Het aandoenlijkste detail van Rembrandts Joodse bruidje is de schuchtere choreografie van de handen. De vrouw legt haar linkerhand op de hand van de man die zijn hand op haar borst heeft. Terwijl de man zijn linkerhand op haar schouder legt, laat zij haar rechterhand in het onbestemde hangen. Ze kijkt verlegen voor zich uit. Op de tentoonstelling De late Rembrandt is de allereerste schets voor dit schilderij te zien, getiteld Isaak en Rebekka bespied door Abimelech. Dat is het eigenlijke Bijbelse verhaal dat hier wordt uitgebeeld. Op de schets zie je twee gezichten dicht bij elkaar en moet een wirwar van krassen en lijntjes de handen verbeelden. Het zijn de eerste aanzetten tot de meest kuise en amoureuze handen in de schilderkunst. Aan die eerste ruwe impressie is te zien dat Rembrandt al zeker wist dat het zo moest met die handen, hoe rommelig ook. Dat werd niet aan het toeval overgelaten.

Als het om details gaat, laat de tentoonstelling in het Mauritshuis met een deel van de...