Column

<div class="info-box">
<p><iframe src="https://w.soundcloud.com/player/?url=https%3A//api.soundcloud.com/tracks/1087008799%3Fsecret_token%3Ds-KI0r9m5YZ0l&amp;color=%23ff5500&amp;auto_play=false&amp;hide_related=true&amp;show_comments=false&amp;show_user=true&amp;show_reposts=false&amp;show_teaser=false" width="100%" height="100" frameborder="no" scrolling="no"><span data-mce-type="bookmark" style="display: inline-block; width: 0px; overflow: hidden; line-height: 0;" class="mce_SELRES_start">﻿</span></iframe><br />
<em>Deze column is met dank aan Blendle ook te beluisteren.</em></p>
</div>
<p>Het meest ontluisterend aan de zaak rondom de voormalig opiniemaker, ambtenaar van de gemeente Amsterdam en CDA-oogappel die zich op de piek van de corona-wanhoop voordeed als zorg-Samaritaan zonder winstoogmerk, is niet dat hij en zijn kornuiten stiekem een bedrag ter grootte van vijfhonderd verpleegkundige-jaarsalarissen in hun zak staken. Het is ook niet dat op het hoogste niveau alle deuren opengingen voor iemand zonder enige relevante kunde of ervaring, waar Leroy uit Broekhoven of Yassin uit Nieuw-West nog geen nummertje voor de wachtkamer zouden krijgen. Iedereen die iets van netwerk-meritocratie Nederland snapt, kon dit uittekenen. Nee, het meest opvallend aan deze affaire is dat opeens zichtbaar werd hoezeer de positie van de journalistiek is uitgehold.</p>
<p>Frank Hendrickx en Tom Kreling van <a href="https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/van-lienden-probeerde-via-pieter-omtzigt-extra-order-te-krijgen~bde96502/" target="_blank" rel="noopener"><em>de Volkskrant</em></a> hadden op 15 mei j.l. de primeur met een mooi staaltje onderzoeksjournalistiek. Ze onthulden dat achter de <em>noblesse oblige-</em>praatjes van de betrokken spelers een pervers verdienmodel schuilging: door de inkoop van Chinese mondkapjes ‘Voor de zorghelden!’ voor risico van de belastingbetaler werden ze in één klap multimiljonair. Dennis Mijnheer, Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen van <a href="https://www.ftm.nl/artikelen/sywert-van-lienden-sluisde-9-miljoen-euro-naar-persoonlijke-holding" target="_blank" rel="noopener">Follow The Money</a> volgden met meer onthullingen, onder meer over de winstmarges.</p>
<p>Allen deden simpelweg hun werk. De journalistiek als controlerende macht. De reactie erop was bijzonder. Invloedrijke personen reageerden als door een wesp gestoken. Er was sprake van ‘een hetze’, een ‘digitale schandpaal’ en ‘leedvermaak’, het zoveelste voorbeeld van ‘cancel culture’ of ouderwetse afgunst. Er werd opgeroepen niet op basis van de artikelen te oordelen, eerst te wachten op ‘bewijs’ en vooral: op het verhaal van de hoofdpersonen zelf, want hier werden reputaties vernield door een ordinaire ‘trial by media’.</p>

<h5>iets anders dan social media</h5>
<p>De journalistiek heeft, inderdaad, een andere taak dan de rechter. Maar voor een bloeiende democratie zijn ze beide onmisbaar. Persvrijheid, de vrijheid van meningsuiting, de vierde macht: het is hét instrument om te voorkomen dat macht consolideert tot een onneembare vesting. De grenzen ervan zijn vastgelegd in de wet. Bij een onrechtmatige publicatie of reputatieschade kan de rechter rectificatie en soms ook schadevergoeding opleggen.</p>
<p>Onderzoeksjournalisten gaan doorgaans uiterst zorgvuldig te werk. Ze toetsen bronnen, raadplegen archieven, getuigen en financiële gegevens. Hun reputatie is écht het enige wat ze hebben; ze maken lange dagen, vaak tegen een grijpstuiver en zonder miljoenenreserve als het misgaat. Ze snappen als geen ander het onderscheid met opinie, columns of beschouwingen.</p>
<p>Onderzoeksjournalistiek is ook iets anders dan Twitter, Facebook, YouTube of TikTok – sociale media waarmee het alleen de vrijheid van meningsuiting gemeen heeft.</p>
<p>De belangenverstrengeling van VVD-senator Anne-Wil Duthler, de Russische hack van politiesystemen tijdens het MH17-onderzoek, de chaos binnen Jeugdzorg, corruptie in Zuid-Limburg of seksueel wangedrag van een Kamerlid: het is geen sensatiezucht, maar informeren en controleren. Als deze affaire iets duidelijk maakt, is het dat er geen Wilders, Baudet of Engel meer nodig is om een van de belangrijkste pijlers van de samenleving te ondermijnen.</p>


Macht

Samenleving

Roxane van Iperen

Gerelateerd

Politici doen liever aan misplaatste verzetsretoriek dan dat ze aan een duurzame toekomst werken