‘Noblesse oblige,’ zei de vrouw, terwijl ze ons veelzeggend aankeek. Ik was negentien en stond met een stel vrienden in de keuken van de moeder van een studiegenoot, die ons had opgetrommeld voor haar goededoelendiner. Schaapachtig blikte ik naar links en naar rechts, maar ik was blijkbaar de enige boerenlul die niet wist waarover ze het had.

Noblesse oblige – het klonk als een dressuurpaard of een kanten ponnetje. Het duurde nog een paar jaar voor ik de kracht van domme vragen stellen ontdekte en erachter kwam dat heel veel mensen geen idee hebben wat die uitdrukking betekent, en degenen die het wel weten er veelal geen inhoud aan geven.

Verantwoordelijkheid

‘Adeldom verplicht’ is een morele opdracht uit de feodale tijd: mensen met de meeste privileges hadden ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid om te leiden en te beschermen – een ‘zware’ taak waaruit een zekere rechtvaardiging van diezelfde privileges volgde. Het gebod blijkt redelijk tijdloos. In een...