Voor wie gebukt gaat onder toenemende somberheid vanwege de problemen op zoveel fronten, heeft Jan Rotmans, hoogleraar Transitiekunde en Duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, een positieve boodschap. Volgens hem laten alle crises namelijk zien dat het huidige systeem zodanig in z’n voegen kraakt en vastloopt, dat het punt nadert waarop het kantelt naar een nieuw evenwicht. ‘Om te zien dat chaos een symbool van hoop is, moet je uitzoomen,’ schrijft hij in zijn net verschenen boek Omarm de chaos. Daarin analyseert hij maar liefst tien noodzakelijke transities en schetst hij een beeld van Nederland over honderd jaar.

Rotmans (1961), opgeleid als wiskundige en gespecialiseerd in complexe systeemtheorie, ziet systeemcrises op meerdere gebieden: financieel-economisch, ecologisch, democratisch en moreel. ‘Onrust hoort bij systemen die instabiel worden en zonder crises kan een systeem niet echt veranderen,’ zegt hij in een telefonisch interview. ‘Dat neemt niet...