Dierendag vieren

Westerpark, Amsterdam. Laatzomerse zondagochtend half tien. Populatie: honden, hondenuitlaters, hyperactieve kleuters, hyperactieve kleuter-uitlaters, hardlopers in hevig gekleurd lycra. En konijnen. Talloze wilde konijnen. Ze zien er koddig uit. Grijsbruin van kleur. Ronde, donkere ogen. Oortjes omhoog.

Ineens huppelt er een zwart konijntje langs. Hé, en daar verderop een spierwitte. Zwarte en witte konijnen zijn niet wild. Dat zijn tamme dieren, gefokt om thuis te houden. Ze behoorden ongetwijfeld tot voor kort toe aan net zo’n drukke kleuter als die nu bij de espressobar staat te jengelen om een biologische brownie.

Stampertje is agressief

Jaarlijks worden in Nederland een paar duizend konijnen gedumpt in parken, bossen en weilanden. Het is zelfs een soortnaam geworden: ‘dumpkonijnen’. Aangeschaft als pasgeboren bolletjes wollige schattigheid met als argument: leuk voor de kinderen. Goed voor de kinderen ook, leren ze verantwoordelijkheid nemen voor een ander levend wezen. Daar zit wat in, maar als de kraamtijd voorbij is, wordt het al snel lastig. De verhalen zijn bekend: Stampertje is sloom, agressief, bang, hij wil niet op schoot, hij doet nooit wat. Ja, trillen in een hoekje. Poepen en plassen gaat ook prima. Gevolg: elke zaterdagmiddag ruzie over wie het hok moet schoonmaken.

Dat gaat papa en mama danig de keel uithangen en het komt niet bij ze op dat Stampertje raar doet omdat hij als niet-solitair wezen uit zijn doen is in zijn eentje. Dus ja, dan moet Stampertje maar weer weg. De natuur in, waar de kans groot is dat hij het niet lang zal maken omdat hij niet op de wereld is gezet voor een leven als vagebond. Hij kent de gevaren niet van het prooidier zijn, hij mist weerstand tegen bepaalde ziektes en van zijn wilde soortgenoten hoeft hij geen warm welkom en wijze natuurlessen te verwachten. Met een beetje ‘geluk’ belandt Stamper in een tehuis.

Honden en katten wacht vaak hetzelfde lot, ook dat is geen nieuws. De dierenasiels puilen uit. Volgens de Dierenbescherming en de Stichting konijnenbelangen (‘De stichting voor mensen met een hart voor konijnen!’) wonen zo’n 75.000 verweesde honden, katten en konijnen in Nederland in georganiseerde opvang, deels van straat gehaald, deels afgeleverd door baasjes die de zorg niet meer kunnen en/of willen dragen. Helaas zijn mensen hardleers. We nemen steeds weer nieuwe huisdieren. ‘Vaak uit het asiel,’ benadrukt Niels Dorland van de Nederlandse Dierenbescherming, maar de aantrekkingskracht van een bolletje schattigheid blijft groot. En al zijn er steeds meer dierenwinkels die op aandrang van de Stichting konijnenbelangen geen babykonijntjes meer verkopen, er is altijd nog de enorme virtuele dierenspeciaalzaak die de overdaad aan huisdieren in stand houdt en aanjaagt.

Volgens de laatste gegevens van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie uit december 2011 worden in Nederland 25 miljoen huisdieren gehouden. En het aantal stijgt, al zijn er wel minder huisdieren per huishouden. Vissen vormen het grootste aantal (16 miljoen), gevolgd door katten (2,9 miljoen), vogels (2 miljoen), honden (1,5 miljoen), konijnen (ongeveer 1 miljoen), knaagdieren (860.000) en circa 500.000 paarden.

Het is de bedoeling dat we op 4 oktober – Werelddierendag – stilstaan bij de belangen van deze indrukwekkende verzameling beesten. Maar je kunt je afvragen of dat niet veel verder zou moeten gaan dan een cadeautje in de vorm van een zelf geboetseerd drinkbakje of een nieuwe speelmuis. Zouden we, als we Dierendag écht serieus nemen, niet gewoon moeten stoppen met het houden van dieren voor onze lol?

