, vindt u <a href="https://www.vn.nl/Bladwijzers/Bladwijzer/Websites-kunst-kopen-foto-collectie-bekijken.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/Bladwijzers/Bladwijzer/Websites-kunst-kopen-foto-collectie-bekijken.htm">hier</a>. </i></p>
</p></div>


Fotografieverzamelaars

<p>Fotografieverzamelaars</p>
<p>Eind september strijkt de fotobeurs Unseen voor de tweede maal neer in Amsterdam. Een speciale selectie fotografie onder de duizend euro en veel aandacht voor jong talent maakt Unseen een uitstekende plek voor de ontluikende fotografieminnaar om zijn licht eens op te steken. Genoeg moois om uit te kiezen, maar waar baseer je die keuze eigenlijk op? Een rondje langs twee ervaren verzamelaars en een verzamelaar in spe maakt duidelijk dat je er heel verschillende strategieën op na kunt houden.</p>
<p>Een soort van liefde</p>
<p>Olga Konsek is 27, advocaat en woont sinds februari in een appartement met lege muren en hoge plafonds in Amsterdam. Ze fantaseert over haar eerste aankoop. Gevraagd naar een foto die ze zou willen hebben, haalt ze een ansichtkaart uit haar tas met daarop een Afrikaanse non in een keuken, omringd door koekjes. Een afbeelding van de foto die een vriendin van haar onlangs kocht. ‘Zij had een connectie met die foto omdat ze het beeld heel mooi vond, maar ook omdat het onderwerp (kloosters die bijverdienen door de verkoop van koekjes – red.) terugkwam in een boek dat ze kortgeleden had gelezen. Ik wil ook op zoek naar iets dat goed in mijn leven zou passen, een foto waarin ik iets herken, iets dat me inspireert, waarmee ik dan meteen die klik hebt. Een soort van liefde. Die verbinding lijkt me heel mooi.’</p>
<p>Konsek volgde een cursus fotografie verzamelen bij Foam. Ze schreef zich in om twee redenen. Eén: het was laagdrempelig omdat haar werkgever, advocatenkantoor De Brauw Black­stone Westbroek, sponsor van Foam, aanbood de helft van de kosten te vergoeden. En twee: ze gaat ‘best vaak’ naar Foam, waar ze zich regelmatig betrapt op de gedachte: ‘Waar­om hangt dit hier? Wat maakt dit nou kunst? Zeker als het gaat om overbelichte foto’s of foto’s die duidelijk niet perfect zijn.’</p>
<p>De cursus leek haar een goede manier om daar een antwoord op te vinden en om te leren hoe ze iets kan kopen voor de lege muren in haar nieuwe huis. Maar na afloop zit ze nog altijd vol met vragen.</p>
<p>Onderhandelen</p>
<p>Er wordt een buffet ingericht met rijst, geroerbakte paksoi, schijfjes gele courgette met sesam-gember dressing, gefrituurde tofu en kip in een krokant jasje. Foam, waar vanavond de laatste bijeenkomst van de zesdelige cursus Collecting Photography 2013 plaatsvindt, zorgt goed voor haar cursisten. Er zijn iets meer vrouwen dan mannen, de gemiddelde leeftijd is veertig. De cursisten zien er verzorgd uit, maar niemand maakt een poenerige indruk.</p>
<p>Tijdens een rondleiding door de tentoonstelling met baanbrekende modefotografie van Edward Steichen uit de jaren ’20-’30 slaat een aantal cursisten driftig aan het noteren in het cursusboekje. De vragen die gesteld worden zijn van technische aard: ‘Is bekend wat voor camera hij gebruikte? Zijn het contactafdrukken?’ Alsof in het antwoord op die vragen het geheim van de foto schuilgaat, dat die informatie hen helpt besluiten of ze het mooi vinden of niet.</p>
<p>Voor een deel is dat zo. De waarde van een foto wordt mede bepaald door de gebruikte techniek en het soort print. De afwerking kan vervolgens ook nog invloed hebben. Plak je een foto op aluminium waardoor je de handtekening van de maker niet meer ziet, dan devalueer je hem.</p>
<p>Gaat het om een oudere foto, dan zijn lichte beschadigingen nog door de vingers te zien (hoe minder hoe beter), maar wordt het belangrijker wie de print heeft gemaakt. Als het een eerste drukronde door de fotograaf zelf betreft, heet het vintage en stijgt de prijs, leren de cursisten.</p>
