Winston Churchill is dus geen icoon van de ‘patriottische lente’ die nu door Europa waart. Menig Brexiteer beroept zich op de ‘Grootste Brit aller tijden’, maar historicus Felix Klos (1992) laat overtuigend zien dat dat een barbaarse vertekening van de werkelijkheid is. Churchill was juist een enorme voorvechter van Europese eenwording. Na de Tweede Wereldoorlog hield hij overal in Europa lezingen over zijn ideaal: een soort Verenigde Staten van Europa, inclusief de net verslagen Duitsers. Het was voor hem de enige manier om nieuw bloedvergieten te voorkomen. Zelfs de gezamenlijke munt blijkt de Britse ijzervreter te hebben voorzien.
Europa uit stappen met een beroep op Churchill, zoals Boris Johnson doet, is dus volkomen ongepast. Eerder is de Brexit te zien als uiting van wat Haroon Sheikh ‘het einde van het Atlantische tijdperk’ noemt. De hegemonie van Europa en Amerika loopt ten einde en de toekomst wordt bepaald door Duitsland, Oost-Europa, Rusland, Turkije, Iran...