Jeugdfilms

Een groeiend probleem vormen particulieren die zo nodig een exotisch dier binnen de grenzen van hun oerhollandse bestaan willen wurmen. Bij Stichting Aap in Almere, waar uitheemse zoogdieren tot omstreeks honderd kilo worden opgevangen, ontstaan inmiddels lange wachtlijsten. Steeds vaker heeft dat te maken met rages. Directeur David van Gennep laat een statistiek zien die de populariteit van een aantal exoten weergeeft tussen 1997 en 2011. Hij zou de bijbehorende jeugdfilms er zo onder kunnen zetten. Over the Hedge: wasberen, stinkdieren. Ice Age: sabeltandeekhoorns. The Lion King: zwartstaartprairiehondjes. En natuurlijk vliegende en zwemmende trenddieren die niet bij Stichting Aap terecht kunnen. De laatste jaren zijn papegaaien niet aan te slepen, met dank aan onder meer de tekenfilm Rio, over een blauwe macaw die niet kan vliegen. Sneeuwuilen (Harry Potter) zijn ook nog steeds zeer gewild. Clownvisjes (Nemo) zijn een beetje op hun retour na een wereldwijde hype van krankzinnige proporties waarbij tropische zeeën praktisch werden leeggevist om te voldoen aan de vraag.

‘Wij zagen hier iets vergelijkbaars gebeuren met grondeekhoorns,’ zegt Van Gennep. ‘Een totaal onmogelijk dier om te houden: ’s nachts zeer actief, kannibalistisch. Voor de handel is dat niet per se negatief. Mensen kopen er twee, de een vreet de ander op, en hup, niet gehinderd door enige kennis kopen ze weer een nieuw kameraadje, enzovoort. Eekhoorns, of het nou de gestreepte, de gevlekte of de Japanse lis is, zijn niet te doen in huis, maar ja, ze zien er zo snoezig uit. Daar valt niet tegenop te redeneren.’

Het is de kern van het probleem rond exoten: dieren worden door leken geschikt verklaard vanwege uiterlijk en aaibaarheid (hun vacht, vrolijke snuitje, donzige staart), niet op basis van hun natuurlijke gedrag, wat voor veel ellende kan zorgen in de huiskamer, voor beide partijen. Van Gennep en enkele tientallen afgevaardigden van andere dierenwelzijnsorganisaties knokken niet voor niets al twintig jaar om een zogenaamde positieflijst opgenomen te krijgen in de nieuwe Wet dieren, nu nog de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren. Deze lijst moet gaan bepalen welke beesten zijn toegestaan om thuis te houden. Alle soorten die er niet op staan, worden daarmee verboden. ‘Het zou kunnen dat een paar exoten de lijst halen, al kan ik zo snel niet bedenken welke. Een dier is niet voor niks nooit tot standaard huisdier gebombardeerd. Daar is iets mee.’

Parasiet

Voorlopig is het afwachten. De Wet dieren is er nog niet. De Wet dieren gaat weliswaar 1 januari 2013 in, maar dat is een zogeheten raamwet die op zichzelf niet zoveel zegt. De nadere invulling met betrekking tot het houden van dieren zal op 1 januari nog niet klaar zijn. De overheid heeft wetenschappers van de Universiteit Wageningen gevraagd eerst een aantal geschiktheidscriteria te ontwikkelen. Van Gennep: ‘Het nadeel van een strikt wetenschappelijke aanpak is dat dan geen enkele soort meer geschikt is, ook katten en honden niet. Ik ben absoluut geen pleitbezorger van de dierenhouder, maar ik snap wel dat het geen politieke realiteit is om in theorie alle huisdieren te verbieden.’