<p>Cursist Gerard Meijs, een oudere man met baardje en ruitjesoverhemd, productmanager bij Kodak, spreidt gul zijn kennis tentoon: ‘Je ziet op veel afdrukken strepen en cijfers op de plek waar ze de foto’s wilden afsnijden. Het zijn dus echt de originele prints.’ Meijs, een jaar geleden begonnen met verzamelen, vertelt over de foto’s van conflictfotograaf James Nachtwey die bij Foam zijn opgedoken na een tentoonstelling met diens werk daar. ‘Eén heeft een omgevouwen hoekje en we hebben geleerd dat dat niet goed is. Nu zijn ze aan het uitzoeken of er een nieuwe print gemaakt kan worden. En anders moet ik onderhandelen over de prijs!’</p>
<p>Goedkoop, toegankelijk</p>
<p>Foam besloot in 2008 met deze cursus te beginnen omdat zoiets specifiek voor fotografie nog niet bestond. Het lag voor de hand: er was vraag naar en het sloot aan op Foam Editions, de vlag waaronder Foam beperkte oplages van bij hen exposerende fotografen aanbiedt tegen schappelijke prijzen.</p>
<p>De motivatie voor deelname loopt erg uiteen, vertelt organisator Floor Haverkamp. ‘Een van de cursisten wil zelf een galerie beginnen, enkele anderen wilden meer weten van wat ze zien wanneer ze naar een galerie of beurs gaan. Misschien verwacht je alleen maar kunstliefhebbers met veel vrije tijd en een grote beurs, maar de achtergronden van de deelnemers waren juist heel gevarieerd.’</p>
<p>Hoewel de cursus best een investering is (je krijgt er wel wat voor terug: 595 euro voor zes bijeenkomsten inclusief diner, VIP-pakket voor de Unseen Photo Fair, het boek Collect Contemporary Photography van Jocelyn Philips en een jaarabonnement op Foam Magazine), is veel geld niet per se noodzakelijk voor het aanleggen van een verzameling fotografie. Dat verklaart deels de populariteit van het medium onder een breed publiek.</p>
<p>Een andere reden is de acceptatie van fotografie als kunstvorm. Sinds de jaren zestig heeft het medium zich van een positie aan de periferie van de visuele kunsten een weg naar het centrum ervan gebaand. Een trend die zichtbaar wordt door het almaar toenemende aantal musea en galeries dat zich specialiseert in fotografie. Een – niet representatief – bedrag op een veiling bij Christie’s in New York onderstreept de emancipatie: in 2011 werd het recordbedrag van 4.338.500 dollar betaald voor een foto van Andreas Gursky, een telg van de beroemde Düsseldorfer Fotoschule.</p>
<p>Door de toegenomen waardering voor het medium stijgen ook de prijzen, maar met een beetje zoeken zijn er genoeg betaalbare pareltjes te vinden. Op de eindexamententoonstelling van een kunstacademie bijvoorbeeld, of in een online galerie als We Like Art.</p>
<p>Goedkoop, toegankelijk. Het heeft er alle schijn van dat de aanschaf van een foto appeltje-eitje is. Maar het hoofd vol vragen van Olga Konsek is exemplarisch voor de hoeveelheid afwegingen die je moet of kunt maken voor je overgaat tot aankoop. Afwegingen als welke fotografen zijn de moeite waard, koop ik bij een galerie of een veiling, maakt die talentvolle student zijn of haar belofte waar, hoe is deze waarde tot stand gekomen, hoe weet ik dat er echt maar vijf afdrukken van deze foto worden gemaakt, kies ik historisch of hedendaags, hoe bewaar ik foto’s en waar in huis hangen ze veilig? En de hamvraag: vind ik het mooi?</p>
<p>Een cursus als die bij Foam biedt uitkomst voor basale kennis en een introductie in het galeriewezen, dat wel eens wat drempelvrees kan oproepen. Een onuitputtelijke lijst publicaties op het gebied van verzamelen en waardebepaling biedt verdieping, en internationaal gerenommeerde kunsttijdschriften als ArtForum en Frieze geven inzicht in ontwikkelingen binnen de beeldende kunst. Zonder kijken blijft een antwoord echter uit.</p>
