In dezelfde week dat het kabinet besloot de slachtoffers van het eigen falende migratiebeleid in de smeulende resten van kamp Moria te laten stikken, hield CDA-partijleider Hugo de Jonge in zijn Abel Herzberglezing een pleidooi voor meer solidariteit. Hij gebruikte het woord twintig keer, en waarschuwde voor ‘een neerwaartse spiraal van steeds meer ieder-voor-zich’.

Nu associeer ik het CDA met een heleboel dingen, maar niet met solidariteit. De spiraal waar De Jonge voor waarschuwt, is zo’n veertig jaar geleden nota bene door zijn eigen partij ingezet, met als geestelijk vader CDA-coryfee Elco Brinkman. Als minister van Volksgezondheid introduceerde hij de slogan ‘Van verzorgingsstaat naar zorgzame samenleving’, wat feitelijk wilde zeggen dat burgers zelf verantwoordelijk waren voor hun eigen welzijn.

In de volgende decennia was het CDA, met uitzondering van de kabinetten Kok en Rutte II, aan de macht en deed enthousiast mee met de onttakeling van de pijlers onder de...