<p><strong>De bloemlezing uit tien jaar satirische nieuwswebsite De Speld bevestigt wat men al kon weten: dit is veelal sublieme humor. </strong></p>
<p>Een Speld-bericht is een schijnbaar normaal nieuwsbericht. Hoe verraderlijker normaal hoe komischer. Menigeen heeft Speld-berichten de afgelopen tien jaar voor waar gehouden, hetgeen precies de bedoeling was. Een Speld-bericht leunt dan ook soepel tegen gewoon nieuws aan, zoals Gene Kelly tegen een lantaarnpaal terwijl hij op de bus staat te wachten.</p>
<p>De toon van een Speld-bericht komt zo uit de newsroom, de opzet van het stuk staat gebeiteld in een klassieke nieuwspartituur: in de eerste zin bevindt zich vaste prik de kern van het nieuwsbericht. De zinnen volgen daarna het ritme van de noodzaak. Het onderwerp sluit aan bij wat men kent, wat in het nieuws is of wat in het nieuws was.</p>
<p>Vandaar dat ‘<a href="https://speld.nl/2013/10/31/hans-spekman-misbruikte-kleedgeldregeling/" target="_blank">Hans Spekman misbruikte kleedgeldregeling</a>’ de kop is van een stuk waarin wordt verteld dat Spekman zijn kleedgeld in de partijkas stortte, in plaats dat hij er een iets meer representatieve trui voor kocht. Heel normaal. De plausibel lijkende kleedgeldregeling wordt doorgetrokken naar Mariëtte Hamer die van haar kleedgeld nieuwe gordijnen kocht. De partijtop heeft toen afgedwongen dat ze de stof alsnog voor kleding zou gebruiken. Ook Wouter Bos ligt in het stuk onder vuur: ‘Bos droeg jarenlang geen stropdas en moet dus geld hebben overgehouden’.</p>
<div class="gpdr-overlay-wrapper">
    <script type="text/plain" class="gpdr-iframe gdpr-service-twitter"></p>
<blockquote class="twitter-tweet" data-width="500">
<p lang="nl" dir="ltr">Russische oppositieleider twijfelt of huidige baan hem wel gelukkig maakt - ‘Ik weet niet of er echt toekomst in zit’ <a href="https://t.co/frnUtDyAJG">https://t.co/frnUtDyAJG</a> <a href="https://t.co/VyWVaOkYOb">pic.twitter.com/VyWVaOkYOb</a></p>
<p>&mdash; De Speld (@DeSpeld) <a href="https://twitter.com/DeSpeld/status/947437267345399809?ref_src=twsrc%5Etfw">December 31, 2017</a></p></blockquote>
<p><script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>    </script></p>
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<div class="gdpr-content">
<h4>Twitter</h4>
<p>Deze dienst is alleen beschikbaar wanneer alle cookies zijn geaccepteerd</p>
<p>                <a href="javascript: Cookiebot.renew()" class="gdpr-settings btn btn--primary button--primary">Wijzig cookie voorkeur</a>
            </div>
</p></div>
</p></div>
</div>
<p>De satirische nieuwssite <a href="https://speld.nl/" target="_blank">De Speld</a> (‘Uw Vaste Prik voor Betrouwbaar Nieuws’), die in 2007 werd opgericht door Jochem van den Berg en Melle van den Berg (geen familie), plaatst sinds 2012 ook twee keer in de week berichten op de achterpagina van <em>de Volkskrant</em>. Vanwege het tienjarig bestaan is een selectie uit de berichten gemaakt onder de titel <em>100 jaar De Speld.</em></p>
<h3>Tegen het briljante aan</h3>
<p>Het is een subliem soort droge humor, met distantie en vernuft opgeschreven. Doordat de onderwerpen bedrieglijk dicht tegen de werkelijkheid aanleunen is het spiegeleffect optimaal. In het stukje over Spekman resoneert van alles over hem en de partij mee. Ook het bericht ‘<a href="https://speld.nl/2013/09/05/rutte-dreigt-met-visie/" target="_blank">Rutte dreigt met visie</a>’ resoneert meteen omdat Rutte doorgaans geen teen in de richting van een visie laat komen (‘je moet heel voorzichtig zijn met het schetsen van vergezichten: je moet het kortzichtig houden’), maar hij wil wel experimenteren met ‘kortetermijnvisies’, desnoods met ‘kernvisies’. Maar met een echte visie wil hij alleen maar dreigen, ‘dat kan heel effectief zijn’.</p>
<p>Tegen het briljante aan is het bericht naar aanleiding van het proces tegen Wilders en zijn poging tot haat zaaien: ‘<a href="https://speld.nl/2016/11/22/wilders-rechterlijke-macht-moet-geen-eigen-rechter-spelen/" target="_blank">Wilders: Rechterlijke macht moet geen eigen rechter spelen</a>’. Wilders komt tijdens het proces aan het woord: ‘Ik dacht dat Nederland een rechtstaat was. Met de welbekende trias politica: een wetgevend volk, een uitvoerend volk en een rechtsprekend volk.’ En hij klaagt de rechtbank aan: ‘De rechters zeggen in feite: wij zitten hier om tot een onafhankelijk oordeel te komen. Ik vind dat heel ver gaan.’</p>
<div class="gpdr-overlay-wrapper">
    <script type="text/plain" class="gpdr-iframe gdpr-service-twitter"></p>
<blockquote class="twitter-tweet" data-width="500">
<p lang="nl" dir="ltr">Nederland heeft spijt van koloniseren Indonesië: ‘Heeft te weinig voetbaltalent opgeleverd’ <a href="https://t.co/lg6ACswSRO">https://t.co/lg6ACswSRO</a> <a href="https://t.co/8I4IQeza1J">pic.twitter.com/8I4IQeza1J</a></p>