<p>Nog geen rugzak</p>
<p>Claudine de With weet dat het raak is als ze helemaal in een foto kan verdwijnen. Buikge­voel heet dat. Een goed geïnformeerd buikgevoel in haar geval.</p>
<p>Het leven van Claudine de With (31) is doordrenkt met kunst. Ze studeerde kunstgeschiedenis en doet momenteel promotieonderzoek naar de spanning tussen kunst en geld. In 2010 richtte ze de Caius Cirkel op, een kring van de Vereniging Rembrandt voor mensen vanaf 25 jaar die zich er voor vijf jaar aan verbinden middels een jaarlijkse schenking van vijfhonderd of duizend euro. De leden ontmoeten elkaar een paar keer per jaar voor museum- en galeriebezoek, waar ze met kunstenaars en curatoren, maar ook met elkaar, spreken over kunst.</p>
<p>‘Je moet een beetje lijden voor de kunst, want dan ga je je echt verbonden voelen. Je koopt sokken omdat je ze kan betalen, maar kunst, daar zit zo’n emotie achter. Ik kan me nog zo goed het tweede stuk dat ik kocht herinneren. Dat hing op de Art Amsterdam en ik vond het zó mooi. Ik kon het uiteraard niet betalen, maar ik heb het toch gekocht. Ik heb misschien wel tien weken lang pindakaas moeten eten, maar ik hád het. Het hangt bij mij in de keuken. Het is een architectuurgezicht van Frank van der Salm, niet bewerkt, met de kleuren geel, blauw en roze. Het bestaat, die plek, mijn vriend en ik zijn ernaartoe geweest, vlak bij Lissabon. Als je ernaar kijkt, word je warm van binnen ook al sneeuwt het buiten.’</p>
<p>In gedachten gaat ze haar woning door. Twintig stukken telt ze. Een wolk van Bernard Smilde, een christus in een ring van verwelkte rozen van Marc Mulders (gekregen), Thom Hoffman met een konijntje door Erwin Olaf. ‘Alsof het zo moest zijn liep Thom Hoffman binnen bij de lijstenmaker, juist toen ik de foto’s ging ophalen. “Dahaag,” zei ik. Hij deed er heel artistiekerig over: “Wat ben ik daar jóng! Wat was ik móoi!” Ik heb ze hem natuurlijk wel even laten signeren toen.’</p>
<p>Op de vraag of fotografie voor haar een opstapje is naar andere vormen van kunst antwoordt ze: ‘Fotografie is A-keuze. Als ik alles zou kunnen inruilen voor drie Rembrandts, zou ik het niet doen. Het heeft te maken met de directheid, ook als het geënsceneerd is. Het medium staat niet in de weg, terwijl als je naar een schilderij kijkt, je ook naar verf en textuur kijkt. Bij fotografie zie je direct dat bééld. Dat past misschien bij mijn eigen karakter, what you see is what you get.</p>
<p>Als je kunstgeschiedenis hebt gestudeerd, verbind je alles meteen met een stijlperiode. Foto­grafie heeft nog geen rugzak. Je kan nog heel onbevangen en met een bepaalde emotie naar dat beeld kijken zonder dat je het meteen kan plaatsen. Ik kan fotografie oprecht mooi vinden, terwijl als ik naar een Rembrandt kijk ik ook denk: “Knap gemaakt.”’</p>
<p>Ze slaat met kracht op tafel als ze vertelt over een vergissing. ‘Ik heb ooit een foto van Elspeth Diederix laten lopen en ik heb tot op de dag van vandaag spijt. In plaats daarvan heb ik een beeld gekocht omdat ik me heb laten overreden dat dat een heel goede investering was.</p>
<p>De meeste mensen willen weten wat het rendement is als ze ergens geld in steken. Als je nog niet verzamelt, weet je niet dat het rendement niet in geld zit, maar in genot, in de vreugde dat jij de trap afkomt en iets ziet hangen waarvan je denkt: “Shit wat is dit mooi, wat word ik hier blij van.” Dan denk je niet meer aan wat daaromheen zit. En dan zie je, kunst is uiteindelijk geen investering. Al staat dat beeld wat ik kocht nu in het Stedelijk, ik had tóch die foto moeten doen. Dat gevoel van toen ik daar stond kan ik nog steeds oproepen, maar het genot van die foto heb ik niet. Daar baal ik van. Verzamelen is een ziekte, een verslaving.’</p>
