<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Ben Haveman schreef een roman over zijn nadagen bij de Volkskrant. Met Pieter Broertjes als ‘bad guy’.</b></p>
<p>Of een ‘jonge, frisse burgemeester’ geen betere kandidaat zou zijn geweest dan oud-Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Broertjes (58), wilde volgens dagblad De Gooi- en Eemlander een brutaaltje weten. ‘Voor jou is dat oud, maar voor mij is dat jong,’ kaatste Broertjes terug tijdens de bijeenkomst waar werd onthuld dat hij tot nieuwe stadsbestuurder van Hilversum zal worden benoemd. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Toevallig komt de arbeidsrechtelijke positie van de ouder wordende professional indringend aan de orde in de volgende week te verschijnen roman Alles voor de dakgoot van gepensioneerd Volkskrant-verslaggever Ben Haveman. Op de eerste pagina wordt direct gewaarschuwd dat ‘eventuele gelijkenis met bestaande personen en/of gebeurtenissen op louter toeval berust’. Toch is het lastig bij het lezen van deze vierhonderdtachtig pagina’s tellende lachpil de gedachte te onderdrukken dat het hier een realistische zedenschets betreft, niet in het minst omdat de Nieuwe Koerier een treffende gelijkenis vertoont met een landelijk ochtendblad van progressieve signatuur. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Het gaat niet goed met de krant, en daarom krijgt de redactie de opdracht de kolommen op te leuken met toegankelijker en vooral populistischer leesstof, opdat een toekomstige achterban voor het gedrukte woord wordt veiliggesteld. ‘Grotere koppen! Dichter bij het gewone volk! Codewoorden: jongeren! modern! ontlezing!’ Protagonist Freek de Geus, met meer dan dertig dienstjaren bij de Nieuwe Koerier, inventariseert met toenemende scepsis het effect van de vernieuwingsdrift. De stukken moeten korter, terwijl hij juist uitblinkt in de doorwrochte reportage en het diepgravende interview. De waardering die hij daarmee onder collega’s oogst, steekt allengs bleker af bij zijn inzet. </p>
<p>De lol in het vak lijkt onder makers van de Nieuwe Koerier tanende: ‘De vergadering over de inhoud van de krant was een dagelijks terugkerend potje politiek pimpampetten volgens de ongeschreven regels die de dictatuur van de middelmaat kenmerken. Lag je goed in de verbale pikorde, dan telde je stem, hoe onbeduidend je journalistieke kwaliteiten ook waren. Het was een kwestie van slijmen en geslijmd worden.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; De auteur verwijst minzaam naar Tucholsky, die zei: ‘Als ik schrijf, begin ik te liegen’ </p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Hoofdredacteur Menno Kneepkens figureert in de roman als ‘de zonnekoning’ die geen tegenspraak duldt. Hij verleent zijn onderdanen gunsten in ruil voor trouw: ‘Men is uit de gratie voor men het beseft – voor altijd verdacht.’ Als Freek desgevraagd te kennen geeft tot zijn pensioen te willen doorwerken, antwoordt de hoofdredacteur: ‘Dat zal lastig worden. We moeten aan alle kanten bezuinigen, en jij bent een zware salarispost.’ De sterverslaggever begrijpt dat de plaatsruimte voor zijn lange verhalen voortaan nihil is (‘dat kunnen we de lezer van een moderne krant niet meer aandoen’), dat hij nog wel korte stukjes mag tikken, maar eigenlijk beter kan opkrassen. </p>
<p>‘Voor jou kan ik twee jongeren in dienst nemen,’ houdt Kneepkens hem voor. ‘Alles gaat voorbij. Neem een voorbeeld aan de collega’s die vóór jou al met zo’n regeling zijn vertrokken.’ Freek de Geus kan zijn oren nauwelijks geloven, daarom herhaalt de hoofdredacteur het: ‘Opgeruimd staat netjes, jazeker. Die mensen kenden tenminste hun verantwoordelijkheid.’</p>
<p>Ben Haveman spreekt zich niet uit over het autobiografische gehalte van zijn roman. Zijn Nieuwe Koerier mag als twee druppels water op de Volkskrant lijken en Menno Kneepkens is opzichtig gekneed overeenkomstig het beeld van de toekomstige burgervader van Hilversum, maar de auteur verwijst minzaam naar Tucholsky, die zei: ‘Als ik schrijf, begin ik te liegen.’ </p>
<p>Pieter Broertjes erkent dat hij met oudere Volkskrant-redacteuren inderdaad het soort gesprek voerde dat in Alles voor de dakgoot wordt gereproduceerd. ‘Dat was in de periode waarin de krant moest afslanken en bezuinigen. Pijnlijk, maar daar ontkomt tegenwoordig geen redactie aan.’ </p>
<p>Dat Broertjes, hoewel gespeend van enige politieke of bestuurskundige ervaring, verrast met een carrièremove op een leeftijd die hij – ‘alles gaat voorbij’ – destijds te bedaagd vond voor een Volkskrant-redacteur, dunkt hem een onzinnige vaststelling. ‘Dat is appels met peren vergelijken. Ik heb echt niets tegen Ben Haveman, als u dat soms mocht denken. Hij kan goed schrijven. Ik zal die roman met interesse lezen. Misschien steek ik er nog wat van op.’</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<h3>Herstel</h3>
<p>Uit bovenstaand over Ben Havemans boek Alles voor de dakgoot zou de lezer de indruk kunnen krijgen dat het uitsluitend gewijd is aan het reilen en zeilen op een krant die sterk aan de Volkskrant doet denken. Dat is ten onrechte; het boek speelt zich grotendeels af elders in Europa, ver verwijderd van de krant.</p>
</p></div>


Rudie Kagie

Gerelateerd