Van Gennep blijft bij een hok staan waarin zes wasberen zenuwachtig langs de tralies en over de modderige grond kruipen, met zwiepende staarten en heen en weer flitsende ogen. Meesterontsnappers zijn het, zegt Van Gennep: ‘Ongelooflijk leuke wezens, maar je moet van goeden huize komen om ze binnen te houden.’ Toch is dat nu nog wettelijk toegestaan, net als het houden van stinkdieren, dingo’s, poolvossen, stekelvarkens, waterbuffels, degoes. En ondanks de wetenschap dat bijvoorbeeld wasberen drager kunnen zijn van een parasiet die dodelijk kan zijn voor mensen. ‘Als viroloog heb ik een gezonde angst voor dieren omdat ik weet wat ze allemaal bij zich kunnen dragen, maar ik ben daarin een eenzaam roepende in de woestijn in Nederland. Tot straks een kind sterft aan die parasiet. Dan is het huis te klein en moeten alle wasberen per direct worden geruimd.’

Hij loopt door naar het verblijf van een stelletje degoes. Kleine ratachtige beestjes maar dan veel, tja, schattiger natuurlijk, anders zouden ze niet bij Aap zitten met zijn negentigen. Plattere snuit, ronder lijfje, niet zo’n vieze gladde staart maar een pluiziger gevalletje.

Stichting Aap, die dit jaar veertig jaar bestaat, heeft geen idee hoeveel exoten er in Nederland in particulier bezit zijn. ‘We proberen wel eens een extrapolatie te maken. Als we in een jaar vijftien sugar gliders – prachtige, kleine buideldiertjes – op de mat vinden, weten we dat dat het topje van de ijsberg is, maar of er dan twee-, vijf- of tienduizend achter zitten, weten we niet. Het is een blinde vlek,’ zegt Van Gennep. Volgens hem doet de overheid te weinig aan handhaving van de wet die zegt dat dieren hun noodzakelijke zorg niet mag worden onthouden, al wordt er wel actiever opgetreden sinds de ‘animal cops’ van PVV-kamerlid Dion Graus aan het werk zijn gegaan.

Noodzakelijke zorg is ook een nogal rekbaar begrip, je kunt er alle kanten mee op. ‘Ik heb sterk het idee dat het nooit tot een veroordeling komt. Het overgrote deel van de inbeslagnames wordt teruggedraaid, bijvoorbeeld als het hok twee meter groter is gemaakt. En als het dier een economisch doel heeft en iemand zijn inkomsten kwijtraakt als hij zijn partij suikereekhoorns niet terugkrijgt, houdt de rechter daar ook rekening mee. Zo gebeurt het geregeld dat een beest dat er knuffelig uitziet maar het niet is een enorme hype wordt. Wat wij denken dat leuk is voor een dier, is het vaak niet.’

Egocentrische redenen

Met gedomesticeerde huisdieren zijn al deze zaken net zo goed aan de hand, en uiteraard op veel grotere schaal. Wie vindt het nou niet gezellig om voor zijn kind een konijntje of een cavia te kopen? Maar er gaat in Nederland geen cavia dood aan ouderdom, volgens Van Gennep. ‘Ze mogen kiezen: of sterven omdat ze te lang in de zon hebben gestaan – daar kunnen ze verrekte slecht tegen maar dat weet niemand – of een gebroken ruggetje omdat ze zijn gevallen of iemand over ze struikelt. Het gebeurt meestal niet opzettelijk, maar ook goedbedoeld kan er veel fout gaan.’

Dat kan Berry Spruijt, hoogleraar dierenwelzijn aan de Universiteit Utrecht, beamen. Als hij geboren zou worden als konijn en mocht kiezen tussen een leven in het laboratorium, de vleesindustrie of de huiskamer, dan zou hij het wel weten: het laboratorium. De huiskamer zou meteen afvallen, want dat is ‘de ware hel’. Konijnen vinden het vreselijk om alleen te leven en dat is vaak wat gebeurt, in een hokje in de tuin of op de gang. Ze haten het om opgepakt te worden. Moeilijk uit te leggen aan een zesjarig mensenkind.