<p>Rock-’n-roll.</p>
<p>Voor Laurens Meijer lag de keus voor fotografie helemaal niet zo voor de hand. Integendeel. Meijer, korte broek, grijze polo, is 57 en gepensioneerd van een leven vol rock-’n-roll. Op z’n vijftigste verkocht hij zijn bedrijf, waaronder een platenlabel met latin, jazz, wereldmuziek, en ‘alles wat subversief was’.</p>
<p>Hij brengt zijn dagen door met lezen en het kijken naar kunst. Veel kunst. Hij koopt al jaren: schilderijen, grafiek, prenten, porselein, maar nooit fotografie. Hij vond het geen kunstvorm: ‘Ik had twee bezwaren. Eén: kunst is voor mij een combinatie van creativiteit en ambacht en twee: fotografie is dupliceerbaar. Ik heb een rigide opvoeding gehad wat dat betreft, ik ging altijd voor de unica. Reuze ouderwets!’</p>
<p>Ging, want een jaar of twee geleden kwam er een omslag in zijn denken. Hij woont op de Prinsengracht, om de hoek bij &#038;Foam, de winkel van Foam, waar hij uit nieuwsgierigheid binnenliep. Hij voerde er gesprekken over fotografie met Floor Haverkamp van Foam Editions en kwam via haar in contact met Simone Klein van veilinghuis Sotheby’s, die hem een spoedcursus fotografie verzamelen gaf. Wat hij daarvan met name onthield: baken je interessegebied af.</p>
<p>Laurens Meijer koos voor bloemen. ‘Ik had al stillevens op doek, die bloemen zijn daarvan afgeleid. Logisch. Die voorliefde komt eigenlijk door de hoes van een voor mij belangrijke plaat van New Order. Die hoes had geen tekst maar alleen een bloemstilleven van Henri Fantin-Latour.’</p>
<p>Zijn eerste aankoop was een uit uitgeknipte bloemen opgebouwd boeket van het duo Scheltens en Abbenes. Kort na die eerste aankoop ging hij echt overstag door de Nurture Studies van Diana Scherer. ‘Zij legde me uit hoe ze werkt. Ze vult ondoorzichtige vazen met aarde en zaadjes en laat dat in het donker groeien. Zodra een plantje volwassen is, slaat ze de vaas stuk. Als de wortels dan niet precies de vorm van de vaas hebben gevolgd, moet het over. Creatief en tijdrovend, zo’n werkmethode. Ik begreep toen pas waarom de ene print meer kost dan de andere. De weg ernaartóe is be­langrijk. Het argument “een foto is geen kunst” is daarmee volkomen onderuit geschoffeld.’</p>
<p>Hij kocht van haar een foto van met roze ecoline volgezogen paardenbloempluizen. ‘Het klinkt raar voor zo’n grote kerel, maar ik kan daar echt geëmotioneerd van raken.’</p>
<p>Een egoïstisch traject</p>
<p>Contact met de maker of agent is essentieel voor Laurens Meijer, hij koopt niet zonder dat contact, zonder informatie over de totstandkoming. ‘Het leuke extraatje is juist dat je je kunt verdiepen in wat je hebt. Je wordt er daardoor als het ware een beetje deel van. Ik ben niet van de one-off. Ik wil een artiest kunnen volgen want er komt zeker een volgende aankoop.’</p>
<p>Ik koop niet als belegger,’ haast hij zich eraan toe te voegen, ‘Ik heb niet de illusie dat dat werkt. Als je geld wil verdienen, zijn er betere manieren. De enige juiste reden om iets te kopen is omdat het mooi is. Het is een egoïstisch traject, maar ik ben me wel bewust dat het de maker verder helpt. Als je dan wil denken in investeringen, dan is het omdat je iemand ondersteunt in het doen van zijn werk.’</p>
<p>Meijer noemt het een uit de hand gelopen hobby. Binnen anderhalf jaar kocht hij elf foto’s voor in totaal meer dan tienduizend euro. In eerste instantie verdwenen ze verantwoord verpakt in een lade, tot zijn vrouw suggereerde dat hij zijn aankopen ook kon ophangen. Het kwam er nog niet van. Door de hevige regenval in het voorjaar is het souterrain van zijn grachtenhuis ondergelopen en de renovatie is nog altijd niet gereed. Het hele huis staat vol met dozen, er slaapt iemand op een matras in de keuken en door de gang ligt een papieren loper tegen het stof. Een deel van de foto’s is door het renovatiebedrijf in een doos gegooid en een ander deel is bij de lijstenmaker. Hij verheugt zich op het moment dat alles eindelijk bij elkaar aan de muur hangt. ‘Ik ben benieuwd naar het samenspel. Wat die roze paardenbloemen doen naast de bijna agressieve passiebloem van Karl Blossfeldt.’</p>
