<div class="lead">
De eerste tekeningen van Bernard &#8216;Willem&#8217; Holtrop verschenen in Provo. Ze zijn nu verzameld in een mooie bundel, door een oud-Provo samengesteld.
</div>
Spaken in de wielen van de Gouden Koets was de kop boven het artikel van Hans Metz in het Oranjenummer van Provo, december 1965. Dat nummer was de eerste opmaat voor de Dag van de Anarchie die Provo had uitgeroepen ter gelegenheid van het huwelijk tussen Beatrix en Claus op 10 maart 1966. Illustrator was de toen 24-jarige Bernhard Holtrop, tekenend onder de naam Willem.
Het was zijn debuut bij Provo en de in totaal 69 tekeningen die hij maakte in de nog geen twee jaar dat het blad bestond, zijn recent door Hans Metz (71) verzameld in het boekje Willem in Provo. Metz reisde naar Île de Groix en logeerde er in het tot woonhuis verbouwde café van de tekenaar en zijn vrouw Medi. Hij had gelezen dat Willem de tekeningen uit Provo niet had bewaard en hij wilde het boekje met het complete Provowerk hoogstpersoonlijk overhandigen aan zijn oude kameraad, die hij achtenveertig jaar niet had gezien.
‘Hij was wat ouder,’ zag Hans Metz toen hij van de veerpont van Lorient naar Groix stapte, ‘maar verder onveranderd.’ Van alle cartoons van Willem in Provo gingen er maar liefst dertien over het koningshuis, waaraan Willem altijd een grote hekel heeft gehouden, schrijft Metz in zijn inleiding van het bundeltje. De andere tekeningen gingen vooral over luchtvervuiling, de oorlog (in Vietnam), het verlagen van de studiebeurs voor studenten en een ontgroening bij de Utrechtse studentenvereniging Tres waarbij een student om het leven kwam. Er is, zo bezien, niet extreem veel veranderd in die halve eeuw.
<div class="figure--right">
<figure id="post-340135 media-340135" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/09/WillemindeProvo_oms.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/09/WillemindeProvo_oms-320x466.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/09/WillemindeProvo_oms-640x932.jpg 640w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/09/WillemindeProvo_oms-1280x1865.jpg 1280w" alt="" /></figure>
</div>
Metz was een van de Provo’s van het eerste uur, al in 1964 werd hij benaderd door Roel van Duijn, die hij kende uit de anti-atoombombeweging. ‘Ik ga een anarchistisch blaadje maken, doen je mee?’ Een jaar later verscheen het eerste gestencilde nummer van het blad Provo, dat begon als een marginale Amsterdamse uitgave maar op het hoogtepunt een oplage bereikte van twintigduizend exemplaren. Het huisje van Rob Stolk en Roel van Duijn in de Karthuizerstraat in de Jordaan diende als redactieadres, daar stond ook het stencilapparaat. Metz’ zolderkamertje op de Valkenburgerstraat was het secretariaat.
Willem leverde zijn tekeningen aan bij Stolk en Van Duijn, volgens die laatste was de tekenaar een ‘droommedewerker’ boordevol ideeën, die nooit een deadline miste. Als één van de Provo’s ooit beroemd zou worden – tegen zijn zin, uiteraard – dan was het wel Willem, bedacht Van Duijn toen al met vooruitziende blik. Willem, opgeleid aan de kunstacademies in Arnhem en Den Bosch, kreeg al snel de smaak van de politieke cartoons te pakken, vertelt Hans Metz. Samen begonnen ze naast Provo het tijdschrift God, Nederland &amp; Oranje dat zou moeten uitgroeien tot een volwaardig satirisch tijdschrift in de traditie van Franse bladen als Hara-Kiri (het latere Charlie Hebdo) en L’enragé. Dat lukte niet helemaal, het bleef vooral een verzameling cartoons van Willem en anderen, al schreef het blaadje wel geschiedenis door de publicatie van Willems tekening van Juliana als raamprostituée, waarvoor hij werd aangeklaagd wegens majesteitsschennis – hij kwam er vanaf met een boete van tweehonderd gulden.
<a data-ga-category="embedded-article" data-ga-action="clicked" data-ga-label="" href="https://www.vn.nl/jaar-willem-tekenaar-charlie-hebdo/" class="article-embed article-embed--right">Lees ookHet jaar van Willem, tekenaar van Charlie Hebdo7 januari 2016</a>Het blad overleefde Provo maar werd een jaar later, in maart 1968, toch alweer opgeheven. Dat was het moment dat Willem besloot om – naar later bleek voorgoed – naar Frankrijk te vertrekken.
<div class="info-box">
Vanaf 19 november is in het Stripmuseum in Groningen de tentoonstelling ‘Willem Retour’ over het werk van Bernhard ‘Willem’ Holtrop.
Het boekje Willem in Provo is te bestellen door vier euro over te maken op bankrekeningnummer: NL42 TRIO 0390111554 t.n.v. Hans Metz. 

</div>

Gerelateerd