Paraplubegrippen – begrippen die niet eenduidig worden uitgelegd zoals Renaissance, Verlichting, Romantiek of Moderniteit – kun je alleen gebruiken als je erbij vertelt wat jíj er onder verstaat. Dat kan nog wel eens uiteen lopen. Wie bij romantiek alleen maar aan kaarslicht en zwoele muziek denkt ziet heel iets anders dan iemand die de tijd van de Sturm und Drang-schrijvers in het laatste kwart van de achttiende eeuw voor ogen heeft.

Zo ook met de verlichting. Is de personificatie van een verlichte geest de homo economicus die verslingerd is aan statistieken en cijfers? Iemand die zijn verstand vooral gebruikt voor het gewin? Of is het een intellectueel die zelf nadenkt en graag alles onbevooroordeeld onderzoekt, met een voorkeur voor details en nuances?

In het nieuwe boek van de rechtsfilosoof Andreas Kinneging, De onzichtbare Maat, Archeologie van goed en kwaad, is de verlichte geest een homo economicus, een vakidioot die alleen maar uit is op winst. Dat is dus heel iemand...