Sanders

volgens regisseur Steve McQueen, wiens film 12 Years a Slave nu ook in Nederland draait, is de geschiedenis van de slavernij vergelijkbaar met die van de Holocaust. Hij zegt letterlijk: ‘Ik snap niet dat daar nog steeds discussie over is. Meer dan elf miljoen mensen zijn uit Afrika gehaald en in slavernij terecht gekomen. Het ergste wat een mens kan overkomen, is een slaaf te zijn. Ik kan me niets ergers voorstellen.’

Dat laatste betwijfel ik; het kamp­bestaan in Noord-Korea lijkt me ­stevige concurrentie in te houden en nee, dat heeft niet alle trekken van ‘nazipraktijken’, zoals gesteld wordt in het VN-rapport; daarvoor kunnen de Noord-Koreaanse communisten putten uit een rijke stalinistische traditie. Kampen en communisme – het is al bijna honderd jaar een geheide combinatie.

Het interessante is dat McQueen zijn film gemodelleerd heeft naar de naziperiode in Duitsland. Met het aan de macht komen van Hitler in 1933 tot aan zijn definitieve ondergang...