Mensen nemen huisdieren om egocentrische redenen, zegt hij. Dat is altijd zo geweest in de lange geschiedenis van het gedomesticeerde dier. Ze willen aaibaar gezelschap in hun omgeving, het dagelijkse rondje met de hond is goed voor de fysieke conditie en het contact met de buurt, de levensverwachting van mensen zou erdoor stijgen (hoewel dat ook gezegd wordt over tandflossen). Vanuit menselijk oogpunt heeft gezelschapsdierbezit dus absoluut een maatschappelijke functie.

Spruijt is van mening dat je ‘geen dieren houdt als je echt van dieren houdt’. Zelfs bij mensen die hun best doen om geweldige baasjes te zijn, zijn veel huisdieren eenzaam en ongelukkig. Niet alleen konijnen en exoten, ook honden, paarden en katten. Om over vogels maar helemaal te zwijgen. Als één diersoort door ons niet in staat wordt gesteld zijn natuurlijke gedrag te vertonen – vliegen – is het de huisvogel. ‘En dan hebben bijvoorbeeld papegaaien ook nog eens de pech dat ze tamelijk intelligent zijn, een maatje nodig hebben en heel oud kunnen worden.’

De positieflijst van Spruijt zou vrij overzichtelijk zijn. Katten, mits ze de kans krijgen om buiten rond te struinen in hun territorium en hun jachtinstinct te volgen. Vierhoog in een stad valt af: ‘Ook katten in gevangenschap die geen honger hebben omdat ze thuis alles krijgen, willen jachtgedrag vertonen.’ Vissen houden is tot op zekere hoogte verdedigbaar omdat zij, als ze tenminste niet in een ronde kom worden gestopt, in betrekkelijke rust vis kunnen zijn. Maar eigenlijk is er slechts één dier dat Spruijt echt geschikt vindt voor thuis: de rat. Slim genoeg om zich te handhaven in een menselijke omgeving, makkelijk tam te krijgen, kan goed alleen zijn maar zit ook graag bij je, omnivoor, heeft geen al te groot terrein nodig. Spruijt vindt ze ook zeker aaibaar: ‘Leuke, bruine kraaloogjes, een vachtje. Helaas zijn ratten niet zo populair. Een gemiste kans.’

Gefokte gedrochten

En onze allertrouwste viervoetervriend dan? Verre van ideaal, vanuit het hondenhoofd bekeken. Als een hond zich zou gedragen naar zijn aard, dan zou hij elke dag tien kilometer moeten rennen; van de anderhalf miljoen honden die in Nederland leven, krijgt maar een fractie hiertoe de gelegenheid. ‘Wel is het zo dat het de enige huisdieren zijn die sociale voldoening kunnen halen uit contact met mensen, maar dat heeft wat fokken en aanpassen gekost gedurende tien- tot twintigduizend jaar.’

De gevolgen van dit fokken en aanpassen met het doel om honden en andere dieren aan menselijke maatstaven te laten voldoen, is schrijnend. Spruijt: ‘Het fokken en houden van rasdieren is de meest egoïstische vorm van zogenaamde “dierenliefde”. Het zijn gedrochten, niet gefokt op hun functionaliteit maar op rariteiten die mensen mooi vinden of die hun beter uitkomen. Wij hebben meer aan kleine hondjes, handig voor in huis. Maken we ze toch zo? En die kunnen ook niet lang lopen. Probleem opgelost. Over bijna elk hondenras bestaan dikke boeken waarin staat wat er allemaal mis is met ze.’

