De galgenmaalkok
Het is een lang verhaal dat door betrokkenen erger is gemaakt dan het was, maar het komt erop neer dat Brian Price, nu tweeënzestig, zijn zwager ontvoerd en zijn ex gemolesteerd had en dat hij naar The Walls Unit in Huntsville moest om een straf van vijftien jaar uit te zitten.
The Walls, Texas’ oudste gevangenis, is standplaats van de Death Chamber, waar terdoodveroordeelden hun dodelijke injectie krijgen.
‘Ik was basgitarist, maar ook voor een muzikant als ik, met ervaring in een bandje van Ted Nugent, hadden ze geen emplooi. Ze zetten me als schoonmaker aan het werk. Moest ik na terechtstellingen met een emmer en een dweil de Death Chamber soppen. Bloedspatten onder de executietafel wegpoetsen en lipstick van afscheidszoenen, snot en tranen van de ruiten van de getuigenkamers. Grote opluchting toen ik naar de keuken werd overgeplaatst.’
Niemand behalve Price durfde er de bestelde galgenmalen te koken. ‘Collega’s kregen de creeps van het idee alleen al.’ Er durfde ook niemand van te snoepen als Price in zijn pannen roerde, al waren de galgenmalen veel lekkerder dan wat gewone gevangenen te eten kregen. ‘Er hing wel eens iemand met zijn neus boven een stomende pan: “Mmmm, lekker, boterboontjes. Who dey for?” Voor de vent die ze zo meteen gaan executeren. Wil je proeven? “No suh! Don’t want no dead man’s beans. I gots enuff problems!”’
Het was 1991. Price zou in totaal 218 laatste maaltijden klaarmaken.
Om drie keer niks
Zijn eerste klant, vertelt Brian Price, was Lawrence Buxton, veroordeeld omdat hij bij de beroving van een filiaal van de Safeway Store in Houston een klant doodschoot. Buxton bestelde een T-bonesteak, ananastaart, limonade, thee en koffie. ‘Ik schikte het allemaal netjes op een dienblad en sprak er een gebed boven uit voordat ze hem de maaltijd brachten.’
Zijn tweede klant was een drievoudig moordenaar die kip, gestoomde rijst en zwarte bonen bestelde. Klanten nummer drie en vier wilden ieder een dubbele cheeseburger met mosterd, mayonaise en augurk.
Er waren periodes met elke week wel een executie, vooral in het George W. Bush-tijdperk, maar Price heeft het zichzelf nooit toegestaan om van een laatste maaltijd een routineklusje te maken. Hij zag van de veroordeelden alleen hun met de hand ingevulde bestelformulieren, maar las hun strafbladen om zich ervan te doordringen voor wie en waarom hij stond te koken. Tragische sukkels waren het, bijna zonder uitzondering. De lagere school net of net niet afgemaakt. Te armlastig om een goede advocaat te kunnen betalen. Met hun donder vol drugs en alcohol medemensen te lijf gegaan met bandenlichters, wurgtouwen, bakstenen, schroevendraaiers of hamers.
‘In het overgrote deel van de gevallen ging het om drie keer niks, hè. Hadden ze een oud vrouwtje de hersens ingeslagen voor een buit van wat oorbellen en armbandjes waarvoor ze dan bij een pandjesbaas tweehonderd dollar vingen. Of ze maakten een klokradio en een ouwe ladder buit, of zes dollar uit de kassa van een armetierig buurtwinkeltje.’ Slechts één van zijn 218 klanten had van tevoren goed nagedacht. Hij was bijna ontkomen met juwelen ter waarde van een half miljoen dollar.
‘Onthutst was ik van het verhaal van de klant die ze betrapten onder het balkon van een bejaarde dame, met zijn gulp open, zijn geslachtsdeel besmeurd met haar bloed en feces en haar tv-toestel in zijn armen. Hij bestelde een portie patat, bananenvla en een kopje koffie. Ik walgde van zijn daad, maar voor hem deed ik net zo goed mijn best als voor een ander. Ik dwong mezelf altijd om beide kanten van de medaille te zien. Als het slachtoffer je moeder was, gun je zo’n man natuurlijk geen bananenvla. Maar stel dat de dader je zoon is? Of je broer? Dan ziet het verhaal er opeens heel anders uit.’
Twee gebraden kippen
De simpelste bestelling ooit: ‘Een pot augurken.’
