<div class="wpg-element lead-bold">
Vorige week zijn 202 schilderijen uit Nederlands rijksbezit officieel overgedragen aan de erven-Goudstikker. Dit is in alle stilte gebeurd. De kunstwerken zijn de afgelopen maanden van de muren gehaald bij Nederlandse musea, overheidsgebouwen en ambassades over de hele wereld en overgebracht naar Rijswijk. Daar worden ze in het depot van het Instituut Collectie Nederland bewaard.
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
De 202 schilderijen zijn uitvoerig onderzocht op beschadigingen, voorzien van restauratierapporten en documentatie. Voor de hele collectie is toestemming verleend voor export.
De teruggave aan de erven-Goudstikker is de grootste kunstrestitutiezaak in de Nederlandse naoorlogse geschiedenis. De collectie-Goudstikker omvat kostbare schilderijen van voornamelijk zeventiende-eeuwse Nederlandse meesters, zoals Jacob van Ruysdael, Jan Steen, Pieter de Hoogh en Gerard ter Borch.
Voormalig staatssecretaris van Cultuur Medy van der Laan besloot in februari dit jaar tot teruggave. De weduwe van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker en later de erven hebben vanaf 1945 voor teruggave van hun geroofde bezit gevochten.
Volgens de Duitse kunsthistoricus Cle­mens Toussaint, die de erven de laatste jaren heeft bijgestaan in hun strijd om teruggave, zijn de schilderijen in goede staat en zijn er bij de overdracht geen problemen gerezen. Twee Nederlandse zegslieden die nauw betrokken waren bij de zaak-Goudstikker, maar anoniem willen blijven, bevestigen dat vorige week de papieren zijn getekend door gemachtigden van beide partijen.
Gevraagd naar het verloop van de teruggave, verwijst Bob van ’t Klooster, woordvoerder van het ministerie van Cultuur, slechts naar een brief van februari 2006 waarin staat dat de ‘feitelijke overdracht ongeveer een jaar zal duren’. Nadere inlichtingen verschaft hij niet. Er zijn ‘algemene redenen’ en ‘specifieke redenen’, aldus Van ’t Klooster, waarom de overheid niets méér wil zeggen over deze kwestie.
Nu de collectie eigendom is van de erven-Goudstikker – in casu schoondochter Marei von Saher – beginnen de onderhandelingen. Medy van der Laan kondigde in februari aan ‘graag in gesprek te treden over de mogelijkheden die er zijn om bepaalde kunstwerken voor het Nederlandse publiek toegankelijk te houden’.
De erven wilden zo’n gesprek pas voeren nadat het laatste schilderij in Rijswijk was binnengebracht. Dit, omdat de familie de Nederlandse overheid geen troeven in handen wilde laten houden.
In ieder geval, zegt Clemens Toussaint, zullen de onderhandelingen gaan over het behoud voor Nederland van een aantal topstukken uit de collectie. ‘Er is een vruchtbare discussie in gang gezet.’ Ook ligt het plan van Marei von Saher om een Goudstikker-museum in Amsterdam op te richten nog open. De verwachting is dat de erven-Goudstikker in januari hun schilderijen fysiek in ontvangst zullen nemen. Ook dit zal in stilte plaatsvinden.
</div>