Steffie van Horck van de Koningin Sophia-Vereeniging tot bescherming van dieren bevestigt dit. De organisatie richt haar pijlen al jaren op misstanden in de rasfokkerij: inteelt en het fokken op specifieke uiterlijke kenmerken. In het informatieblad Dierenhulp schrijft Van Horck regelmatig over wat ze zoal aan narigheid tegenkomt. Satijncavia’s hebben botafwijkingen. Honden en katten met een platte snuit, zoals mopshondjes en Perzische katten, hebben problemen met ademhalen. Husky’s lijden aan gehoorstoornissen. Schoothondjes zoals chihuahua’s (die van Paris Hilton) en cavalier king charles spaniels (die van Pim Fortuyn) hebben inmiddels zo’n kleine schedel dat hun hersenen niet meer passen, met epileptische aanvallen en hoofdpijn tot gevolg. Labradors zijn genetisch zo in de war dat ze een paradijs zijn voor de verkeerde celdeling die kanker veroorzaakt. Bulldogs kunnen door hun brede bouw niet meer normaal baren (maar daar hebben we de keizersnee voor bedacht). Sharpei-honden hebben eczeem door hun enorme hoeveelheid huidplooien.

Van Horck heeft een duidelijke boodschap: ‘Als je een gezonde hond wilt, neem er dan een zonder inteeltverleden of een bastaard, die hebben minder last van erfelijke afwijkingen. Maar ook dan geldt dat mensen echt beter moeten nadenken over de aanschaf. We hebben al veel te veel huisdieren. Een hond heeft ontzettend veel aandacht nodig. Je kunt hem niet negen uur alleen laten met alleen een bezoekje van de uitlaatservice. Doe het dan niet. Je bezorgt hem er echt geen plezierig leven mee.’

Gezinsleden

Op de hondenshow in Alkmaar van de Kynologenclub West-Friesland kun je maar beter niet opzichtig met een exemplaar van Dierenhulp zwaaien, hoe dierenlievend deelnemers zichzelf ook vinden. ‘Hij vindt het keuren hartstikke leuk’ is een veel gehoorde zin. Het eerste dat we trouwens horen bij binnenkomst is een stem door een luidspreker: ‘Een witte Citroën met drie honden staat in de zon. U heeft een kwartier om de beesten eruit te halen, anders doen wij het.’

Rashonden zijn massaal meegetroond naar de Alkmaarse ijsbaan om een show te lopen en gekeurd te worden op bepaalde eigenschappen: bouw, spiermassa, loop, karakter. Per ras zijn punten te winnen en een bepaald aantal punten levert een kampioenstitel op. Dat staat goed op het cv van de hond. Fijn ook voor het baasje; hondenshows aflopen is een dure hobby (reiskosten, inschrijfgeld, trimcursus, kooi) en puppy’s van een bekroonde Chinese naakthond of West Highland terriër leveren goed geld op.

Twee gezette vrouwen van een jaar of dertig met kort, geblondeerd haar en een frivool brilmontuur staan naast hun lichtgrijze husky’s. Ze hebben het over homeopathische kalmeringsmiddelen. Voor henzelf welteverstaan, tijdens het showen gieren de zenuwen de dames door de keel. (‘Gewoon bij de reformzaak, joh. Eén druppeltje en dan is de spanning eraf.’) Nee, voor het lijdend voorwerp dat hijgend aan hun voeten ligt, hoeft zoiets niet, natuurlijk. ‘Die vindt het hartstikke leuk.’

Een keurmeester kijkt goedkeurend hoe een Schotse herdershond netjes voor haar langs loopt. In stap, draf en galop. Net als een paard. ‘Prachtig teefje,’ schrijft ze op. ‘Heel vrouwelijk. Mooie oogopslag en mooie kippende oortjes. Oog-oorcombinatie geeft een prachtige expressie.’

Precies wat Spruijt bedoelt: functionaliteit is van ondergeschikt belang, als hij maar voldoet aan wat liefhebbers van rasdieren hebben bestempeld als schoonheid.

Desgevraagd zeggen de tweebenige deelnemers aan de show hun hond of honden als gezinsleden te beschouwen. En er wordt wat gezinsliefde rondgestrooid op de Alkmaarse ijsbaan. Links en rechts worden honden op hun snuit gezoend als ze ‘lekker hebben gelopen’.

