Ik heb geen idee wat praktisch idealisme inhoudt en denk bovendien vaak dat mijn individuele gedragingen niet zoveel bijdragen. Wel kan ik iets vertellen over macht, en hoe die elke vorm van idealisme in de knop breekt.

Niet door simpele een-op-een onderdrukking. Nee: de mentale mechanismen achter controle zijn pas vervolmaakt wanneer de onderdrukte gelooft in de rol die hem in het systeem wordt toegedicht. Echte macht is de autoritaire vader die met terneergeslagen blik en de zweep in de hand zijn kind toespreekt voor hij het een pak slaag geeft: zie wat je me laat doen. Ik wil dit niet, maar jouw gedrag dwingt me. Die vorm van macht, waarbij je de onderdrukte medeplichtig maakt aan zijn eigen vernietiging, is de meest geraffineerde vorm, omdat die het slachtoffer medeverantwoordelijk maakt voor de giftige situatie.

Die omdraaiing zie je overal. De politiek en het (fossiele) bedrijfsleven die individuele consumenten aansprakelijk houdt voor zowel de teloorgang van ecosystemen als...