<p>Meijer beweert stellig dat hij zonder problemen zou kunnen ophouden met kopen. ‘De verslaving zit in het kijken, niet in het kopen. Ik zou tevreden zijn met alleen mijn Museum­jaarkaart. Waarom kopen als kunst ook in een museumcollectie terecht kan komen? Dan kunnen andere mensen het ook zien.’</p>
<p>Waarom dan toch kopen? ‘Ik hou van mooie dingen om me heen. Het doet wat met mij. Het is niet een mooi plaatje en ik loop door. Ik kan in het Stedelijk echt een kwartier op een bankje gaan zitten kijken naar een Rothko of een Barnett Newman. Het zuigt me naar binnen, het vreet me op en het spuugt me weer uit. Zo voelt dat ook. Het is meer dan dat ik het alleen bekijk. Uiteindelijk heb ik dat dus ook met fotografie, terwijl ik dat helemaal niet dacht.’</p>
<p>Olga Konsek kan niet wachten om haar muren op te luisteren met fotografie, maar ze aarzelt nog altijd bij het maken van een keuze. ‘Ik heb in de cursus geleerd dat je het eigenlijk alleen maar fout kunt doen. Maar ik kan niet met al die overwegingen rekening houden. Ik moet gewoon iets gaan kopen nu.’ En als ze dan toch niet de juiste keuze gemaakt blijkt te hebben? ‘Misschien past een foto op een bepaald moment iets minder goed in je leven. Maar ik heb liever spijt van iets dat ik wel gedaan heb, dan van iets dat ik heb gelaten.’</p>
<p>Bladwijzer / Online bron</p>
<p>We Like Art; Webshop voor kunst</p>
<p>‘Hoge kunst – lage drempels en het verlangen de zaak een beetje op te schudden – dat is het uitgangspunt van deze site.’ We Like Art is een weblog annex webshop voor kunst met een aanbod van werken onder de 1500 euro. Met vlotte tekstjes, video-interviews met kunstenaars in hun atelier en recensies hoopt We Like Art de hoge drempel die de toegang tot kunst nog wel eens wil versperren te verlagen. We Like Art organiseert ook fysieke verkooptentoonstellingen, zoals afgelopen voorjaar in de Bijenkorf. Van 5-8 september 2013 is er in het Machinegebouw op het Westergasfabriekterrein een verkooptentoonstelling. Er zullen ruim 40 galeries en 100 kunstenaars vertegenwoordigd zijn met multiples, edities en origineel werk.</p>
<p>A Private View; Collectie online</p>
<p>Henri van der Tol verzamelde de afgelopen 25 jaar duizend foto’s. Elke muur in zijn huis, inclusief die van de badkamer, is behangen met foto’s. Ook tegen kasten vol boeken staan lijsten en naast die kasten liggen stapels publicaties. In 2012 maakte hij een anonieme website met een deel van zijn collectie waarin een aantal onderwerpen veelvuldig voorkwam: mannelijke naakten, portretten, stillevens, modefotografie en landschappen. Die categorieën komen terug op A Private View. In elke categorie zitten meerdere pagina’s van 35 beelden, chronologisch geordend. In totaal zijn er zo’n 450 foto’s te bekijken.</p>
<p>Ga naar vn.nl/verzamelen</p>


De wondere wereld van Thomas Rousset (1984)

Kastje gekocht

De geordende chaos van Peter Puklus (1980)

‘Je moet het voelen en ruiken’

Kastje gekocht

De absurde fascinaties van Jinkyun Ahn

De intriges van Eeva Hannula (1983)

De watermeloenen van Joshua Citarella (1987)

Gratis online kunstuitleen

Filmpje: wat als techniek een ziel had?

De USSR-symboliek van Salvi Danés (1985)

De werkelijkheid van Charlie Rubin (1986)

De lits-jumeaux van Jonathas de Andrade (1982)

Foam Talent versus Vrij Nederland.nl

Fotografieverzamelaars

Kijken, kijken en dan kopen; SPECIAL FOTOGRAFIE