Pepijn Brandon, Historicus bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en de Vrije Universiteit

‘De zittende macht zal nooit de drijvende kracht zijn achter een omslag. Daarvoor zijn de problemen waar we mee geconfronteerd worden te veel verstrengeld met economische belangen. Door de geschiedenis heen zien we dat er altijd serieuze druk nodig is van buitenaf – of beter gezegd: van onderaf. Omdat mensen zeggen: “We pikken dit niet langer.”

Mensen zoeken in eerste instantie naar individuele oplossingen. Maar toch moet je, om echt iets te veranderen, als collectief zeggen dat het anders moet. Neem slavernij. Een“natuurlijk onderdeel van de samenleving” in pakweg 1780, een halve eeuw later was duidelijk dat de afschaffing ervan ooit ging komen en nog een halve eeuw later was die afschaffing in grote delen van de wereld een feit. Daar waren opstanden voor nodig, van Haïti in 1790 tot aan de Amerikaanse Burgeroorlog. En de macht ging pas overstag nadat ze er...