Boerenzoon en verzetsman Wim Schermerhorn (1894-1977) was de eerste naoorlogse premier. Hij is in zekere zin een mislukte vernieuwer: hij slaagde niet in zijn poging om van de PvdA een brede progressieve volkspartij te maken.

Wim Schermerhorn staat op en gaat naar het raam, een hand gebald. ‘Verleden week kreeg ik een briefje van een man. Hij schreef dat het te wensen was geweest dat mijn vliegtuig in 1946 verongelukt was.’ In dat jaar vloog hij als gezant van de regering naar Nederlands-Indië om te onderhandelen met nationalistische opstandelingen die streden voor onafhankelijkheid van Indonesië. ‘De tijd dat ik in het politieke leven van alles de schuld kreeg, is lang voorbij,’ zegt hij. ‘Maar er blijft altijd iets van hangen.’

Het is januari 1968. Als de drieënzeventigjarige oud-premier even de stramme benen strekt, heeft hij vermoedelijk al uren op de praatstoel gezeten bij VN-interviewster Bibeb. Die is bij Schermerhorn op bezoek in zijn driekamerappartement op...