De verrassendste bestelling: ‘De vent die een hap aarde wilde uit het graf dat al voor hem was gegraven op het gevangeniskerkhof. Mocht niet van de warden, de gevangenisdirecteur. Ik moest hem yoghurt aanbieden.’
Alcohol, sigaretten en kauwgum mochten ook niet, maar verder konden de veroordeelden krijgen wat ze wilden, als de gerechten maar samengesteld konden worden uit wat er in de keuken voorradig was. ‘Gourmets zijn het niet op death row. Het gros wilde gewoon kip of een cheeseburger met patat. Maar een paar maakten er een wedstrijdje van: wie wist er bij de warden de extravagantste maaltijd doorheen te krijgen? Zij hebben het uiteindelijk voor de anderen verpest.’
Tweevoudig moordenaar Steven Woods, een van de laatsten die nog een galgenmaal kreeg, bestelde een kilo bacon, een grote pizza met vier vleessoorten, vier gefrituurde kippenborsten, vijf kippensteaks, twee hamburgers met bacon, patat, een dozijn knoflookbroodjes met marinarasaus, twee blikjes Mountain Dew met lemon-lime-smaak, twee blikjes Pepsi, root beer, thee en een liter ijs. Cleve Foster, na Woods aan de beurt voor een dodelijke injectie, bestelde twee gebraden kippen, Franse frietjes en een vier-liter-emmer vol perziken.
Dichte kelen
Laatste maaltijden werden, net als laatste woorden, altijd beschreven in de kranten. De wenkbrauwen in Texas waren bij grote bestellingen wel eens omhoog gegaan, maar de traditie an sich stond nooit ter discussie. ‘Je wilt als beschaafde samenleving immers kunnen zeggen: wij gunnen jou de humane dood die jij je slachtoffer niet gegund hebt,’ zegt Price. ‘In je laatste uren mag een geestelijke bij je zijn, je mag je geliefden bellen, je mag nog één keer douchen en schone kleren aan en je krijgt een maaltijd die je zelf hebt uitgekozen. En dan sturen we je schoon en voldaan naar je Schepper. Wat die verder met je doet, is aan Hem.’
Maar op 21 september 2011 maakte de machtige Texaanse senator John Whitmire, voorzitter van de Senaatscommissie voor Justitie, aan dat stukje Texaanse beschaving een einde, in z’n eentje, als was hij Texas’ Zonnekoning. Die dag werd de ‘white supremacist’ Lawrence Brewer geëxecuteerd, voor een moord die zelfs Texanen – toch niet de weekhartigste der Amerikaanse volken – had doen huiveren. In 1998 sleurde Brewer de zwarte James Byrd aan een ketting achter zijn pick-uptruck heen en weer over een met stenen bezaaide landweg bij Jasper, East-Texas, tot Byrd aan flarden lag. Toen Brewer een galgenmaal bestelde waar je een heel gezin van had kunnen voeden en dat vervolgens ook nog eens onaangeroerd naar de keuken terugstuurde, walgde Texas opnieuw van hem.
Twee kippensteaks, een driedubbele bacon cheeseburger, een halve kilo barbecuevlees, een half witbrood, een pizza met extra veel vlees, een kaasomelet, een grote kom gefrituurde okra, drie fajita’s, een halve liter Blue Bell-ijs en pindakaasfudge: hij at er geen hap van. Door de zenuwen, volgens Price.
Met nog twee uur te leven zaten de kelen van zijn klanten wel vaker dichtgeknepen. Maar volgens senator Whitmire had Brewer de intentie gehad om de Texaanse belastingbetalers, die hem zijn laatste maaltijd gunden, belachelijk te maken. Met één telefoontje naar de gevangenisautoriteit zorgde de senator ervoor dat er een dikke streep kwam onder een traditie die teruggaat tot de oude Grieken en Romeinen, misschien zelfs wel naar het Bijbelse Jesaja 22:13: ‘Laten we eten en drinken, want morgen sterven we.’
Terdoodveroordeelden in Texas moeten zich sindsdien tevreden stellen met wat er op de dag van hun executie toevallig op het gevangenismenu staat. ‘Als dat ze niet bevalt, hadden ze maar niet in de gevangenis moeten komen,’ zei de senator. Tevredengesteld leunden de Texaanse burgers achterover.