Poes in de wieg

Nog een reden om huisdieren in de ban te doen: de volksgezondheid. En dat komt veel dichterbij dan een parasiet bij een wasbeer. Hoogleraar veterinaire volksgezondheid Frans van Knapen krijgt geregeld de vraag of het oké is om met de kat in bed te slapen. ‘Wel als u het ook normaal vindt om uw schoenen aan uw bed af te vegen als u ’s avonds thuiskomt,’ zegt hij dan.

‘Verantwoord huisdierenbezit’ is een term die hij veel gebruikt in zijn werk. Een lastig onderwerp. Het is moeilijk daar met huisdierenbezitters over te praten. Zeker kattenmensen zijn lichtgeraakt en emotioneel als het over hun beest gaat. En zelfs dierenartsen reageren vaak verbolgen op zijn uitlatingen. Terwijl Van Knapen alleszins redelijk is. ‘We hoeven niet door te slaan, ik heb ook een auto voor de deur staan, een dodelijker instrument kun je niet hebben, maar we moeten weten wat we doen. Zestig tot zeventig procent van de infectieziekten die mensen krijgen, komen ook bij dieren voor. Hebben we het van onze hond of kat? Is goed mogelijk, zeker iemand die elke ochtend zijn oor laat uitlikken door de hond of hem op zijn neus zoent, niet wetende dat de schat een half uur daarvoor in de tuin de stront van de kat heeft opgegeten.’

Onze honden en katten kunnen er niets aan doen. Zij zijn niet viezer dan ze altijd al waren. Wíj zijn viezer geworden. We laten Poekie en Snuffel op het aanrecht, in bed en aan tafel. En waag het niet er iets van te zeggen. ‘Hoe wij met onze huisdieren omgaan, is volslagen debiel. Neem alle mensen die schattige foto’s maken van de poes die bij de baby in de wieg ligt. Als dat beest een lik uitdeelt, kan het kind daar hersenvliesontsteking van krijgen. Zo’n risico wil je toch niet lopen?’

Over de vijftig- tot zestigduizend hondenbeten op jaarbasis hebben we het dan nog niet gehad. Die leveren vrijwel gegarandeerd een geïnfecteerde wond op. ‘Tegenwoordig krijgen mensen doorgaans antibiotica na een beet, maar dat is nog niet zo lang het geval.’

Ook de dieren zelf verstouwen inmiddels bergen pillen en ondergaan gecompliceerde chirurgische ingrepen. De technologie die beschikbaar is voor diergeneeskunde is extreem duur en geavanceerd geworden. Op de faculteit in Utrecht staat bijvoorbeeld een stralingsunit voor honden met kanker, waarmee een gemiddeld land in Afrika blij zou zijn voor de behandeling van mensen.

De vraag is hoeveel kwaliteit van leven een hond met kanker nog heeft. Dieren hebben niet het vermogen om te leren leven met ziekte en ellende. Maar ja, het gaat dan ook niet zozeer om Snuffel; het gaat vooral om het baasje van Snuffel. Frans van Knapen: ‘Alles wat kan, moet ook voor honden en katten, vinden veel baasjes. Zij willen niet dat hun dier doodgaat, ook al kost het duizenden euro’s om het weer overeind te krijgen.’

Ecologische voetafdruk

Wat in elk geval wordt vergroot met de vooruitgang van de diergeneeskunde, is de ecologische voetafdruk van huisdieren. En die was al niet klein. Een middelgrote hond is erger dan een SUV, concludeert het Nieuw-Zeelandse echtpaar Robert en Brenda Vale in hun boek Time to Eat the Dog? The Real Guide to Sustainable Living. De voetafdruk van katten staat gelijk aan het rijden van een Volkswagen Golf. Het houden van twee hamsters is milieuvriendelijker, maar er is toch nog net zoveel energie mee gemoeid als met het gebruik van een plasma-tv.

