Alexandra Elbakyan, een 27-jarige Kazachstaanse programmeur, maakte 49 miljoen wetenschappelijke artikelen voor iedereen toegankelijk. Elsevier sleepte haar voor de rechter, maar zo lang ze in Rusland blijft, is ze ongrijpbaar.

Een mollige vrouw met een paardenstaartje hangt onderuitgezakt in een zitzak in de Kotsjerga Club in Moskou, een ‘anticafé voor iedereen die wil weten’. Als om te benadrukken hoe on-Russisch informeel deze bijeenkomst is, draagt ze sloffen. Ze wordt omringd door hackers en studenten, die haar zichtbaar vereren. Zorgvuldig formuleert ze antwoorden op hun vragen. Alexandra Elbakyan, de schrik van de grote uitgeefconcerns, oogt op de YouTube-video vrolijk, ontspannen en vooral ontstellend jong. Haar website Sci-Hub.io maakt vrijwel elk wetenschappelijk artikel dat online verkrijgbaar is voor iedereen gratis downloadbaar.

Sinds de rechtszaak die uitgever Elsevier vorig jaar tegen haar aanspande, is de belangstelling voor de website snel groeiende. In landen...