Wraak
‘Maar wat mensen niet wisten, was dat de kranten opsomden wat de veroordeelden besteld hadden – niet wat ze uiteindelijk hadden gekregen. De T-bones waar ze over lazen waren gewoon hamburgers-van-de-rol. Scheutje Worcestershiresaus erover, gebakken uitjes erbij, oogjes dicht en dan maar fantaseren dat het steak was. Kreeft of garnalen? Was altijd gewoon koolvis uit de diepvries. Ik spoelde de paneer eraf en haalde het door een beslagje. Bestellingen van kilo’s van dit en dozijnen van dat? Kregen ze nooit. Ze kregen onsjes en handjesvol.’
Een galgenmaal kostte zodoende zelden meer dan anderhalf, twee dollar. Senator Whitmire wíst dat natuurlijk. Het ging hem dan ook niet om ‘de verspilling van belastinggeld aan verwennerij van de ergste criminelen’, zoals hij voorgaf, maar om een puur persoonlijk belang, weet de kok. Niet lang voor ‘Brewergate’ was Whitmire gebeld. Door viervoudig moordenaar Richard Tabler, vanuit diens cel op death row. Hij wilde de senator even laten weten dat hij wist hoe diens kinderen heetten en waar ze woonden.
‘Hoe kom jij aan een telefoon?’ had Whitmire gebriesd. ‘2100 dollar,’ antwoordde Tabler.
Op Whitmire’s bevel werden ogenblikkelijk alle cellen in alle 112 gevangenissen in Texas binnenstebuiten gekeerd. Eenenzeventig illegale mobieltjes kwamen tevoorschijn, waarvan twaalf op death row. De politieke schade werd de senator bijna fataal. Hem werd, als voorzitter van de Senaatscommissie voor Justitie, aangerekend dat het zelfs in een peperdure super maximum security unit zoals death row kennelijk een fluitje van een cent is om mobieltjes binnen te smokkelen. Met zijn verbod op een zelfgekozen laatste maaltijd was de deuk in zijn carrière gerepareerd én had hij zich op de death row-bewoners gewroken.
Ingeblikte worst
Van zijn straf van vijftien jaar zat Brian Price er veertien uit. Vanuit een geluidscel in een radiostudio in zijn woonplaats Crockett, East-Texas, voedt hij nu zielen: voor veertigduizend inmates in tweeëntwintig gevangenissen in een straal van tachtig kilometer om Crockett heen, presenteert hij Here Comes The Light, een radioprogramma over Jezus’ liefde voor misdadigers. En hij is in training voor de World Championship Steak Cook-off in Magnolia, Arkansas, in de categorie Rib Eye. Zijn team, Steakin’ it Easy, staat elfde op de wereldranglijst.
Met het ongegeten galgenmaal van Laurence Brewer als aanleiding voor het verbod, heeft niemand in Texas zich gewaagd aan een strijd voor het herstel van de traditie. Ook de Texaanse antidoodstrafbeweging beperkte zich tot wat gemompel over terdoodveroordeelden die een ‘laatste advocaat toch belangrijker vinden dan een laatste maaltijd’.
Brian Price strijdt wél. Hij bood de Senaat aan om laatste maaltijden te blijven koken en uit eigen zak te betalen. ‘Alleen uit Texas ontvangt de Lieve Heer nu geëxecuteerden met een broodje ingeblikte worst of ander ranzigs in hun maag. Texanen zouden zich moeten schamen.’
Price ontving tot nu toe geen antwoord van de Senaat.
Guillotine Goulash en meer
Meals To Die For
Soms droop het in de gevangeniskeuken van de ironie. Stond Brian Price een hamburger te bakken voor de man die in een filiaal van de Whataburger een hamburgerbakker had doodgeschoten, of bakte hij aardappelen voor iemand die zijn slachtoffer met zo’n zelfde koekenpan de schedel had ingeslagen.
Price beschrijft in zijn boek Meals To Die For zijn herinneringen als gevangeniskok, menu’s en recepten. Wat zijn gerechten ontbeerden aan variëteit en verfijning – hij moest het doen met wat in de gevangeniskeuken voorradig was – compenseerde hij met creatieve benamingen. Kook aardappelen, uien en selderij aan gort, noem het Post Mortem Potatoe Soup en mensen willen het thuis opeens ook maken, zegt hij. Gebakken rijst met uien en paprika wordt bijzonder als je het Rice Rigor Mortis noemt. Vlees met uien, mosterd en klodders van wat er verder in een keukenkastje kan liggen, is lekkerder als het Guillotine Goulash heet. ‘Het boek surft ook mooi mee op de golf aan belangstelling voor vampiers en zombies,’ zegt Price. (www.mealstodiefor.com)
Nee

Gerelateerd