Voor het onderzoek baseeren de Vales zich op de ingrediënten van dierenvoer en de landbouwgrond die nodig is om dat te produceren. Het argument dat honden en katten de restjes eten van vleesproductie voor menselijke consumptie (‘dat is er dus toch al’) weerleggen ze door te schrijven dat het beter zou zijn als ook mensen zouden leren om alle delen te eten van een koe of een varken.

Hun oplossing: neem geen huisdier. En als je er dan toch per se eentje wilt: neem een kleintje. Denkend aan de drukte bij Stichting Aap zou daaraan nog toegevoegd kunnen worden: geen kleintje die een hoofdrol speelt in een tekenfilm. En mochten de kinderen toch niet tegen te houden zijn, denk dan eens aan Ratatouille, met die lollige, culinair getalenteerde rat. Afgezien van CO2-uitstoot zou het een boel treurige konijnen, honden en sugar gliders schelen. Of zoals David van Gennep van Stichting Aap het verwoordt: ‘Het is vervelend om te zeggen, maar we kunnen nu eenmaal nauwelijks dieren houden zonder hun welzijn aan te tasten.’

De voordelen

Als huisdieren worden gehouden op een manier die recht doet aan hun belangen, kan het voordelen hebben voor zowel mens als dier, afgezien van de gezelligheid. Dat zegt Nienke Endenburg, als gz-pyscholoog en docent verbonden aan de faculteit diergeneeskunde in Utrecht. Als we een hond aaien, komt er bij beide partijen oxytocine vrij, een zeer zinvol hormoon. Het werkt als cement bij het hechtingsproces, is stressverlagend, pijngrensverhogend en stimuleert het concentratievermogen.

Wetenschappelijk is het nog niet hard gemaakt, maar Endenburg vermoedt dat ook bij andere zoogdieren oxytocine vrijkomt als ze liefdevol worden aangehaald. Overigens moet je flink veel aaien wil je profijt hebben van het gelukshormoon. Een keer per dag een hand over de kop doet vrijwel niets. ‘Maar contact van huid tot huid is sowieso belangrijk voor het welzijn van mensen. Ze kunnen dat natuurlijk bij elkaar halen, maar er zijn veel groepen die heel weinig worden aangeraakt.’

Ook essentieel voor het menselijk welzijn is het gevoel dat iets of iemand ons nodig heeft. ‘Het feit dat een dier van jou afhankelijk is en blij reageert als je thuiskomt, is een oppepper voor de kwaliteit van leven, zeker als iemand bijvoorbeeld geen baan of partner heeft die dat gevoel geeft.’ Als het gevolg van dit alles is dat een dier veel van de juiste aandacht krijgt, is dat ook voor hem of haar leuk.

Kinderen profiteren volgens Endenburg fysiek van de nabijheid van honden en katten als ze er vanaf hun geboorte (en zelfs daarvoor) mee in aanraking zijn geweest. Ze zouden dan minder kans hebben op allergieën en astma. Als deze dieren pas na een jaar worden geïntroduceerd werkt het niet meer. Verder zijn alle huisdieren een belangrijk vertrouwensbaken voor hen. Tachtig procent van de kinderen deelt grote gebeurtenissen in hun leven eerst met hun dier, als ze er eentje hebben. Begrijpelijk, het zijn uitstekende geheimenbewaarders en het maakt ze niks uit als de rekentoets is verprutst.

De verantwoordelijkheid voor een huisdier zou daarnaast het empathisch vermogen bij kinderen in een vroeg stadium aanwakkeren, zegt Endenburg. Met een beetje geluk kan de wereld, ook dieren, daar later voordeel bij hebben. Bewezen is in elk geval dat vrouwen die met huisdieren opgroeien vaker geen of minder vlees eten. En wie weet worden huisdierkinderen wel milieubewustere volwassenen. ‘Dat zou nou eens leuk zijn om te onderzoeken. Het is in elk geval zo dat huisdieren een positief effect hebben op hun sociale gedrag, tenminste als de ouders lief en goed zijn voor het dier. Daar staat of valt alles mee.’