<p>&mdash; De Speld (@DeSpeld) <a href="https://twitter.com/DeSpeld/status/949972946323431425?ref_src=twsrc%5Etfw">January 7, 2018</a></p></blockquote>
<p><script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>    </script></p>
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<div class="gdpr-content">
<h4>Twitter</h4>
<p>Deze dienst is alleen beschikbaar wanneer alle cookies zijn geaccepteerd</p>
<p>                <a href="javascript: Cookiebot.renew()" class="gdpr-settings btn btn--primary button--primary">Wijzig cookie voorkeur</a>
            </div>
</p></div>
</p></div>
</div>
<p>Belangrijk voor het effect van de stukjes is dat ze niet steunen op oneliners. Ze moeten het hebben van een schijnbaar normaal uitgeschreven verslag of betoog. Ook sterk en plausibel is het bericht in reactie op het solistische optreden van Wilders: ‘Wilders overweegt samenwerking met PVV-fractie&#8217;. &#8216;De fractievoorzitter heeft de fractie uitgenodigd daarover in gesprek te gaan omdat ze veel gemeenschappelijke ideeën hebben&#8217;.</p>
<p>Trefzeker en van robuuste schoonheid is ook: ‘<a href="https://speld.nl/2014/05/14/van-rossem-gaat-190-uur-relativeren/" target="_blank">Van Rossum gaat 190 uur relativeren</a>’. Van Rossum komt in een perfecte imitatie van zijn taalgebruik zelf aan het woord: ‘Je kunt je overigens sterk afvragen in hoeverre deze tamelijk idiote onderneming in wezen niets anders is dan een vrij wonderlijke manier om media-aandacht te genereren, zonder dat de mensheid daar komende decennia enig aanwijsbaar profijt van zal blijken te hebben.’</p>
<div class="gpdr-overlay-wrapper">
    <script type="text/plain" class="gpdr-iframe gdpr-service-twitter"></p>
<blockquote class="twitter-tweet" data-width="500">
<p lang="nl" dir="ltr">Lilian Marijnissen: ‘Ik wil een Nederland waar je achternaam niet je kansen bepaalt’ <a href="https://t.co/I2TTeaeM9H">https://t.co/I2TTeaeM9H</a> <a href="https://t.co/gj3fZjdM8Z">pic.twitter.com/gj3fZjdM8Z</a></p>
<p>&mdash; De Speld (@DeSpeld) <a href="https://twitter.com/DeSpeld/status/940917272142602240?ref_src=twsrc%5Etfw">December 13, 2017</a></p></blockquote>
<p><script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>    </script></p>
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<div class="gdpr-content">
<h4>Twitter</h4>
<p>Deze dienst is alleen beschikbaar wanneer alle cookies zijn geaccepteerd</p>
<p>                <a href="javascript: Cookiebot.renew()" class="gdpr-settings btn btn--primary button--primary">Wijzig cookie voorkeur</a>
            </div>
</p></div>
</p></div>
</div>
<h3>Het gaat ook wel eens mis</h3>
<p>De Speld is een schrijverscollectief met een redactie die zorgvuldig waakt over de draai die de werkelijkheid in een bericht moet maken. Het gaat ook wel eens mis, zoals in <a href="https://speld.nl/2017/03/17/hiddema-is-advocaat-en-thierry-zit-kattenkwaad/" target="_blank">een bericht</a> over Thierry Baudet en Theo Hiddema en hun eerste schreden op het Binnenhof.  De schrijver laat ze niet hun eigen graf graven, maar duidt ze zelf al aan als ‘clown en advocaat’. Dat is aan de lezer om te constateren.</p>
<p>Beter is &#8216;<a href="https://speld.nl/2015/01/09/vrijheid-van-meningsontvangst-wordt-afgeschaft/" target="_blank">Vrijheid van meningsontvangst wordt afgeschaft</a>&#8216;<em>. </em>Volgens dit Speld-bericht wil het kabinet de vrijheid van meningsontvangst gaan afschaffen: ‘Mensen zijn dan verplicht goed te luisteren naar de mening van een ander en er vervolgens over na te denken. Nu heeft eenieder nog het recht om de mening van een ander volledig naar eigen inzicht te ontvangen.’</p>
<p>Heel geslaagd is ook &#8216;<a href="https://speld.nl/2014/10/13/eerste-succesvolle-onderbuiktransplantatie-in-nederland/" target="_blank">Eerste succesvolle onderbuiktransplantatie in Nederland</a>&#8216;<em>.</em> Dankzij de ingreep kan de ontvanger volgens De Speld nu ‘naar verwachting nog decennialang toezien hoe dit land naar knoppen gaat.’ Vóór de ingreep werden ‘patiënten met een falende onderbuik palliatief verzorgd met dvd’s van <em>Toen was geluk heel gewoon</em>.’</p>
<p>Zeer informatief is ook het bericht over het nieuwe KRO-programma over ‘jongeren zonder problemen.’ ‘Die worden vaak vergeten.’ En de nieuwsprimeur over ‘<a href="https://speld.nl/2016/05/10/google-maps-komt-met-zelfruziende-routeplanner/" target="_blank">de zelfruziënde routeplanner</a>’ van Google die er aan komt. En natuurlijk over de ‘<a href="https://speld.nl/2014/10/08/campina-komt-met-yoghurt-voor-hogeropgeleiden/" target="_blank">yoghurt voor hogeropgeleiden</a>’ die meer ‘diepgang’ zou hebben dan rechtsgedraaide yoghurt. En De Speld zelf? Die prikt dieper.</p>
<div class="info-box-red-border">
<p><em>100 jaar De Speld Deel 1</em> is een eigen uitgave van De Speld, 191 p., € 15.</p>
</div>


Cultuur